Nasıl Büyüdük? 2001 Sonrası Ekonomik Büyümenin Analitik Bir İncelemesi
Öner Günçavdı bu çalışmasında 2017 yılına kadar olan zaman zarfında AKP iktidarının uyguladığı ekonomik büyümenin teorik temellerini incelemektedir. Bu dönemden sonra ekonominin maruz kaldığı dışsal şokların etkisiyle ortaya çıkan kurumsal dönüşümün ekonomide yol açtığı sonuçlar, bu kitaba dahil edilmemiştir. Kuralların yerine daha çok durumsal yönetimin öne çıktığı bugünün Türkiyesi’nde herhangi bir büyüme pratiğinin tutarlı teorik bir çerçeve içinde ele alınması neredeyse imkânsızdır. Bu kitapta, bir dönem başarılı bulunan ekonomik uygulamaların, aslında bugünkü sorunlarımızın kaynağını oluşturduğu analitik bir çerçevede anlatılmaktadır. O günlerde amaçlanan yüksek büyümenin büyük ölçüde dışarıdan borçlanılan mali kaynaklarla, yapılan harcama tercihlerinin ve uygulanan para politikasının kurumsal çerçevesinin de sonucu olduğu gösterilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca Nasıl Büyüdük? ekonomi öğrencileri ile ekonomiye ilgi duyan ve AKP’nin ilk yıllarındaki ekonomik büyümenin nedenlerini ve doğurduğu sonuçları anlamak isteyenler için kaynak niteliğindedir.
“Bu kitap, Türkiye’nin 21. yüzyılda ekonomik performansını alışılagelenden farklı bir gözle değerlendiren, beraberinde kullandığı teorik araçları da okuyucuya tanıtan gerçekten özgün, kapsamlı ve öğretici bir çalışma. Özellikle ülkenin iki ezeli (ve ebedi) sorunu, yani enflasyon ve dış açıkla büyüme dinamikleri arasındaki karşılıklı karmaşık ilişkiler üzerine fevkalade önemli gözlem ve analizler sunuyor. Başta iktisatçılar ve iktisat öğrencileri olmak üzere, Türkiye ekonomisinin buraya nasıl geldiğini merak eden herkesin bu kitaptan çok yararlanacağını düşünüyorum.” – Asaf Savaş Akat, İstanbul Bilgi Üniversitesi
“Türkiye ekonomisi son yirmi yılda bir yandan büyürken öte yandan da önemli yapısal sorunlar biriktirdi. Öner Günçavdı ayrıntılı ve özgün araştırmalarıyla bu gelişmeleri en yakından izleyen iktisatçılardan biri. Bu çalışmasında son dönemde derinleşen iktisadi sorunların uzun dönemli nedenlerini inceliyor, izlenen politikaların, yapılan siyasi ve iktisadi tercihlerin sonuçlarını gözler önüne seriyor. Hem bugünkü Türkiye ekonomisini daha iyi anlayabilmek hem de yaşadığımız sorunların nedenlerini doğru teşhis edebilmek ve bunların nasıl aşılabileceği konusunda daha sağlıklı düşünebilmek için okunması gereken önemli bir kitap.” – Şevket Pamuk, Boğaziçi Üniversitesi
Grafik, Tablo ve Şekil Listesi
Önsöz
BİRİNCİ BÖLÜM Ekonomik Büyüme ve Sanayisizleşme
1 Büyümüşüz, Ama Biraz Kalitesiz Olmuş
Kriz ve Reform
Erken Sanayisizleşme Sorunu
Talep Yönlü Bakış Açısının Gereği
İncelemenin Kapsadığı Dönem
2 2001 Sonrası Makroiktisadi Gelişmeler
Temel Makroiktisadi Gelişmeler
Büyüme
Faiz
İstihdam ve İşsizlik
Enflasyon
Döviz Kuru
Sermaye Akımları
Cari Açık
Türkiye Ekonomisindeki Yapısal Dönüşüm
Gelir Dağılımı
Bitirirken
65 İKİNCİ BÖLÜM Büyümenin Finansmanı Sorunu
3 Kur ve Faiz İlişkisi Üzerine
Dışa Açılma ve Büyümenin Finansmanı
Mal Hareketleri ve Satın Alma Gücü Parite Koşulu
Sermaye Akımlari ve Faiz Haddi Parite Koşulu
Farklı Piyasalarda Farklı Uyarlanma Hızları
Uluslararası Piyasalardaki Faiz Artışının Etkisi
Bitirirken
4 Yerel ve Yabancı Likidite ‹lişkisi
İmkânsızı İstemek
Zor Dönemlerde Büyüyebilmek ve Merkez Bankalarının Rolü
Dışa Kapalılık
Dışa Açıklık
Kur Çıpası ve Merkez Bankası Bilançosunda Uluslararası Likiditenin Önemi
Ulusal Likidite ve Enflasyon İlişkisi
Yurtiçi Likidite Politikasının Modele Dahil Edilmesi
Ulusal ve Uluslararası Likidite İlişkisi
Para Politikası ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi
Bitirirken
Ek 1 Para ve Döviz Piyasası Dengesinin Matematiksel Çıkarımı
Ek 2 Faiz ve Satın Alma Parite Koşulları ve Para Piyasasının Eş-Anlı Etkileşiminin Matematiksel Açıklaması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Mal Piyasası Dengesi ve Büyümenin Niteliği
5 Malların “Toplulaştırılması” veya “Ayrıştırılması”
Makroiktisadi Analizde “Toplulaştırılmış” Mal Piyasası
Toplulaştırılmış Mal Piyasasının Ayrıştırılması
Ayrıştırılmış Mal Piyasaları ve Fiyat Oluşumu
Ayrıştırılmış Mallar ve Göreli Fiyatlar
“Ticarete-Konu-Olmayan Mallar”, Devlet ve Siyaset
Bitirirken
6 Enflasyon Kısıtı Altında “Ayrıştırılmış” Mal Piyasalarında Denge
Modelin Ana Unsurları
“Ticarete-Konu-Olmayan” Mal Piyasası
Genel Fiyatlar ve Enflasyon Kısıtı
Göreli Fiyatlar
Mal Piyasası Dengesi
Karşılaştırmalı Statik Analiz
“Ticarete-Konu-Olan Mal” Talebinde Artış Ve “Cari Açık”
“Ticarete-Konu-Olmayan Mal” Talebinde Artış Ve “Cari Açık”
Dış Ticarette Rekabetçilik Artışı ve “Büyüme”
Ticarete-Konu-Olmayan Mal Piyasasında Arz Kayması ve “Enflasyonsuz Büyüme”
“Ticarete-Konu-Olmayan Mal” Talebinde Azalma
Fiyat İstikrarı mı, Büyüme mi?
“Enflasyon” ve “Cari Açık” Kaynaklı Büyüme – Erken Sanayisizleşme
204 Bitirirken
Ek 3 Mal Piyasası Dengesi – Matematiksel Çıkarım
Rejim 1: Enflasyon Hedefiyle Uyumlu Talep Yönetimi (dpH = 0)
216 Rejim 2: Enflasyon Oranının Hedeflenmediği Serbest Talep Yönetimi(dpH π 0)
7 Ticarete-Konu-Olan Mal Piyasası, Cari Açıklar ve Döviz Kuru
Uluslararası Rekabet Gücü, Döviz Kuru ve Cari Açık İlişkisi
Dolar Faizlerin Düşmesi
Faktör Verimliliğinde Artış
Talep Şoku
Dolar Faizlerinde Artış
Ticarete-Konu-Olan Mal Piyasası Üzerinden Yurtiçi ve Yurtdışı Talep İlişkisi
Ticarete-Konu-Olan Mal Talebinde Artışın Sonuçları
Ticarete-Konu-Olan Mal Arzındaki Artışın Sonuçları
Devülasyonun Etkisi
Bitirirken
Ek 4 Ticarete-Konu-Olan Mal Piyasası ve Cari Açık –
Matematiksel Çıkarım
Ek 5 Yurtiçi Talep ile Yurtdışı Talep Arasındaki İlişki
8 Son söz
Kaynakça
Dizin