Fatmagül Berktay daha önce çeşitli yerlerde yayınlanmış makalelerini derlediği bu kitapta, politikanın Aristoteles’ten Hannah Arendt’e ve çağdaş feminist siyaset teorisine uzanan meraklı serüvenini izliyor. Politika ve tarih ekseninde pek çok farklı konuyu içeren yazılar, temel insani kaygılar ve anlama paydasında birleşiyor.

Önsöz

Giriş Yerine: Politikanın Çağrısı

BİRİNCİ BÖLÜM Politikayı Düşünmek
1 Politika Teorisine Giriş
Politika ve Dil İlişkisi
İnsan: “Zoon Logon Echon”
Siyaset Felsefesi, Siyaset Teorisi, Siyaset Bilimi
Neden Siyaset Felsefesi?
Siyaset Bilimi
Siyaset Teorisi
Bilimsel Teori ve Siyasal Teori Ayrımı
Anlam Kaygısı
Siyaset Teorisinin “Araç”ları
Siyasal Düşünme ve Eylem
Siyasal Bilimin Konusu
Politikanın Etkisi Her Yere Uzanır
İktidar ve Zor
Politika, Bir Çoğulluk Alanıdır
Kamusal Alan/Özel Alan Ayrımı
2 Politik Düşünme ve Eylem
Arendt’in Politik Düşünmeye Benzersiz Katkısı
Düşünmenin Eylemden Kopuşu
Hakikat Tiranlığına Karşı “At Sineği”
Özgürlük, Egemenlik Değildir
Özgürlük, Kamusal Eylemde Deneyimlenir
Yurttaş Kimdir?
3 Yeni Binyıl’da Eski Politikanın Yenilenme Olanağı: Hannah Arendt’in Düşüncesi
Arendt’in Ütopyacı Vizyonu
Çoğulluk: En Büyük “İyi”
Politika: Bir Özgürlük Olanağı
“Polis”in Kamusal Alanı: Ne Kadar Çoğulcu?
Feminizm ve Hannah Arendt
Kamusal Alanın Yeniden Tanımlanması
İktidar: “Birlikte Hareket Etmek”
4 Hannah Arendt: Bir İnci Avcısı
Arendt ile Heidegger’in Politikayı Kavrayışlarındaki Farklılık
Bir Uzlaşma Noktası: Özgürlük Kavramı
5 Kötülüğün Sıradanlığı: Eichmann Kudüs’te
Tarihsel Hakikatle Yüzleşmek
Düşünmek, Kayıtsız Şartsız Taraf Tutmak Değildir
Kötülük Radikal mi, Sıradan mı?
6 Eichmann Türkiye’de: Yakalanışının 50. Yılında Türkiye Basınından Eichmann Davası Yorumları İnanç Özekmekçi
7 Antigone’de Adalet (Dike) ve Kibir (Hubris)
İki Farklı Ahlâk ve Adalet Anlayışı
Kendini Feda Ederek Güç Kazanmak
Hükmetmenin Cinsiyeti
Hubris’in Nemesis’e Dönüşmesi
Fundamentalistin Temel Hatası: Hubris
8 Sahiplenici Bireyden, Düşünen Yurttaşa
Universitas, in Diversitate
Özgürlük ile Yurttaşlık Arasındaki İlişki
Anlamak: Doğru Eylemin Önkoşulu
Totalitarizme Açılan Kapı: Düşünme Yoksunluğu
9 Kadınlar, Siyaset ve Demokrasi
“Biz de İnsan Değil miyiz?”
Liberal Teorinin Yetersizliği
Kadınların İnsan Hakları Evrenseldir
Devlet, Ev İçindeki Sistemli Şiddete Tarafsız Kalamaz
Eşitlik; İnsan Hakları ve Demokrasinin Kalbinde Yer Alır
10 Yeni Bir Yurttaşlık Anlayışı
11 Küreselleştikçe Parçalanan Bir Dünyanın Düşünsel İzdüşümü: Postmodernizm
“Modern” Kimdir, “Modernizm” Nedir?
Modernizmin Temel Özellikleri
Modernizm Gemisi Kayalara Çarpıyor
Parçalanmış ve Sınırları Bulanıklaşmış Bir Dünya
Postmodernizmin Bazı Özellikleri
Yorumsamacı (Hermenötik) Yöntemin Önemi
Bilgi-İktidar İlişkisi
“Öteki”liğin Ontolojik Önemi
Dil Oyunları
Pragmatizm
Bilimin Toplumsal Kurgulanımı
Feminist Epistemolojiler ve Çokkültürlülük
Daha İyi Bir Toplum Umudu Bitti mi?
12 Köktendinci Yükselişi Anlamak
Partikülarizm Tuzağı
Modernite: Eski Çekiciliğini Yitirmiş Bir Proje
Amerika’da Köktendincilik: Maskülinist ve Emperyalist Bir Politika
Yabancılaşmaya Karşı Güvenli Bir Sığınak
Köktendincinin Evi: Bir “Disiplin ve Cezalandırma” Odağı
Ataerkil Pazarlık: Boyun Eğme Karşılığında Güvence ve Saygı

İKİNCİ BÖLÜM Tarihi Politikleştirmek
1 Direnişin Belleği Olarak Tarih
Tarihin Evrensellik İddiasının Eleştirisi
Etkili Bir Toplumsal Hareket, Yeni Bir Analitik Perspektif
“Tarihsel Olgular” Cinsiyet Ayrımına Göre Farklılık Gösterir
Feminist Öz-Eleştirinin Önemi
2 Tarihin ve Teorinin Peşinde
3 Tarihte Bireyin Rolü
“Tarihin, Kötü Kral John Teorisi”
Tarih Nereye Gidiyor?
Marksist Determinizm
Zorunluluk ve Rastlantı
4 Weber’de İnançlar ile Sosyo-Ekonomik Değişme Arasındaki İlişki: Protestan Ahlâkı ve Kapitalizmin Ruhu
Weber’in Kapitalizm Ruhu Tanımı
Dünyevi Çileciliğin Dinsel Temelleri
Dünyevi Çilecilik ile Kapitalizm Ruhu Arasındaki İlişki
Weber’in Tarihe Bakışı
5 Tinselliğin Labirentlerinde...
Sağcı Tinsellikler Sorunu
Marx’ın Kartezyenliğine Eleştiri
Öteki’ne Açılan bir Benlik Fenomenolojisi
Dünyanın Acısını Hissetmek
6 Bilim ve Felsefenin Evrenselliği, Kültürlerin Melezliği
Çeviri Yaratıcı Bir Kültürel Etkinliktir
Doğu ile Batı Arasındaki Sınırların Kalkmasının Yararları
Siyasal İktidarın Meşrulaştırılması Sorunu
İdeolojinin Mekânda Somutlaşması
Doğu’nun Kadim Geleneği: Sezaro-Papizm
“Tarihin Cilveleri” Anlaşılmaz Şeyler midir?
7 Ortaçağ’da Yaşam, Aşk ve Ölüm
Hayatın Şiddet Dolu Tınısı
“Hatırla ki Ölüm Herkese”
Kahramanlık ve Aşk Düşü
Kalıplara Sokulmuş Aşk
Roman de la Rose
Erotik Biçimlerin Gerçek Hayatla İlişkisi
Ölüm Dansı
8 Ortaçağ’da Kadınlar
Kadının Statüsünü Belirleyenler: Kilise ve Aristokrasi
Şeytanın Suç Ortağı Havva mı? Göklerin Hükümdarı Meryem mi?
Şövalyelik Kültü ile Bakire Meryem Kültü
“Kötü Karılar”a Karşı “İyi Kadınlar Destanı”
Soylu Kadın
Kentteki ve Köydeki Emekçi Kadın
Kadınların Eğitimi
“Cadı” mı, “Bilge Kadın” mı?
Piskopos Kovalayan Rahibeler
9 Tarihte Öznellik Arayışı: Din, Kadınlar ve Tasvir
Öznellik ve Tarihçi
Bizans’ta İkona Kırıcılık
Militan İmparatoriçeler Sokaktaki Kadının Yanında
10 Harem-i Hümayun’a “İçeriden” Bakmak
Harem: Merkezi Bir İktidar Odağı
Valide Sultanlar “Hanedan Babası”
Olağanüstü Bir Hasekilik “Kariyer”i: Hürrem Sultan
Valide Sultanların Önlenemez Yükselişi
Kadınlar da Tarih Yapar
11 Kanuni Sultan Süleyman ve Halefleri Zamanında İstanbul’da Günlük Hayat
Bizans’tan Osmanlı’ya Bir İmparatorluk Payitahtı
Statükonun Avantajları ve Dezavantajları
12 Bir Başka Demokrasi: İngiliz Devrimi’nde “Kazıcılar” Hareketi
13 Osmanlı-Türk Modernleşmesinin Etkin ve Küskün Öznesi Kadınlara Bir Örnek: Halide Edip Adıvar
Egemen Paradigma: Ulusçuluk
Sentez Arayışının Ötesine Geçen Kadın Karakterler
Asilikten Küskünlüğe, Hep Özne
Her Şeyin Bir Tarihi Vardır
14 Bedendeki Toplum, Toplumdaki Beden
Havva’nın Bedeninin Sıkı Düzene Sokulması
“Evlenmek Ateşte Yanmaktan İyidir”
Erkek Gibi Davranmak
Bedendeki Anarşi, Toplumdaki Anarşi
Modern Toplum: Bir Tiyatro Sahnesi
“Şişman” Neden “Güzel”dir?
15 “Kuzenler Cumhuriyeti”nin Yaralı Kadın ve Erkekleri
Toplumsal Bellek Politiktir
Dizin

Politik toplum, insanların biraraya gelerek birlikte eylemek niyetini yansıtır ve politika da kendilerini ilgilendiren kararlara, ortak kararlara katılmak anlamını taşır.
Fatmagül Berktay ile söyleşi, 10 Aralık 2011, Biamag

https://m.bianet.org/biamag/siyaset/134595-politikanin-cagrisi

_

Fatmagül Berktay

Eğitimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ile York Üniversitesi’nde (UK) tamamladı. Tarih Vakfı kurucu üyesi, Kadın Eserleri Kütüphanesi Genel Kurul üyesi.
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde “Siyaset Teorisi”, “Siyasal Düşünceler Tarihi”, “Çağdaş Siyasal Teoriler”, “Demokrasi Teorisi”, “Çağdaş Siyasal Kuram ve Tartışmalar”; Kadın Çalışmaları Bölümü’nde ise “Feminizmin Temel Sorunsalları” derslerini verdi. Bir dönem İstanbul Üniversitesi Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü ve Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı. Çeşitli uluslararası platformlarda Türkiye’yi temsil etti.

ABD, Avrupa ve Avustralya üniversitelerinde de dersler ve konferanslar verdi. Siyaset bilimi ve kadın çalışmaları alanlarında yurtiçinde ve dışında yayımlanmış çok sayıda makalesi ve kitap bölümü bulunuyor. Yazarın Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın (Metis, 1996) adlı çalışması Women and Religion adıyla Kanada’da (BlackRose Books, 1998), Tarihin Cinsiyeti (Metis, 2003) adlı kitabı ise El Huviyye en Nisaiye ‘abr et Tarih başlığıyla Lübnan’da yayımlandı ( Dar Kreideh, 2009). Son iki kitabı Politikanın Çağrısı (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010) ve Dünyayı Bugünde Sevmek – Hannah Arendt’in Politika Anlayışı (Metis Yayınları, 2012) adlarını taşıyor.