Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi ve Sayıştay Eski Başkan Prof. Dr. M. Kâmil Mutluer, Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi ve Maliye Bakanlığı Eski Müsteşarı Doç. Dr. Erdoğan Öner ve İstanbul Gedik Üniversitesi Rektör Danışman ve Gedik Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Dr. Ahmet Kesik’in kaleme aldıkları Bütçe Hukuku, ülkemizde son yıllarda sürekli gündemde olan çağdaş kamu mali yönetimi ilkelerine ışık tutarak, bu ilkelerin yapılan köklü mevzuat değişiklikleriyle yorumlanıp, sistemli bir hale getirilmesini amaçlamaktadır.

Giriş
BİRİNCİ BÖLÜM Bütçe Hukuku Konusunda Genel Bilgiler
Bütçe Kavramı
Bütçe Konusunda Yaklaşımlar
Hukuki Yaklaşım
Ekonomik Yaklaşım
Bütçe Hukukunun Hukuk Bütünü İçindeki Yeri
Özel Hukuk-Kamu Hukuku Ayrımı
Özel Hukuk
Kamu Hukuku
Bütçe Hukuku Kavramı ve Kapsamı ile Bu Hukuk Dalının Hukuk Bütünü İçindeki Yeri
Bütçe Hukuku Kavramı ve Bütçe Hukukunun Kapsamı
Bütçe Hukukunun Hukuk Bütünü İçindeki Yeri
Bütçe Hukukunun Diğer Bilim Dalları ile İlişkisi
Hukuk ile İlişkisi
Kamu Hukuku ile İlişkisi
Anayasa Hukuku ile İlişkisi
İdare Hukuku ile İlişkisi
Ceza Hukuku ile İlişkisi
Uluslararası Hukuk ile İlişkisi
Yargılama ve İcra Hukuku ile İlişkisi
Özel Hukuk ile İlişkisi
Kamu Maliyesi ile İlişkisi
Muhasebe ile İlişkisi
Bütçe Hukukunun Ayırımı
Bütçe Mevzuatı
Harcama Mevzuatı
Bütçe Hukukunun Kaynakları
Kaynak Kavramı
Yasama Organı Tarafından Ortaya Konan Kaynaklar
Anayasa
Kanunlar
Uluslararası Mali Anlaşmalar
Yürütme Organının Çıkarmış Olduğu Kaynaklar
Kanun Hükmünde Kararnameler
Bakanlar Kurulu Kararları
Tüzükler
Yönetmelikler
Tebliğler
Yargı Organından Doğan Kaynaklar
Anayasa Mahkemesi Kararları
İçtihadı Birleştirme Kararları
Diğer Yargı Kararları
Diğer Kaynaklar
Doktrin (Bilimsel İçtihatlar)
Örf ve Adet
Bütçe Hukuku ile İlgili Kanunların Uygulanması
Zaman Bakınından Uygulanması
Yer Bakımından Uygulanması
Anlam Bakımından Uygulanması (Yorum)
Yorum Konusunda Genel Bilgiler
Yorum Türleri
Yasama Yorumu
Yargı Yorumu
İdari Yorum
Bilimsel Yorum
Yorum Yöntemleri
Bütçe Hukukunda Yorum

İKİNCİ BÖLÜM Kamu Bütçesi
Bütçenin Tarihi Gelişimi
Bütçenin İngiltere’deki Tarihi Gelişimi
Bütçenin Fransa’daki Tarihi Gelişimi
Bütçenin Almanya’daki Tarihi Gelişimi
Bütçenin Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Tarihi Gelişimi
Türkiye’de Bütçenin Tarihi Gelişimi
Cumhuriyetten Önce Bütçenin Tarihi Gelişimi
Cumhuriyet Döneminde Bütçenin Tarihi Gelişimi
Bütçenin Niteliği
Bütçenin Siyasi Niteliği
Bütçenin Hukuki Niteliği
Bütçenin Kanun Olduğunu Savunanlar
Bütçenin İdari Tasarruf Olduğunu Savunanlar
Bütçenin Kısmen Kanun Kısmen İdari Tasarruf Olduğunu Savunanlar
Bütçenin Ekonomik ve Mali Niteliği
Bütçenin Geleneksel Ekonomik ve Mali Niteliği
Bütçenin Çağdaş Ekonomik ve Mali Niteliği
Ekonomik Kalkınmayı Sağlama Niteliği
Bütçenin Kaynak Tahsis Niteliği
Bütçenin Gelirin Yeniden Dağılımını Sağlama Niteliği
Bütçenin Ekonomik İstikrarı Sağlama Niteliği
Bütçenin Denetim Niteliği
Bütçe İlkeleri
Genellik İlkesi
Genellik İlkesinin Esasları
Genellik İlkesinin Uygulamaları
Bütçenin Birlik İlkesi
Birlik İlkesinin Esasları
Birlik İlkesinden Sapmalar
Bütçelerin Toplanması
Denklik İlkesi
Klasik Maliye Görüşüne Göre Bütçe Denkliği
Modern Maliye Görüşüne Göre Bütçe Denkliği
Devri Bütçe Teorisi
Telafi Edici Bütçe Görüşü
Bütçenin Yıllık Olma İlkesi
Mali Saydamlık İlkesi
Objektif Doğruluk İlkesi
Subjektif Doğruluk İlkesi
Önceden İzin İlkesi
Bütçe Türleri (Sistemleri)
Klasik Bütçe Sistemi
Torba Bütçe Sistemi
Sıfır Tabanlı Bütçe Sistemi
Plan-Program-Bütçe Sistemi
Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kamu Kesimi ve Kamu Mali Yönetimi
Kamu Kesiminin Kapsamı ve Kamunun Yapılanma Biçimleri
Kamu Kesiminin Sınırlarına Etki Yapan Faktörler
Kamu Kesiminin Yapılanması
Merkezi Yönetim (Merkezi İdare)
Mahalli İdareler
Hizmetsel Kamu Kuruluları
Kamu Meslek Kuruluşları
Bağımsız İdari Kuruluşlar
Türkiye’de Kamu Mali Yönetimi
Kamu Mali Yönetimine İlişkin Gelişmeler
Türk Bütçe Sisteminde Planlama-Programlama- Bütçeleme Sistemi Uygulaması
1050 Sayılı Kanunun Uygulandığı Dönemde Türk Kamu Mali Yönetiminde Yaşanan Genel Sorunlar
Sorunlara Uluslararası Kuruluşların Yaklaşımları
Dünya Bankası’nın Yaklaşımı
Uluslararası Para Fonu’nun Yaklaşımı
Avrupa Birliği’nin Yaklaşımı
5018 Sayılı Kanunla Kamu Mali Yönetim Sisteminde Getirilen Yenilikler
Kamu Maliyesinin Temel İlkeleri Bakımından Getirilen Yenilikler
Kamu Kaynağının Kullanımı Bakımından Getirilen Yenilikler
Mali Saydamlık
Hesap Verme Sorumluluğu
Performans Esaslı Bütçeleme
Stratejik Plan
Performans Programı
Faaliyet Raporu
Performans Esaslı Bütçelemeye Sağladığı Altyapı Açısından Analitik Bütçe Sınıflandırması
Genel Olarak Analitik Bütçe Sınıflandırması
Harcama ve Borç Vermenin (Giderin) Sınıflandırılması
Gelirin Sınıflandırması
Analitik Bütçe Sınıflandırma Sisteminin Performans Esaslı Bütçeleme ile İlişkisi
Performans Esaslı Bütçelemenin Başarı Şartları
Çok Yıllı Bütçeleme
Çok Yıllı Bütçelemenin Amaçları
Politika Oluşturma, Planlama ve Bütçe İlişkisi
Türkiye’de Çok Yıllı Bütçelemenin Uygulanabilirliği
Türkiye’de Kamu İdare Bütçeleri
1050 Sayılı Kanun Uygulamasında Bütçe Türleri
Genel Bütçe
Katma Bütçe
Döner Sermayeler
Fon Bütçeleri
Mahalli İdareler Bütçeleri
Bağımsız Bütçeli Kuruluşlar Bütçeleri (Özerk Bütçeler)
5018 Sayılı Kanunda Bütçe Türleri
Genel Bütçe
Özel Bütçe
Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçeleri
Bütçe ile İlgili Kuruluşlar
Maliye Bakanlığı
Teşkilatı
Görevleri
Devlet Planlama Teşkilatı
Teşkilatı
Görevleri
Hazine Müsteşarlığı
Teşkilatı
Görevleri

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bütçenin Hazırlanması ve TBMM’de Görüşülmesi
Bütçenin Hazırlanması
Bütçenin Hazırlanma Esasları
Gider Bütçesinin Hazırlanması
Kamu İdareleri Tarafından Gider Bütçesinin Hazırlanması
Maliye Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nca Gider Bütçesinin Şekillendirilmesi
Gelir Bütçesinin Hazırlanması
Bir Önceki Yıl Artış Usulü
Ortalama Artış Usulü
Doğrudan Doğruya Takdir Usulü
Bütçe Kanun Tasarısı ve Ekleri
Milli Bütçe Tahmin Raporu
Orta Vadeli Mali Planı da İçeren Bütçe Gerekçesi
Yıllık Ekonomik Rapor
Vergi Harcamaları Cetveli
Borç Yönetimi Raporu
Bütçe Kanun Tasarısının TBMM’de Görüşülmesi
Bütçe Kanun Tasarısının TBMM’ye Sunulması
Bütçe Kanun Tasarısının Plan ve Bütçe Komisyonunda Görüşülmesi
Bütçe Kanun Tasarısının TBMM Genel Kurulu’nda Görüşülmesi

BEŞİNCİ BÖLÜM Bütçenin Uygulanması
Gider Bütçesinin Uygulanması
Bütçe Uygulaması Yönünden Sorumlular ve Sorumluluklar
Bakanlar
Üst Yöneticiler
Harcama Yetkilisi
Gerçekleştirme Görevlileri
Muhasebe Yetkilisi
Ödeneklerin Kullanılması
Ödeneklerin Harcama Programına Bağlanması
Ödenek Türleri, Ödenek Aktarmaları ve Merkez Dışı Birimlere Ödenek Gönderme
Giderin Yapılma Aşamaları
Giderin Taahhüdü (Yüklenilmesi)
Giderin Tahakkuku (Gerçekleştirilmesi)
Ödeme Emrine Bağlama
Ödeme
Ön Ödeme (Avans-Kredi)
Gelir Bütçesinin Uygulanması
Gelirlerin Toplanması
Vergi Gelirlerinin Toplanmasında Aşamalar
Verginin Tarhı
Verginin Tebliği
Verginin Tahakkuku
Verginin Tahsili
Bütçe Hesaplarının Kapatılması
Egzersiz Usulü (Hesap Dönemi Yöntemi)
Jestiyon Usulü (Yönetim Dönemi Sistemi)
Bütçe Emaneti
Yüklenme (Taahhüt) Artıklarının Devri
Ön Ödemelerin (Avans ve Kredilerin) Mahsup İşlemleri
Devlet Muhasebesi
Devlet Muhasebesinin Kapsamı
Devlet Muhasebe Sisteminin İşlevleri
Dünya’da Devlet Muhasebesi Alanında Son Yıllarda Yaşanan Gelişmeler
5018 Sayılı Kanunda Devlet Muhasebe Sistemine Yönelik Getirilen Yenilikler
Hazine İşlemleri ve Bütçenin Finansmanı
Kamu Gelirleri ve Giderlerinin Yer ve Zaman Bakımından Denkleştirilmesi
Yer Bakımından Denkleştirme
Zaman Bakımından Denkleştirme
Borç Yönetimi: Bütçenin Borçlanma ile Finansmanı
İç Borçlanma
Dış Borçlanma

ALTINCI BÖLÜM Merkezi Yönetim Bütçeleri Dışında Kalan Bütçeler
Mahalli İdareler Bütçeleri
İl Özel İdare Bütçeleri
Belediye Bütçeleri
5018 Sayılı Kanunda Mahalli İdarelere İlişkin Hükümler
Kamu İktisadi Teşebbüsleri Bütçeleri
5018 Sayılı Kanunda KİT’lere İlişkin Hükümler
Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçeleri
2006 ve Önceki Yıllar Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçeleri
Emekli Sandığı Bütçesi
Sosyal Sigortalar Kurumu
Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu (Bağ-Kur)
2006 Yılında Kurulan Yeni Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi
5018 Sayılı Kanunda Sosyal Güvenlik Kurumlarına İlişkin Hükümler

YEDİNCİ BÖLÜM Kamu Harcama Hukuku
Kamu Harcama Hukuku Konusunda Genel Bilgiler
Kamu İhale Hukuku
Kamu İhaleleri Konusunda Genel Bilgiler
Kamu İhaleleri ve Kamu İhalelerindeki Sınırlamalar
Türkiye’de Kamu İhale Hukukunun Tarihsel Gelişimi
Kamu İhalelerine Hakim Olan İlkeler
İhale Usulleri
İhale Süreci
İhale Sözleşmeleri
Sözleşmelerin Uygulanması ve Sona Ermesi
Kamu İhale Kurumu
Kamu Personel Hukuku
Personel Rejimi Konusunda Genel Bilgiler
Kamu Personel Rejiminin Gelişimi
Osmanlı İmparatorluğu’nda
Cumhuriyet Döneminde
Günümüzde Kamu Personel Rejiminin Genel Görünümü
Kamu Personel Rejiminin Kapsamı
Kamu Personelinin İstihdam Şekilleri
Devlet Memurlarının Sınıflandırılması
Kamu Personelinin Ücret Rejimi
Sosyal Güvenlik Hukuku
Sosyal Güvenlik Kurumlarının Gelişimi
Sosyal Güvenlik Kurumlarının Kapsamı, Sorunları ve Çözümleri
Yeni Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Rejimi
Devletin Yaptığı Sosyal Yardımlar
Harcırah (Geçici ve Sürekli Görev Yolluğu)
Kamu Konutları ve Kamu Taşıtları Mevzuatı
Kamu Konutları Mevzuatı
Kamu Taşıtları Mevzuatı

SEKİZİNCİ BÖLÜM Bütçenin Denetim ve Yargısı
Bütçenin Kontrolü, Denetimi ve Yargısı Konusundaki Gelişmeler
Denetim ve Kontrol Kavramları
Bütçenin İdari Denetimi
İç Kontrol
Ön Mali Kontrol
İç Denetim
Denetim Türleri
Mali Denetim Türleri
Performans Denetimi
Sistem Denetimi
Bilgi Teknolojileri Denetimi
Dünyada Denetime İlişkin Uygulanan Modeller
5018 Sayılı Kanuna Göre Bütçenin İdari Denetimi
Ön Mali Kontrol
Harcama Sonrası İç Denetim
Bütçenin Yargı Denetimi (Sayıştay Denetimi)
Dünya’da Yüksek Denetim
Türk Sayıştayı’nın Tarihsel Gelişimi
Sayıştay’ın Hukuki Durumu
Yargı Kolu Kavramı ve Mahkemelerin Bağımsızlığı
Yargı Kolu Kavramı
Mahkemelerin Bağımsızlığı
Sayıştay’ın Hukuki Durumunun Değerlendirilmesi
Sayıştay’ın Yapılandırılma Biçimi
Organları
Yargı Organları
Daireler
Temyiz Kurulu
Karar Organları
Daireler Kurulu
Rapor Değerlendirme Kurulu
Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu
Genel Kurul
Diğer Organlar
Sayıştay Mensupları
Sayıştay’ın Görevleri
Sayıştay’ın Denetim Görevi
Denetimin Hukuki Niteliği
Denetim Türleri
Sayıştay’ın Yargı Görevi
Sayıştay Yargısının Hukuki Niteliği
Sorumlular
Sayıştay Dairelerinde Yargılama Usulü
Kanun Yolları (Kararların Temyizi, Düzeltilmesi ve Yargılamanın İadesi)
İçtihadın Birleştirilmesi
Sayıştay’ın Rapor Verme Görevi
Genel Uygunluk Bildirimi
Diğer Raporlar
Bütçenin Yasama Denetimi
Kesin Hesap Kanununun Hukuki Dayanağı
Kesin Hesap Kanunu ve Parlamento Denetimi
Kaynakça
Ekler
Dizin

_

Ahmet Kesik

1965’te Konya’nın Karapınar ilçesinde doğdu. 1986’da Ankara Üniversitesi SBF İktisat Bölümü’nden mezun oldu. Maliye Bakanlığı’nda Bütçe Kontrolörü olarak göreve başladı. 1994-1996 arasında ABD Western Illinois Üniversitesi İktisat Anabilim Dalı’nda yüksek lisans öğrenimini yaptı. ABD Illinois Eyaleti Bütçe Ofisi’nde bir yıl süre ile eğitim ve staj gördü. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanlığı ve 2002 yılında Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdür Yardımcılığı, 2006 yılında Strateji Geliştirme Başkanlığı, 2003’te İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Anabilim Dalı’nda doktorasını yaptı. 2006 yılında Maliye Doçenti oldu. M. Kâmil Mutluer ve Erdoğan Öner ile birlikte yazdığı Bütçe Hukuku (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005) Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından, Yılın En İyi Ders Kitabı (2009) seçildi. Evli ve iki çocuk babasıdır.


Erdoğan Öner

1966 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Şubesi’ni, 1978 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitiren Öner, 2006 yılında mali hukuk alanında doçent, 2011 yılında mali hukuk ana bilim dalında profesör oldu. 1966 tarihinde atandığı Maliye Bakanlığı’nda, 1966-1977 yıllarında Maliye Müfettiş Muavini ve Maliye Müfettişi olarak görev yapmış, Maliye Bakanlığı merkez ve yurt dışı teşkilatında sırasıyla; Gelirler Genel Müdür Yardımcılığı (1977 1979), Gelirler Genel Müdür Başyardımcılığı (1978-1981), Gelirler Genel Müdür Vekilliği (1981-1982), Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğu Daimi Temsilciliği’nde (Brüksel) Maliye Müşavirliği (1982-1985), Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (1987-1997), Maliye Bakanlığı Müsteşarlığı (1997-2000) ve Washington Büyükelçiliği Maliye Müşavirliği (2000-2003) görevlerinde bulunmuş ve 30 Eylül 2003 tarihinde emekli olmuştur. M. Kâmil Mutluer ve Ahmet Kesik ile birlikte yazdığı Bütçe Hukuku (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005) Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından, Yılın En İyi Ders Kitabı (2009) seçildi. Yazarların diğer eseri, Teoride ve Uygulamada Kamu Maliyesi (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007) TÜBA tarafından 2009 Yılın En İyi Ders Kitabı dalında, Mansiyon Ödülü’ne layık görüldü. M. Kâmil Mutluer ile yazmış olduğu Teoride ve Uygulamada Mahalli İdareler Maliyesi (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009) adlı kitap da TÜBA tarafından 2010’da Yılın En İyi Ders Kitabı olarak kabul edildi. Halen Ufuk Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi öğretim üyesi ve Adalet Yüksel Okulu Müdürü olarak görev yapmaktadır.


M. Kâmil Mutluer

1936’da Eskişehir’de doğdu. 1959’da İİTİA’yı ve 1967 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1969-1970’te Londra’da bulundu. Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nde doktora, doçentlik ve profesörlüğe yükseldi. Daha sonra Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi adını alan bu eğitim kurumunda Öğretim Üyesi ve Akademi Başkan Yardımcısı oldu. 1982-1986 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı ve Maliye Bölüm Başkanı, 1986-1997 yıllarında YÖK ve 1988-1997 arasında YÖK Yürütme Kurulu üyesiydi. 1997-1998 yıllarında Başkent Üniversitesi’nde Öğretim Üyeliği, Rektör Yardımcılığı ve Hukuk Fakültesi Dekanlığı yaptı. 1998-2001 yıllarında T.C. Sayıştay Başkanı oldu. 2001-2003 yıllarında Çankaya Üniversitesi Rektörlüğü görevinde bulundu. 2003-2007 yılları arasında İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Erdoğan Öner ve Ahmet Kesik ile birlikte yazdığı Bütçe Hukuku (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005) Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından, Yılın En İyi Ders Kitabı (2009) seçildi. Yazarların diğer eseri, Teoride ve Uyulamada Kamu Maliyesi (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007) TÜBA tarafından 2009 Yılın En İyi Ders Kitabı dalında, Mansiyon Ödülü’ne layık görüldü. Aynı zamanda Erdoğan Öner’le yazmış olduğu Teoride ve Uygulamada Mahalli İdareler Maliyesi (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009) adlı kitapta Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından yine yılın en iyi ders kitabı olarak kabul edildi. Prof. Dr. Kâmil Mutluer, halen Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Öğretim Üyeliği yapmakta, Vergi Hukuku, Kamu Maliyesi ve Bütçe Hukuku dersleri vermektedir. Aynı zamanda Ufuk Üniversitesi mütevelli heyeti üyeliği görevini de yürütmektedir. Avukatlık ve Yemenli Mali Müşavirlik mesleğine de sahip olan Mutluer, evli ve iki çocuk sahibidir.