Arnold Toynbee’nin “herhangi bir zamanda, herhangi bir ülkede, herhangi bir zihin tarafından yaratılmış en kapsamlı bir tarih felsefesini tasarlayarak ortaya koyan “kişi olarak değerlendirdiği İbni Haldun, bugün çağdaş anlamda tarih biliminin, tarih felsefesinin, sosyolojinin kurucularından biri olarak kabul edilmektedir.

İbni Haldun, toplumların gelişimlerini anlamak için tarihsel olayların “umrân bilimi” adını verdiği kavrama dayandırılarak yorumlanması gerektiğini savunur. İbni Haldun bu anlamda insanın toplumsal hayatını, örgütlenmesini ve bunlarla gelişen toplumsal süreci, kurumlarla birlikte bağımsız bir bilimin konusu yapmayı düşünen ilk düşünürdür. Sadece bu yanıyla bile Lübnan’lı ünlü tarihçi P. Khuri Hitti’nin ifadesiyle, “bütün zamanların görmüş olduğu en büyük filozof ve tarihçilerinden biri olan” İbni Haldun, günümüz dünyasında gelişen tarihçilik anlayışının da öncülerinden sayılmaktadır.

Batı dünyasında hakkında birçok araştırma yapılan İbni Haldun üzerine ülkemizde pek az kaynak eser bulunmaktadır. Eserleri yayınevimiz tarafından basılmakta olan Prof. Dr. Ahmet Arslan’ın, İbni Haldun’un toplumbilimi, tarih ve siyaset konularındaki görüşleriyle, din-felsefe ilişkileri üzerine çözümlemelerini içeren bu özenli çalışmasının önemli bir boşluğu dolduracağına inanıyoruz.

Önsöz
İkinci Baskıya Önsöz
2009 Bask›sına Önsöz

GİRİŞ
Sorunumuz Hakk›nda
Bibliyografya Hakkında

BİRİNCİ BÖLÜM İbni Haldun ve Tarih
İber ve Mukaddime
Tarih Nedir? Konusu, Sorunları, Amaçları, Yararları
Tarihçilerin Yanlışlıkları
Kişi Eleştirisi - Olay Eleştirisi
İslâm ve Müslüman Tarih Yazarlığı
Tarih ve Hadîs Bilimi
Tarih ve Felsefe
Tarih ve Umrân Bilimi
Umrân Bilimi ve Hitabet
Umrân Bilimi ve Usûl Al-Fıkh
Umrân Bilimi ve Siyaset
Umrân Bilimi ve Doğu Popüler Bilgelik Edebiyatı

İKİNCİ BÖLÜM İbni Haldun ve Umrân Bilimi
Umrân, Tanımı, Alanı, Sorunları
Umrânın veya İnsanî Toplumsal Hayatın Zorunluluğu
Umrânon Aşamaları, Bedevî ve Hazerî Umrânlar
Asabiye ve Bedevî Umrândan Hazerî Umrâna veya Şehir Uygarlığına Geçiş
Devlet ve Şehir Uygarlığı
Uygarlığın Çöküşü
Uygarlığınn Çöküşü ve Asabiye
Uygarlığın Çöküşü ve Ekonomi
Uygarlığın Çöküşü ve Ahlâk

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Umrân, Devlet ve Din
Umrân ve Din
Bir Umrân Olayı Olarak Din
Bir Din Olayı Olarak Umrân
Aklî Siyaset - Dinî Siyaset
İslâm ve Araplık
İslâm, Asabiye, Mülk İlişkileri I
İslâm, Asabiye, Mülk İlişkileri II

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İbni Haldun Öncesi İslâm’da Din ve Felsefe İlişkileri
İslâm ve İslâm Felsefesi
Mu’tezile-Eş’arî Çatışması
Mu’tezile
Mu’tezile’ye Tepki, Eş’arî
Felâsife-Gazâlî Çatışması
Yeni-Platonculuk ve İslâm’da Felsefe
Kindî
Fârâbî
İbni Sina
Gazâlî ve Yeni-Platoncu İlâhiyyatın Sistemli Eleştirisi
İbni Rüşd ve Aristotelesçiliğe Dönüş Çağrısı

BEŞİNCİ BÖLÜM İbni Haldun’da Felsefe-Din İlişkileri
İbni Haldun’u Bu Sorunu Ele Almaya İten Nedenler
Felsefî-Aklî ve Naklî-Vaz’î Bilimler
Felsefî-Aklî Bilimler Tahlili
Matematik Bilimler
Mantık
Tabiîyyât
Metafizik veya Felsefî İlâhiyyât
Felsefî Ahlâk
Felsefî Siyaset
Naklî-Vaz’î Bilimler Analizi, Kelâm, Tasavvuf ve Bunların Felsefeleşmesi
Sonuç
Yararlan›lan Kaynaklar
Dizin

_

Ahmet Arslan

Ahmet Arslan 1944 yılında Urfa’da doğdu. Lisans ve lisans üstü öğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe bölümünde yaptı. 1978 yılında doçent, 1988 yılında profesör oldu. 1979 yılında Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde (o zamanki adı Sosyal Bilimler Fakültesi) Felsefe bölümünü kurdu. Yirmi yıl boyunca bu bölümün başkanlığını yürüttü. 1996 yılından bu yana Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün başkanlığını yürütmekte olan yazar İngilizce, Fransızca, Almanca ve Arapça bilmektedir. Osmanlı Kelam düşüncesi, Ortaçağ İslam Felsefesi, İkçağ Yunan Felsefesi alanlarında kitap ve makaleleri bulunan yazarın ayrıca çeşitli Batı dilleri ve Arapça’dan yaptığı çok sayıda çevirisi vardır. Ahmet Arslan’ın Kemal Paşa-zade’nin Tehafüt Haşiyesi, İstanbul, 1987; Haşiye Ala’t-Tehafüt Tahlili, İstanbul, 1987; İbni Haldun, 3. Baskı, Ankara, 2002; Felsefeye Giriş, 8. Baskı, Ankara, 2005; İslam Felsefesi Üzerine, Ankara, 1999; İslam, Demokrasi ve Türkiye, 2. Baskı, Ankara, 1999; İlkçağ Felsefe Tarihi (Başlangıçlarından Atomculara Kadar), İzmir, 1995 adlı eserlerinin yanı sıra Aristoteles, Metafizik, 2. Baskı, İstanbul, 1996; F. Rosenthal, Erken İslam’da Mizah, İstanbul, 1997; F.A. Lange, Materyalizmin Tarihi ve Günümüzdeki Anlamının Eleştirisi, 2.Baskı, İstanbul, 1998; Farabi, İdeal Devlet (El-Medinetü’l-Fazıla), 2. Baskı, Ankara, 1997; İlimlerin Sayımı (İhsaü’l-Ulum), Ankara, 1999; Mutluluğun Kazanılması (Tahsilüs-Saade), Ankara, 1999; Lenn E. Goodman, İslam Hümanizmi, İstanbul, 2006 adlı çevirileri bulunmaktadır.