“Uzak tropikal diyarlarda egzotik bir büyünün güven veren muskalarını aramak yerine, yerli büyücülükle ve onun fetişleriyle alakadar olmayı göze alan acemi büyücü, kışkırttığı şiddetin kendi aleyhine dönmesine de hazırlıklı olmalıdır.”

Fransız sosyolog Pierre Bourdieu Homo Academicus’ta, kışkırttığı şiddetin kendi aleyhine dönmesini göze alarak, Fransa’da akademik alanın dönüşümünü, otonomisini ve heteronomisini tartışıyor. Bunu yaparken, fakülteler arası hiyerarşiyi ve üniversite sistemi içinde bir dönüm noktası olan 68 Krizi’ni merkeze alıyor. Aynı zamanda bu akademik alanın sınırları içinde habitusu, edinilmiş ya da tevarüs etmiş sermaye türleri dahilinde konum alışı ve stratejileriyle Homo Academicus’un bütüncül bir portresini çiziyor. Bilgi üretim sürecini ve bilgi üreticilerini tarihsel ve toplumsal koşullardan azade ele alan büyüyü bozarak, failleri kendi toplumsal konumlarından hareketle inceleyen eser, günümüzde üniversitenin dönüşümünü anlamak için kilit bir önem taşıyor.

Nazlı Ökten, Arzu Nilay Kocasu ve Eren Gülbey’in özenli çevirisiyle yayınlanan bu Türkçe baskıda, Bourdieu akademik dünyanın bir projeksiyonunu ortaya koyuyor. Akademik alandaki geçmiş ve bugün olan tüm tartışmaları göz önüne aldığımızda, Homo Academicus her daim güncelliğini koruyor.

vii Grafik ve Tablolar
ix Çevirmenin Notu

1 BİRİNCİ BÖLÜM
‘‘Yakılacak Bir Kitap’’ ?
8 İnşa Çalışması ve Etkileri
24 Ampirik Bireyler ve Epistemik Bireyler

41 İKİNCİ BÖLÜM
Fakülteler Çatışması
49 Mesafe Koyma ve Katılma
72 Bilimsel Yetki ve Toplumsal Yetki

81 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sermaye Türü ve İktidar Biçimleri
89 İktidar Uzamının Yapısı
94 Sıradan Hocalar ve Kadronun Yeniden Üretimi
102 Zaman ve İktidar
118 Kutsanmış Sapkınlar
125 Suç Ortağı Rakipler
132 Aggiornamento
140 Konumlar ve Konumlanmalar

143 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kadro Savunması ve Dengelerin Bozulması
155 İşlevsel İkameler
161 Bir Veraset Krizi
165 Ereksiz Bir Ereklilik
170 Dünyevi Bir Düzen
175 Dengelerin Bozulması
177 BEŞİNCİ BÖLÜM
Kritik An
183 Ö zgül Bir Çelişki
194 Eşzamanlılaştırma
201 Haberci Olarak Kriz
208 Fikirlerin İlanı
211 Kendiliğindenlik Yanılsaması

217 SONSÖZ

233 EKLER
235 Ek-1 Kullanılan Kaynaklar
235 1. Demografik Göstergeler ve Miras Alınmış veya
Edinilmiş Ekonomik ve Toplumsal Sermaye Göstergeleri
238 2. Miras Alınmış veya Edinilmiş Kültürel Sermaye
Göstergeleri
240 3. Akademik İktidar Sermayesinin Göstergeleri
241 4. İktidar ve Bilimsel Prestij Sermayesi Göstergeleri
245 5. Entelektüel Şöhret Sermayesi Göstergeleri
246 6. Siyasi ve Ekonomik İktidar Sermayesi Göstergeleri
247 7. Politik Yatkınlık Göstergeleri
251 Ek-2 Fakültelerin Morfolojik Dönüşümü
Disiplinlerin Morfolojik Dönüşümü
261 Ek-3 Entelektüellerinin hit parade’ını ya da Jürilerin
Meşruiyetini Kim Yargılayacak?
267 Hüküm
270 Jüriler
270 Akademisyenler
270 Yazarlar
270 Eğitimci-Yazarlar
270 Eğitimciler
271 Öğrenciler
271 Mesleği Kitap Olanlar
271 Yazılı Basın
272 Radyo-Televizyon
272 Sanat ve Gösteri
272 Kadın ve Erkek Siyasetçiler
272 Muhtelif
277 Ek-4 Mütekabiliyet Analizleri
277 1. Dört Fakülte
278 2. Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi
279 Terimler ve Özel İsimler Sözlüğü
283 Dizin

 

Grafik ve Tablolar
İKİNCİ BÖLÜM
Tablo 2.1 Demografik göstergeler ve sonradan kazanılmış ya da
miras kalmış sermaye göstergeleri
Tablo 2.2 Eğitim sermayesi göstergeleri
Tablo 2.3 Akademik iktidar sermayesinin göstergeleri
Tablo 2.4 Bilimsel saygınlık ve iktidar sermayesi göstergeleri
Tablo 2.5 Entelektüel şöhret sermayesi göstergeleri
Tablo 2.6 Ekonomik veya politik iktidar sermayesinin göstergeleri
Grafik 2.1 Fakülteler uzamı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Grafik 3.1 Edebiyat ve beşeri bilimler fakülteleri uzamı. Mütekabili
yet analizi: birinci ve ikinci hareketsizlik – vasıflar düzlemi.
Grafik 3.2 Edebiyat ve beşeri bilimler fakülteleri uzamı. Mütekabiliyet
analizi: birinci ve üçüncü hareketsizlik eksenleri planı – vasıflar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tablo 4.1 1938 ve 1969’da École normale supérieure’ün eski
öğrencileri tarafından icra edilen meslekler (yüzde oranıyla)
Tablo 4.2 1949 ile 1968 arasında yükseköğretimdeki
agregasyon sahibi sayısındaki evrim
Grafik 4.1 Hukuk, edebiyat ve fen fakültelerindeki hoca
kadrosunun evrimi
Grafik 4.2 Edebiyat fakültelerindeki morfolojik evrim
Grafik 4.3 Fen bilimleri fakültelerindeki morfolojik evrim
Ek-2
Tablo-1 (a, b, c): Fakültelerin morfolojik dönüşümü
Tablo-2 (a,b): Disiplinlerin morfolojik dönüşümü

Pierre Bourdieu

Pierre Bourdieu 2002 yılındaki ölümüne dek, Collège de France’ta Sosyoloji Bölüm Başkanı olarak görev yaptı; Avrupa Sosyoloji Merkezi’ni, Actes de la recherche en sciences sociales adlı gazete ile Editions Raisons d’agir adlı yayınevini yönetti. 20. yüzyılın en etkin düşünürleri arasında yer almış ve neoliberalizm karşıtı küresel hareketin öncü fikir adamlarından biri olmuştur. Sosyoloji ve antropoloji alanında pek çok klasik eserin yazarıdır.