Rüyalardan Gerçekliğe: Psikanaliz ve Sanat
Özden Terbaş bu çalışmada psikanalizin hem klinik yönüne hem de sanatla olan etkileşimine odaklanıyor. Eserin “Klinik” kısmında Freud’un rüyalardan bilinçdışı fanteziye ve ruhsal gerçekliğe evrilen kuramlaştırma süreci ortaya konuyor; rüyaların ve bilinçdışı fantezilerin işlevleri üzerinde duruluyor; aktarım ve karşı aktarım kavramları çağdaş görüşler eşliğinde tartışılıyor. Bu kısımda yas ve melankoli üzerine ayrıntılı bir tartışmaya yer verilmesinin yanı sıra, Kleincı kuramın temel tezleri de tanıtılıyor. “Sanat” kısmında ise, sanat eserine yapı kazandırabilecek temel motifler vurgulanıyor, bir sanat eserinin psikanalitik açıdan yorumlanabilmesine yönelik temel yaklaşımlara değinilerek nesnel ve öznel okumanın birleştirilebilmesinin önemi üzerinde duruluyor.
Giriş
BİRİNCIİ KISIM Klinik Alanda Psikanaliz
Rüya Kuramı ve Rüyaların İşlevleri
Freud’un Rüya Kuramı
Rüyaların İşlevleri
Bilinçdışı Bir Hikâyenin Parçaları Olarak Rüyalar
Kayıp: Tekrarlayan Travmatik Rüyalar Üzerine Bir Çalışma
Bilinçdışı Fantezilerin Bütünleştirici ve Örgütleyici İşlevleri
Bilinçdışı Fanteziler ve İşlevleri
Ayrılık ve Nesne Kaybının Fantezisi ve Gerçekliği
Haset Duygusu ve Hasetle İlişkili Fanteziler
Kökensel Fanteziler
Sonuç
Aktarım - Karşı Aktarım Akordeonu
Aktarım
Karşı Aktarım
İp ve Kubbe
Narkissos’tan Sindirella’ya Melankoli
Geleneksel Psikanalitik Kuramın Bakışı
Nesne İlişkileri Kuramının Katkıları
Kendilik Psikolojisinin Bakışı ve Narsisistik Bozukluğun Biçimleri Olarak Depresyon ve Büyüklenmecilk
“Sindirella”
“Narkissos”
Sonuç
Kleincı Kuramın İki Temel Yapı Taşı: Paranoid-Şizoid Konum ve Depresif Konum
Paranoid-Şizoid Konum
Depresif Konum
İKİNCİ KISIM Sanat Alanında Psikanaliz
“Joseph K.”nın Direnci
Kafka’nın Dava’sı
Psikanalizde Direnç Kavramı
Dava’da Suç, Suçluluk ve Utanç
“Boyalı Kuş”un Kanat Sesleri
Yaratıcı Yazarın Güdülenme Kaynakları
Travma Sanatı
Boyalı Kuş
Son Sözler
İkizler Arasındaki Aşk ve Şiddet: David Cronenberg’in Ölü İkizler Filmi Üzerine Bir İnceleme
İkizlerin Psikodinamiği ve İkizini Oluşturma/İkizleşme
Mantle Kardeşlerin ‘Mental’ (Zihinsel) Alanı
Bir Ruhsal İnziva Alanı Olarak Akvaryum
Arzu Nesnesi, Gözlemleyen Nesne ve Bakışın Önemi 159 İkizlerin Yıkım Süreci ve Fallik Özdeşleşme
Haneke ve Bergman Sinemasında Anneler ve Kızları
Piyanist’in İçsel Müziği
Kadınsı Narsisizmin Bir Aynası Olarak Anne: Güz Sonatı
Zamanın Sarmalında: İlkbahar, Yaz, Sonbahar, Kış... ve İlkbahar
İlkbahar: Çocukluk
Yaz: Gençlik Ateşi
Sonbahar: Felaket ve Acı
Kış: Olgunluk Çağı ve Yeniden Doğuş 187 Ve İlkbahar: Yüzdeki Yansıma
Kaynakça
Dizin
Özden Terbaş
Psikanalist ve psikiyatr. Uluslararası Psikanaliz Birliği (IPA) ve İstanbul Psikanaliz, Eğitim, Araş- tırma ve Geliştirme Derneği (Psike İstanbul) üyesidir. İstanbul’da serbest çalışmaktadır. Halen Psike İstanbul Psikanaliz Kitaplığı yayın kurulu üyesidir ve Uluslararası Psikanaliz Birliği-Psike İstanbul bünyesinde psikanalist adaylarına verilen eğitim programında eğitimcidir. Sinema ve Psikanaliz: Filmler ve Bilinçdışı (2012) ve Sinema ve Psikanaliz 2: Kayıp ve Zaman (2015) isimli derleme kitaplarla, Andrea Sabbadini’nin Hareketli İmgeler: Filmler Üzerine Psikanalitik Yansımalar (2016) ismiyle Türkçeye çevrilen kitabının editörüdür.