Bu kitapta, İstanbul gibi bir metropolün kültür yapılanması ilk defa bu derece kapsamlı bir şekilde incelenerek derleniyor. Kentin kültür yönetimi, altyapısı, aktörleri, yasal çerçevesi; bu konularda çeşitli kurumlar ve proje ekibi tarafından hazırlanmış raporlar, istatistikler ve karşılaştırmalı veriler ışığında derinlemesine analiz ediliyor. Bu yönüyle çalışma İstanbul’un kültür politikalarını yönlendiren siyasetçiler, yöneticiler, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşları için temel bir kaynak oluşturmayı hedefliyor.

GİRİŞ
İstanbul Kültür Ekonomisi Envanteri Çalışmasının Kapsamı

1. İSTANBUL’DA YEREL İDARELERİN KÜLTÜR YÖNETİMİ

2. YEREL ALANDA YETKİLER, KARAR VERME ve İDARİ YAPI
Giriş
İstanbul’da Kamu Aktörlerinin Kültür Yönetimi
Merkezî İdarenin Kültür ve Turizm ile İlgili Saha Yapılanması
İl Özel İdaresi’nin Kültür ile İlgili Yapılanması
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Kültür ile İlgili Yapılanması
İlçe Belediyelerinin Kültür ile İlgili Yapılanması
Diğer Kamu Kurumlarının Kültür ile İlgili Yapılanması

3. KENTİN KÜLTÜR POLİTİKASI VE TARTIŞMALARI
Kültür Yönetiminde Yeni Vizyon
Kültür Mirası Politikası
Sonuç.

4. İSTANBUL KÜLTÜR EKONOMİSİ VE KÜLTÜR ALTYAPISI
İSTANBUL KÜLTÜR EKONOMİSİ
İstanbul Kültür Ekonomisinin İstihdama Katkısı
TÜİK 2002 Verilerine Göre İstanbul Kültür Ekonomisi İstihdamı
İstanbul Londra Karşılaştırması
İstanbul’da Kültür Ekonomisi Alanında Faal İşletme Sayısı
İstanbul’da Kültür Ekonomisi Katma Değeri
Dış Ticaret
Türkiye’de Kültür Ekonomisi Gelişim Göstergeleri
Kültür Ekonomisi - Sektörel Analiz
Sanatlar
Kültür Endüstrileri
Yaratıcı Hizmetler
İSTANBUL KÜLTÜR ALTYAPISI.
Kültür Sergileme, Gösterim ve Tüketim Merkezleri
Kültür Mirası
Sanat Mekânları
Kültür Tüketim Mekânları
Kültürel Etkinlikler ve Mekânları
Festivaller ve Büyük Konserler
Sanat Fuarları
Uluslararası İstanbul Bienali
Moda Etkinlikleri
Belediyeler ve Diğer Etkinlikler
Kültür Eğitim Birimleri
Koruma Alanları
MEKÂNSAL ANALİZ
İSTANBUL’DA KÜLTÜR TURİZMİ
Turist Profili ve Ortalama Kalış Süresi
Konaklama Altyapısı
Kültür Üçgeni: Dar Alanda Kısa Paslaşmalar
İstanbul’da Kültür Turizmini Geliştirmede Dikkat Çekici Noktalar
ve Çözüm Önerileri
İSTANBUL KÜLTÜR EKONOMİSİ DEĞERLENDİRMESİ
İstanbul Kültür Altyapısının Diğer Metropollerle Karşılaştırma Sonuçları
İstanbul Kültür Endüstrisi ve Yaratıcı Hizmetlerin
Diğer Metropollerle Karşılaştırması Sonuçları
İstanbul Kültür Politikası İçin Sonuçlar

5. MEVZUAT
Miras
Koruma /Yenileme
Müzeler
Fikri Mülkiyet
Fikir ve Sanat Eserleri
Yatırım ve İşletmeler
Kültür Yatırımları
Dösim
Sanatlar
Gösteri Sanatları
Kültür Endüstrileri
Sinema
Medya
Yaratıcı Hizmetler
Mimarlık
Tasarım
Tüketim
Tüketiciyi Koruma
Eğlence
Turizm
Turizmi Teşvik

6. KÜLTÜRÜN FİNANSMANI
İlçe Belediyelerinin Göre Kültür Harcamaları
Belediyelerin Toplam Kültür Harcamaları
İl Özel İdaresi Kültür Bütçesi
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Yerel Kültür Yatırımlarındaki rolü
Toplam Kamu Kültür Harcamaları
Özel Sektör Kültür Harcamaları

7. KÜLTÜR KURUMLARI VE AKTÖRLERİ
Kamu Sektörü Dışı Kültür ve Sanat Kurumları
Şirket, Vakıf, Dernek ve Kooperatif Olarak Örgütlenmiş Kurumlar
Meslek Kuruluşları ve Dernekler
Yeni İşbirlikleri: İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Projesi

8. YARATICILIK ve KATILIMIN DESTEKLENMESİ
Sanatçılara Destek
Kanunun Kapsamı
Eser Sahibinin Eser Üzerindeki Hakları
Eser Sahibi ve Eser Sahibine Satıştan Pay Verilmesi
Eserlerin Satışını Yapan Kurum ve Tüzel Kişiler
Yasanın Uygulanmasındaki Temel Sorunlar
Kamu İdari Yapılarının Kültür ve Sanata Desteği
Kültüre Katılım
Sanat-Kültür Eğitimi
Yaratıcı Endüstrilere Destek

EKLER
EK 1: İstanbul Kültür Ekonomisi Envanteri Çalışması
Geniş Kapsamı, Nace 2. Sınıflandırmasına Göre
EK 2: İl Kültür ve Turizm Müdürlüklerinin
Görev, Yetki ve Sorumluluklarına Dair Esaslar
EK 3: Merkezî Yönetimin İstanbul’daki Birimleri
EK 4: Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait
Katkı Payına Dair Yönetmelik
EK 5: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İstanbul’un
Kültür Ekonomisindeki Yeri
EK 6: Kültür A.Ş
EK 7: Kültür Mirası Koruması
EK 8. Küresel Eğlence ve Medya Sektörleri Öngörünümü,
2004 ve 2013
EK 9: Ulusal Yayın Kongresi Sonuç Bildirgesi
EK 10: Kültür Ekonomisi Sektörleriyle İlgili Yönetmelikler
EK 11: İstanbul İl Özel İdaresi 2009 Yılı Kültür Harcamaları
Kaynakça

Tablolar
TABLO 2.1: Kuruluş Yıllarına Göre Belediye Tiyatro Sahneleri
TABLO 2.2: Kuruluş Yıllarına Göre Belediye Kültür Merkezleri
TABLO 2.3: İstanbul’daki Kültür Kurumlarının Bağlı Oldukları Kamu Yönetimleri, 2010
TABLO 2.4: İstanbul’daki Kamu Sektörünün İşlettiği Kültür Topluluklarının
Bağlı Oldukları Kamu Yönetimleri, 2010
TABLO 2.5: İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü’”ne Bağlı Birimler
TABLO 2.6: Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Bağlı Olup İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile
Koordinasyon İçinde Çalışan Birimler
TABLO 2.7: İBB Kültür Altyapısı
TABLO 4.1: Önde Gelen Büyük Kentlerin Temel Göstergeleri
TABLO 4.2: İstanbul’un İstihdam Yapısında Sektörel Değişim
TABLO 4.3: Sosyal Güvenlik Kurumu’na Kayıtlı İşgücünün Sektörlere Dağılımı,
İstanbul ve Türkiye Karşılaştırması, 2008
TABLO 4.4: İstanbul’da ve Türkiye’de Kültür Ekonomisi Faaliyetlerinde İstihdam ve
Yerel Birim Sayısı Karşılaştırması, 2002 Yılı, TÜİK
TABLO 4.5: Yaratıcı Endüstrilerde İstihdam, Londra İstanbul Karşılaştırması
TABLO 4.6: Kayıtlı İstihdamın ve İşyerlerinin Kültür Ekonomisi Faaliyetlerine Dağılımı,
Türkiye ve İstanbul Karşılaştırması, 2008
TABLO 4.7: İTO’ya Kayıtlı Firmaların Kültür Ekonomisi Faaliyet Alanlarına Dağılımı, 2009
TABLO 4.8: Türkiye Çapında Kültür Ekonomisi Girişimlerinin 2008 Yılındaki Girişim Sayıları,
İstihdam ve Ciroları ile Türkiye İçindeki Payları
TABLO 4.9: Türkiye Çapında Kültür Ekonomisi Girişimlerinin Cirolarının
Toplam Ciro İçindeki Payı, Yıllara Göre Değişim
TABLO 4.10: Kültür Ekonomilerinin Katma Değere Katkısı, Fransa ve İngiltere
TABLO 4.11: Dış Ticaret (Milyon Dolar).
TABLO 4.12: Kültür Ekonomisi Ana Gruplarının Yıllara Göre Türkiye Toplam Girişim,
İstihdam ve Ciro Payları, % Değişim
TABLO 4.13: Görsel Sanatsal Sektöründeki Sanatçı Sayıları
TABLO 4.14: İstanbul ve Türkiye’de Tiyatro, Opera ve Bale Gösterimleri 2008-2009
TABLO 4.15: Destek Sağlanan Tiyatro Sayısı ve Destek Miktarları (Kültür ve Turizm Bakanlığı)
TABLO 4.16: İstanbul’da Kültür Endüstrilerinde İstihdam ve İşyeri Sayısı, 2008
TABLO 4.17: Türkiye Pazarı Albüm Satışları (Bandrol Satış Adedi Üzerinden)
TABLO 4.18: Kayıtlı Müzik Pazarı Türkiye-Avrupa Ülkeleri Karşılaştırması (2008-2013)
TABLO 4.19: Yıllara Göre İnşaat ve Mimarlık, Mühendislik ve İlgili Teknik Danışmanlık
Faaliyetlerdeki Yerel Birim ve Çalışan Sayısı, Türkiye ve İstanbul
(TÜİK, 2003-2004-2006-2007-2008)
TABLO 4.20: Nüfusun Son Hafta Tuttuğu İşe Göre Dağılım, İstanbul (TÜİK, 1980, 1990, 2000)
TABLO 4.21: Ülke İçindeki Paylarına Göre İstanbul ve Londra’da Reklam Alanında İstihdam
TABLO 4.22: Alanlarına Göre Reklam Yatırımlarının Yıllara Göre Gelişimi

_

Asu Aksoy

Ortadoğu Teknik Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden mezun olduktan sonra Ingiltere’de doktorasını tamamlayan Aksoy, İngiliz araştırma fonları desteği ile Goldsmiths Koleji, Sussex Üniversitesi gibi üniversitelerde kültürel kimlik, medya ve kültür endüstrileri, göç ve medya kullanımı gibi konularda araştırma çalışması yürütmüş ve ders vermiştir. Halen İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültür Yönetimi Bölümü’nde öğretim üyesi olan Asu Aksoy, Bilgi Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Kültür Politikaları ve Yönetimi Araştırma Merkezi’nin müdürüdür. İstanbul’un 2010 yılı Avrupa Kültür Başkenti olarak hazırlanması sürecinde aktif yer alan Aksoy, santralistanbul’un kuruluş çalışmalarında yer almıştır. Kültürel kimlik ve göç, kentleşme ve kültür politikaları, İstanbul ve küreselleşme, gibi konularda birçok yayını bulunan Aksoy, İstanbul Kültür Mirası ve Kültür Ekonomisi Envanteri Projesi kapsamında, İstanbul 2010 Kültür Ekonomisi Envanteri çalışmasını Zeynep Enlil ile birlikte yürütmüştür.

Zeynep Enlil

1980 yılında ODTÜ, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nü bitirmiş, kent ve kültür odaklı çalışmalarına ABD’deki lisansüstü çalışmaları ile başlamıştır. Yüksek lisans eğitimini 1982’de Cleveland State Üniversitesi Kentsel Çalışmalar Bölümü’nde yapmış; doktorasını 1994 yılında Seattle’da, University of Washington’da tamamlamıştır. Kültürel miras ve koruma, kültürel planlama, yaratıcı sektörler, kültür ekonomisi ve yaratıcı kentler konularında çalışmaktadır. İstanbul Çevre Düzeni Planı kapsamında kültür endüstrileri, kültür ve turizm sektörlerine ilişkin araştırma ve stratejilerin geliştirilmesinden sorumlu grubun yürütücülüğünü üstlenmiş olan Enlil, halen Yıldız Teknik Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde öğretim üyesidir. Asu Aksoy ile birlikte İstanbul Kültür Mirası ve Kültür Ekonomisi Envanteri Projesi kapsamında, İstanbul 2010 Kültür Ekonomisi Envanteri çalışmasının yürütücülüğünü yapmıştır.