Bu kitap açık kaynak olarak yayınlanmaktadır.

Okumak için Tıklayınız.

Gönüllülük çalışma grubunun internet sitesine ulaşmak için tıklayınız.

2019 yaz aylarında yürüttüğümüz Türkiye’de Gönüllülük Araştırması’nın (TGA 2019 ) bulgularını detaylı bir biçimde ele alan bu kitap mevcut koşullara dair bir resim çizmeye çalışarak, genç gönüllüleri, çocuk alanında gönüllülüğü, gönüllülükte etik ve yasal çerçeve temalarını tartısmaya açıyor.

Çocuk alanındaki gönüllülerin koşulları, motivasyonları, deneyimleri nelerdir? Nasıl daha iyi hale getirilebilirler? Gençler gönüllülük sürecinde seslerini ne denli duyurabilmektedirler? Gençlerin katılımının yurttaş katılımı açısından ne tür imkânları ve kısıtlılıkları vardır? Gönüllülük kendinden menkul bir biçimde etik bir gönüllülük anlamına mı geliyor? Etik kurallar ve davranıs ilkelerinin yazılı olması sivil alanın gündeminde yer alıyor mu? Neden gönüllülükte etiği tartışmak gereklidir? Gönüllülerin gönüllülügü bireysel ve geleneksel ortamlar kadar, aktif yurttaşlık ve sivil alana katılım olarak da deneyimleyebilmelerini destekleyecek hak ve sorumluluklar tanımlanabilir mi? Tanımlanabilirse bunlar nelerdir? Gönüllüleri korumak için bir “kaza” sigortası gerekli mi? Bu konuda ülke örnekleri nelerdir? Kamunun bu konudaki görev ve sorumlulukları nelerdir?

Kitap boyunca bu sorular eşliğinde ilgili yazına, farklı ülke deneyimleri ve gönüllülükle ilgili TGA 2019’un sonuçlarına başvurularak cevaplar için ipuçları bulmaya ve tartısmaların bir sonuca evrilebilmesi için öneriler sunmaya çalışılmıştır.

 

 

1 Türkiye Gönüllülük Araştırması 2019: Gönüllü Profili, Gönüllülerin Koşulları ve Kazanımları
Emre Erdoğan & Pınar Uyan-Semerci
Yöntem
Türkiye’de Gönüllülüğün Durumu
Araştırma Çalışmasına Katılanların Profili
Gönüllülerin Çalışma Koşulları
Gönüllülük ve Katılım
Gönüllülük Konusundaki Destekler
Gönüllülük ve Kazanımları
Gönüllülük Yapılan Kurumla Gelecekte İlişkiler
Sonuç Yerine
Kaynakça

2 Türkiye Gönüllülük Araştırması 2019: Gönüllü Koordinatörleri Gönüllülüğü Değerlendiriyor
Emre Erdoğan & Pınar Uyan-Semerci
Gönüllü Koordinatörü Profili
Gönüllülük Süresi, İş Yükü ve Gönüllü Profili
Gönüllünün Motivasyonu ve Kazanımları
Kendini gerçekleştirmek
Çalışma alanının etkisi
Kariyer fırsatları ve kişisel gelişim
Söz hakkı olması/Hiyerarşinin olmaması
Kurumsal tanınırlık
Önceki deneyimleri, yaşam tecrübeleri
Maddi getiriler
Tecrübe kazanma, yaşam deneyimi
Gönüllülerle İlişkiler
Başvuru
Eğitim/Oryantasyon
Gönüllülerle iletişim ve bilgilendirme
Kararlara Katılım
Gönüllülere verilen harcırah ve destekler
Gönüllülerden Geribildirim Süreçleri
Riskler ve Sigorta
Sonuç

3 Gençlik, Gönüllülük ve Katılım
Laden Yurttagüler
Katılım ve gönüllülük
Örgüt İçi Katılım
Güçlendirme (Empowerment), Katılım ve Gençler
Sonuç olarak...
Kaynakça

4 “Abla Bir Daha Gelecek misin?” Türkiye’de Çocuklarla Gönüllülük Deneyimleri
Ayşe Beyazova & Gözde Durmuş
Çocuk Hakları Temelli PerspektifleÇocuklarla Çalışmak
Türkiye’de Çocuk Alanında Çalışan Sivil Toplum Kuruluşlarına Bakış
139 Çocuk Alanında Çalışma Yapan
STK’larda Gönüllü Profili
Doğrudan Çocuklarla Çalışan Gönüllülerin Çalışma Süreçleri
Gönüllülük motivasyonu
Gönüllülerde aranan kriterler
Gönüllü sayısı, çalışma süresi ve verilen roller
Gönüllülere yönelik güçlendirme eğitimleri, süpervizyon ve geribildirim
Çocuklarla çalışmada sınırlar ve kurallar, kurumların çocuk koruma ve çocuk güvenliği politikaları
Sonuç Yerine: Çocuklarla Gönüllülük Süreçlerinde Çocuk Hakları Temelli Yaklaşımı Yaşama Geçirmek
Kaynakça

5 Gönüllülükte Etik
Pınar Uyan-Semerci
“Gönüllü” kim ve neden “gönüllü” olunur?
Niye Gönüllülük? Farkındalık, Huzursuzluk ve Sorumluluk
Gönüllülüğün Sınırlılıkları ve Sürdürülebilir Gönüllülük
Sonuç Yerine
Kaynakça

6 Gönüllülük ve Hukuki Çerçevesi
Kübra Doğan-Yenisey

1. Gönüllünün İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Görünümü
Gönüllü mü yoksa kayıt dışı işçi mi?
İş sözleşmesinin unsurları ve gönüllülük
İş görme
Ücret
Bağımlılık
“Gönüllü” ve “İşçi”: İki farklı çalışma biçimi
Gönüllülük ve Sosyal Güvenlik Hukuku
Gönüllünün sosyal güvencesizliği sorunu
Gönüllü ile işçi arasındaki belirsizliğin yarattığı sorunlar
Gönüllülük ve Masrafların Karşılanması

2. Gönüllülüğe İlişkin Bir Hukuki Model
Yasal Düzenlemenin Temel İlkeleri
Gönüllülüğü teşvik edecek bir düzenleme
Gönüllülerin menfaatlerini koruma altına alacak bir düzenleme
Gönüllülük ile işçilik arasındaki belirsizliği ortadan kaldıracak bir düzenleme
Vergi hukuku alanındaki somut sorunların giderilmesi
Gönüllülüğün uluslararası boyutunun dikkate alınması
Gönüllü Tanımı
Faaliyetin bir başkası yararına yürütülmesi
Maddi karşılık bulunmaması
Serbest irade
Gerçek kişiler
Gönüllü ile Sivil Toplum Kuruluşu Arasındaki Hukuki İlişki
Bireysel gönüllülük
Bir örgüt bünyesinde sürdürülen gönüllülük
Gönüllülüğün hukuki bir yükümlülük altına girilmeksizin yürütülmesi
Dernek üyeliği
Sözleşme ilişkisi: Gönüllülük sözleşmesi
Temelinde “Gönüllü”nün Yer Aldığı Bir Model
Koruyucu düzenlemelerin kanunun kapsamı içindeki tüm gönüllülere uygulanacağı bir model
Gönüllülük sözleşmesinin esaslarının düzenlendiği bir model
Gönüllünün sağlık ve güvenliğinin güvence altına alındığı bir model
Gönüllülük nedeniyle uğranılan kaza veya hastalığa karşı sosyal güvencenin sağlandığı bir model
Kaynakça

7 Gönüllülükle İlgili Yasal Düzenlemeler: Sivil Alan İçin Örnekler ve Öneriler
Nurhan Yentürk

1. Gönüllülük Yasal Çerçevesi için Uluslararası Arka Plan

2. AB Ülke Örneklerinde Gönüllü Kanunları
Gönüllülük ayrı bir kanunla düzenlenmeli mi?
Kanunda gönüllülük ve gönüllü faaliyetin bir tanımı var mı? Amacı, kapsamı ve ilkeleri belirtiliyor mu? Kâr amacı gütmeyen sivil toplum
kuruluşlarında yapılabileceğine ilişkin bir ifade yer alıyor mu?
Kurum özelliklerine göre gönüllü çalıştırılması konusunda ayrım olmalı mı?
Kanunda kimlerin gönüllü olabileceği kimlerin olamayacağı belirtilmiş mi? Yaş sınırı var mı?
Gönüllü sayılması için yazılı bir gönüllülük sözleşmesi yapılması kanunda yer alıyor mu? Zorunlu mu? Koşula mı bağlı?
Kanunda gönüllülük sözleşmesinin iş sözleşmesinden farkı belirtiliyor mu? Sözleşme olmasa bile, kanunda hiçbir şekilde ücret alamayacağı yazıyor mu?
Gönüllünün yaptığı harcamalar ödenmeli mi? Yemek ve yolculuk, gider usulü ya da harcırah olarak?
STK gönüllü için sosyal sigorta yaptırmalı mı?
Hastalık riski? İş kazası ve meslek hastalığı sigortası yapılmalı mı?
İşsizlerin gönüllülüğünde işsizlik ödeneği kesiliyor mu?
Çalışılan konuda eğitim, oryantasyon ve bilgilendirilme hakkı; katılım hakkı vd. haklar yer alıyor mu?
Gönüllüllerin görev ve sorumlulukları yer almalı mı?
Gönüllü sözleşmesinin nasıl biteceği kanunda yer alıyor mu?
Gönüllülere yönelik kamusal teşvikler var mı?

3. Gönüllülük Kanunu için Tartışma ve Öneriler
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Haklar ve sorumluluklar
Kimler gönüllü olabilir?
Eğitim ve bilgilendirilme hakkı
Katılım hakkı
Gönüllü davranış kuralları
Harcamaların karşılanması
Diğer Hak ve Sorumluluklar
Gönüllü Sözleşmesi
Gönüllünün sağlık ve güvenliği

4.Kamu ve Özel Gönüllü Kaza Sigortası Önerisi
Sonuç Yerine
Kaynakça
Dizin

_