Çin Felsefesi Tarihi
Çin’de felsefe tarihi binlerce yıl öncesine uzanır, fakat Çin’in batısındaki coğrafyada Çin felsefesi bilgisi ancak birkaç filozofun adıyla sınırlıdır. Batı, Doğu’nun düşüncesine karşı ilgisizdir ama bu durum aynı zamanda, Çin düşüncesinin de kendi dışındaki düşünce ve medeniyetlere ilgisizliğinden kaynaklanmıştır. 20. yüzyılın başında iki taraf için de durum değişmiş, Batı Çin felsefesini tanımak isterken Çin felsefesi de Batı düşüncesiyle tanışmıştır. Bu karşılaşma iki taraf için de verimli sonuçlar doğurmuştur._x000D_
_x000D_
Fung Yu-Lan’ın eseri, Çin felsefesinin tarihini ayrıntılı olarak ele alan ilk eserdir. Batı felsefesini de yakından tanıyan Yu-Lan, Çin felsefesinde farklı düşünce akımlarını tarihsel bir perspektifle ve düşünceler arasındaki diyaloğa odaklanarak ele alıyor; böylece farklı okulların savundukları tezler açıklığa kavuşurken, Çin felsefesinin temelini oluşturan Tao düşüncesi de bütün okulları birbirine bağlayan düşünce olarak belirginleşiyor. Çin Felsefesi Tarihi bilgiyi bir nesne olarak değil, bir oluş olarak değerlendiren Çin felsefesine ulaşmak için önemli ipuçları sunuyor. Çin felsefesiyle ilgili kaynakların sınırlı olduğu dilimizde, Yu-Lan’ın bu eseri önemli bir başvuru kaynağı olacak ve bu alanda bir boşluğu dolduracaktır.
BİRİNCİ BÖLÜM Çin Felsefesinin Ruhu
Çin Medeniyetinde Felsefenin Yeri
Çin Felsefesinin Problemi ve Ruhu
Çinli Felsefecilerin Kendilerini İfade Ettikleri Yol
Dil Engeli
İKİNCİ BÖLÜM Çin Felsefesinin Arkaplanı
Çin Halkının Coğrafi Arkaplanı
Çin Halkının Ekonomik Arkaplanı
Tarımın Değeri
“Tersine Döndürme, Tao’nun Hareketidir”
Tabiatın İdealleştirilmesi
Aile Sistemi
Dünyevilik ve Öte-Dünyalılık
Çin Sanatı ve Şiiri
Çin Felsefesinin Metodolojisi
Deniz Ülkeleri ve Kara Ülkeleri
Çin Felsefesindeki Daimi ve Değişebilir Unsur
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Okulların Kökeni
Ssu’ma T’an ve Altı Okul
Liu Hsin ve Onun Okulların Menşeleri Hakkındaki Teorisi
Liu Hsin’in Teorisinin Gözden Geçirilmesi
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Konfüçyüs, İlk Öğretmen
Konfüçyüs ve Altı Klasik
Bir Eğitimci Olarak Konfüçyüs
İsimlerin Islahı
İnsanseverlik ve Adalet
Chung ve Shu
Ming’i Bilme
Konfüçyüs’ün Manevi Gelişimi
Konfüçyüs’ün Çin Tarihindeki Yeri
BEŞİNCİ BÖLÜM Mo Tzu, Konfüçyüs’ün ilk Muhalifi
Mohçu Okul’un Toplumsal Arkaplanı
Mo Tzu’nun Konfüçyüsçülük Eleştirisi
Her Şeyi Kuşatan Sevgi
Tanrı’nın İradesi ve Ruhların Varlığı
Görülebilir Bir Tutarsızlık
Devletin Kökeni
ALTINCI BÖLÜM Taoculuğun İlk Safhası: Yan Chu
Erken Dönem Taocular ve Münzeviler
Yang Chu’nun Temel Düşünceleri
Yang Chu’nun Fikirlerinin Tasvirleri
Taoculuğun Gelişimi
YEDİNCİ BÖLÜM Konfüçyüsçülüğün İdealist Kanadı: Mencius
İnsan Doğasının İyiliği
Konfüçyüsçülük ve Mohizm Arasındaki Temel Farklılık
Siyaset Felsefesi
Mistisizm
SEKİZİNCİ BÖLÜM İsimler Okulu
İsimler Okulu ve “Tartışmacılar”
Hui Shih’nin İzafiyet Teorisi
Kung-Sun Lung’un Tümeller Teorisi
Hui Shih ve Kung-Sun Lung’un Teorilerinin Önemi
DOKUZUNCU BÖLÜM Taoculuğun İkinci Safhası: Lao Tzu
İnsan Lao Tzu ve Kitap Lao-Tzu
Tao, Adlandırılamayan
Tabiatın Değişmeyen Yasası
İnsan Davranışı
Siyaset Teorisi
ONUNCU BÖLÜM Taoculu¤un Üçüncü Sahası: Chuang Tzu
İnsan Chuang Tzu ve Kitap Chaung-Tzu
İzafi Mutluluğa Ulaşmanın Yolu
Siyasi ve Toplumsal Felsefe
Duygu ve Akıl
Mutlak Mutluluğa Ulaşmanın Yolu
Sonlu Bakış Açısı
Daha Yüksek Bakış Açısı
Daha Yüksek Düzeyin Bilgisi
Mistisizmin Metodolojisi
ON BİRİNCİ BÖLÜM Sonraki Mohistler
Bilgi ve İsimler Üzerine Tartışmalar
Diyalektik Üzerine Tartışmalar
Her Şeyi Kuşatan Sevginin Açıklanması
Her Şeyi Kuşatan Sevginin Savunusu
Diğer Okulların Eleştirisi
ON İKİNCİ BÖLÜM Yin-Yang Okulu ve İlk Dönem Çin Kozmogonisi
Gizemli Sanatların Altı Sınıfı
“Büyük Norm”da Tasvir Edildiği Şekliyle Beş Element
“Aylık Emirler”
Tsou Yen
Bir Tarih Felsefesi
Değişiklikler Kitabının “Ekler”inde Tasvir Edildiği Şekliyle Yin ve Yang İlkeleri
ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Konfüçyüsçülüğün Gerçekçi Kanadı: Hsün Tzu
İnsanın Konumu
İnsanın Doğası Hakkındaki Teori
Ahlâkın Kökeni
Ayinler ve Müzik Teorisi
Mantık Teorileri
Diğer Okulların Yanlışları
ON DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Han Fei Tzu ve Yasacı Okul
Yasacıların Toplumsal Arka planı
Han Fei Tzu, Yasacı Okulun Sentezcisi
Yasacı Tarih Felsefesi
Yönetim Tarzı
Yasacılık ve Taoculuk
Yasacılık ve Konfüçyüsçülük
ON BEŞİNCİ BÖLÜM Konfüçyüsçü Metafizik
Eşyanın İlkeleri
Şeylerin Üretiminin Tao’su
Şeylerin Dönüşümünün Tao’su
Orta Yol ve Uyum
Alışılmış ve Olağan
Aydınlanma ve Mükemmellik
ON ALTINCI BÖLÜM Dünya Siyaseti ve Dünya Felsefesi
Ch’un Birleşmesinden Önceki Siyasi Şartlar
Çin’in Birleştirilmesi
Büyük Bilgi
Hsün-Tzu’daki Eklektik Eğilim
Chuang-Tzu’da Eklektik Eğilim
Ssu-Ma T’an ve Liu Hsin’inin Eklektizmi
Çin Ulusçuluk Anlayışı Üzerine Not
ON YEDİNCİ BÖLÜM Han İmparatorluğu’nun Teorisyeni: Tung Chung-Shu
Yin-Yang ve Konfüçyüsçü Okulların Birleşmesi
Kozmolojik Teori
İnsanın Doğası Hakkındaki Teori
Toplumsal Ahlâk
Siyaset Felsefesi
Tarih Felsefesi
Ch’un Ch’iu’nun Yorumu
Toplumsal İlerlemenin Üç Safhası
ON SEKİZİNCİ BÖLÜM Konfüçyüsçülüğün Yükselişi ve Taoculuğun Yeniden Canlanması Düşüncenin Birleştirilmesi
Han Düşüncesinde Konfüçyüs’ün Konumu
Eski ve Yeni Metin Okullarının Mücadelesi
Yang Hsiung ve Wang Ch’ung
Taoculuk ve Budizm
Siyasi ve Toplumsal Arkaplanı
ON DOKUZUNCU BÖLÜM Yeni-Taoculuk: Rasyonalistler
İsimler Okulu’na İlginin Yeniden Canlanışı
Konfüçyüs’ün Yeni Bir Yorumu
Hsiang Hsiu and Kuo Hsiang
Tao “Hiç”tir
Eşyanın “Kendi Kendilerini Dönüştürmesi”
Kurumlar ve Ahlâk Kuralları
Yu-Wei ve Wu-Wei
Bilgi ve Taklit
Şeylerin Eşitliği
Mutlak Özgürlük ve Mutlak Mutluluk
YİRMİNCİ BÖLÜM Yeni-Taocular: Duyumcular
Feng Liu ve Romantik Ruh
“Yang Ch’u’nun Zevk Bahçesi”
Dürtülere Göre Yaşamak
Duygu Faktörü
Cinsellik Faktörü
YİRMİ BİRİNCİ BÖLÜM Çin Budizmi’nin Kuruluşu
Budizm’in Çin’e Girişi ve Gelişimi
Budizm’in Genel Kavramları
Çifte Hakikat Teorisi
Seng-Chao’nun Felsefesi
Tao-Sheng’in Felsefesi
YİRMİ İKİNCİ BÖLÜM Ch’anizm: Sessizlik Felsefesi
Ch’anizm’in Kökeninin Geleneksel Anlatısı
Birinci İlke, Anlatılamazdır
Yetiştirme Metodu
Ani Aydınlanma
Ulaşmaksızın Ulaşma
YİRMİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Yeni-Konfüçyüsçülük: Kozmologlar
Han Yü ve Li Ao
Chou Tun-Yi’nin Kozmolojisi
Ruhsal Yetiştirme Metodu
Shao Yung’un Kozmolojisi
Eşyanın Evriminin Yasası
Chang Tsai’nin Kozmolojisi
YİRMİ DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yeni-Konfüçyüsçülük: İki Okulun Başlangıcı
Cheng Hao’nun Jen Fikri
Ch’eng-Chu’nun Li Düşüncesinin Kökeni
Ch’eng Yi’nin Li Anlayışı
Duygularla İlgili Metot
Mutluluğu Arama
YİRMİ BEŞİNCİ BÖLÜM Yeni-Konfüsyüsçülük: Platonik İdealar Okulu
Chu Hsi’nin Çin Tarihindeki Konumu
Li ya da İlke
T’ai chi ya da En Yüce Mutlak
Ch’i ya da Madde
Doğa ve Zihin
Siyaset Felsefesi
Manevi Yetiştirme Metodu
YİRMİ ALTINCI BÖLÜM Yeni-Konfüçyüsçülük: Evrensel Zihin Okulu
Lu Chiu-Yüan’ın Zihin Anlayışı
Wang Shou-Jen’in Evren Anlayışı
“Yüce Erdem”
Sezgisel Bilgi
“İşlerin Islahı”
Dikkati
Budizm Eleştirisi
YİRMİ YEDİNCİ BÖLÜM Batı Felsefesinin Girişi
Yeni-Konfüçyüsçülüğe Tepki
Konfüçyüsçü Dine Yönelik Hareket
Batı Düşüncesinin Girişi
Batı Felsefesinin Girişi
YİRMİ SEKİZİNCİ BÖLÜM Modern Dünyada Çin Felsefesi
Felsefeci ve Felsefe Tarihçisi
Savaş Zamanında Felsefi Üretim
Felsefenin Doğası
Yaşam Alanları
Metafiziğin Metodolojisi
Bibliyografya
Dizin
Fung Yu-Lan
(1895-1990) Fung Yu-Lan, 1895 yılında orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak Henan’da dünyaya geldi. Şangay ve Pekin üniversitelerinde, Çin felsefesinin yanı sıra, Batı felsefesi ve mantık üzerine çalıştı. 1918 yılında Amerika’ya giden Yu-Lan, Columbia Üniversitesi’nde John Dewey’in öğrencisi oldu. 1925 yılında, “A Comparative Study of Life Ideals” başlıklı doktorasını tamamladı. Çin’e geri dönerek farklı üniversitelerde ders vermeye başlayan Yu-Lan, en önemli eseri Çin Felsefesi Tarihi’ni 1934 yılında tamamladı. Bu eser, yıllarca Çin felsefesi hakkındaki en temel eser olarak kabul edildi. Yazar, 1950’li yılların ortasında tüm eserlerini, Kültürel Devrim’e uyması için, Marksist-Leninist bir perspektiften yeniden yazmaya zorlandı. Bütün bunlara rağmen Çin’i terk etmek istemeyen Fung Yu-Lan, 1990 yılında Pekin’de öldü.
Yazarın diğer önemli eserleri şunlardır: New Rational Philosophy (1939); A New Treatise on the Nature of Man (1939); New Understanding of Words (1946); The Spirit of Chinese Philosophy (1947).