Bu kitabın temel amacı; Türkiye’nin siyasal ve toplumsal yapısını ele alırken, çoğulcu demokrasinin kökleşmesi yolunda varolan sorunların çözümü için canlı bir tartışma ortamı yaratmak ve buradan yola çıkarak kalıcı sonuçlar üretmektir. Her biri kendi çalışma alanlarında yılların birikimine sahip değerli akademisyen ve yazarların; demokrasinin pekişme sürecinden, anayasa tartışmalarına, kuvvetler ayrılığından yargının bağımsızlığına, sivil toplum anlayışından siyasal katılmaya, etnik yapı ve siyasetten Kürt sorununa, kadın sorunlarından, medya ve siyaset, din ve siyaset ilişkilerine, eğitim sorunlarına kadar uzanan geniş bir çerçevede değerlendirmelerinin sunulduğu bu çalışma, bir ders kitabı olarak kullanılabileceği gibi, bir rehber başvuru kitabı olma niteliğini taşıyor.

Giriş
Mehmet Kabasakal
Demokrasinin Pekişmesi
Din ve Siyaset
Etnik Yapı ve Siyaset: Kürt Sorunu
Siyasette Kadının Yeri
Seçimler ve Siyasal Katılma
Asker ve Siyaset
Demokratik Anayasa
Kuvvetler Ayrılığı ve Yargı Bağımsızlığı
Sivil Toplum, Medya ve Siyaset
İnsan Hakları

BİRİNCİ KISIM Siyasal Sistem ve Kurumsal Düzenlemeler

1 Türkiye’nin Anayasa Sorunu
Ergun Özbudun
1876 Kanun-ı Esasî’si
1921 Anayasası
1924 Anayasası
1961 Anayasası
1982 Anayasası
Demokratik Reformlar Dönemi
Anayasa Uzlaşma Komisyonu ve Sonrası
Bölünmüş Toplumlarda Anayasa Yapımı
Vesayetçilik-Çoğunlukçuluk İkilemi

2 Kuvvetler Ayrılığı ve Yasama-Yürütme İlişkileri
Nur Uluşahin
Kuvvetler Ayrılığı Kuramı
Demokratik Siyasal Rejimlerin Sınıflandırılması Sorunu
Kuvvetler Ayrılığına Dayalı Geleneksel Yöntem
Başkanlık Sistemi
Parlamenter Sistem
Kuvvetler Ayrılığına Dayalı Geleneksel Yöntemin Yetersizliği
Kanun-ı Esasi’den Bugüne Hükümet Sistemi
1876 Kanun-ı Esasi’sinde Hükümet Sistemi
1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda Hükümet Sistemi
1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda Hükümet Sistemi
1961 Anayasası’nda Hükümet Sistemi
1982 Anayasası’nda Hükümet Sistemi
2007 Değişikliği Sonrası 1982 Anayasası’nda Hükümet Sistemi
Türkiye’de Hükümet Sistemi Sorununun Değerlendirilmesi

3 Hukuk Devleti ve Yargının Bağımsızlığı
Serap Yazıcı
Hukuk Devletinin Temel Unsurları
Şeklî Boyut
Anayasa’nın Üstünlüğü Kuralı ve Yasamanın Yargısal Denetimi
Yürütme ve İdarenin Yargısal Denetimi
Yargının Bağımsızlığı
Maddi Boyut
İnsan Haklarına Saygı
Kanun Önünde Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı
Hukuk Normlarının Temel Özellikleri
Yargının Bağımsızlığı
96 Sonuç

4 Türkiye’de Parlamento ve Seçimler
İlter Turan
Tarihsel Gelişme
Oy Kullanma ve Adaylık
Osmanlı Dönemi
Cumhuriyet Dönemi
Milletvekili Sayısı
Seçimlerin Yönetimi
Osmanlı Döneminde Seçimler
Cumhuriyet Döneminde Seçimler
Seçim Sistemleri
Seçim Kampanyaları
Sorunlar

5 Siyaset ve Ordu
Ali L. Karaosmanoğlu
Giriş
Tarihsel Gelişme
Darbeler Dönemi
Turgut Özal Dönemi
Temel İlkeler
Mevzuattaki Belirsizlik
Bütünleşmiş Milli Savunma Bakanlığı
Yasama
Gerçekleşen Kuralsal Değişiklikler
Sivil-Asker İşbirliği ve Kültür Değişimi
Sonuç

6 Yerel Yönetimler ve Reform
A. Argun Akdoğan
1980 Sonrası Yerel Yönetimlere Genel Bakış
Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Dönemlerinde Yerel Yönetimler
Cumhuriyet Döneminde Yerel Yönetimler
Türkiye’de Yerel Yönetimler Sistemi
Yerinden Yönetimi Artırma Girişimleri (2002-2008)
Ölçek Büyültme ve Yeniden Merkezileşme (2008-2015)
Sonuç

İKİNCİ KISIM Siyasal Kültür ve Aktörler

7 Türkiye’de Siyasal Katılma ve Siyasal Kültür
Ersin Kalaycıoğlu
Giriş
Osmanlı’da Siyasal Katılmanın Doğuşu ve Türkiye’de Gelişimi
Siyasal Katılmayı Belirleyen Etkenler
Siyasal Güdüler
Siyasal Kaynaklar
Siyasal Fırsatlar
Türkiye’de Siyasal Katılma Araştırmaları ve Bulgular
Türkiye’deki Siyasal Katılmanın Görüntüsü
Türkiye’de Siyasal Katılmayı Belirleyen Koşullar
Olağan Siyasal Katılmanın Kökenleri
Olağandışı Siyasal Katılma
Protesto Potansiyeli
Baskı Yapma Potansiyeli
Sonuç: Geç Sanayileşen ve Kentlileşen Toplumda Birey ve Siyaset

8 Türkiye’de Siyasal Partiler
Mehmet Kabasakal
Türkiye’de Siyasal Yaşam
Tek Parti Dönemi
Çok Partili Yaşama Geçiş
1960-1980 Arası Siyasal Yaşam
1980 Sonrası Siyaset
Partilerle İlgili Sorunlar
Liderin Rolü ve Seçimi
Aday Belirleme Yöntemi
Parti Programları
Parti Üyeliği
Partilerin Meclis Grupları ve Kongreler
Sonuç

9 Türkiye’deki Sivil Toplumun Gelişimi: Bıçak Sırtında Bir Sergüzeşt
Aydın Uğur - Itır Akdoğan
Türkiye’de Sivil Toplum Evreleri
Demokrasi, Katılım ve STK’lar

10 Medya ve Siyaset: Karışık İlişkiler
Haluk Şahin
Tartışmanın Değişen İçeriği
Temel Varsayımlar
Medya Görevini Yapıyor mu?
Beş Demokratik İşlev
Medyanın Haberdar Etme ve Bilgilendirme İşlevi
Medyanın Yorum Sağlama İşlevi
Kamusal Tartışma Platformu Sağlama İşlevi
Medyanın Gözetim ve Denetim İşlevi
Medyanın Yol Göstericilik ve Uyarıcılık İşlevi
Medya ve Seçmenler
Devlet Sırrı ve Gizlilik
Geçmiş ve Gelenek
Sosyal Medyalı Dünya
Yeni Ufuklar
Gelecek İçin Öneriler

ÜÇÜNCÜ KISIM Süregelen Sorunlar

11 Türkiye’de Din, İdeoloji ve Siyaset
Bahattin Akşit
Giriş: Din, İdeoloji ve Siyaset Arasındaki İlişkiler
Dünyada Din, İdeoloji ve Siyaset
Türkiye’de Din, İdeoloji ve Siyaset
Sonuç: Din, İdeoloji ve Siyaset İlişkilerindeki Sorunlar Giderilebilir mi?

12 Osmanlı-Cumhuriyet Geleneği ve Kürt Sorunu
Metin Heper
Kuramsal-Kavramsal Çerçeve
Türkiye’de Bazı “Sorunlar”
Osmanlı Geleneği
Cumhuriyet Geleneği
Bazı Karşıt Görüşler
Devlet ve Kürtler

13 1980 Sonrası Kadın Sorunları ve Kadın Hareketi
Yeşim Arat
Kadın Hareketinin Erken Yılları: 1980 ve 1990’lar
Avrupa Birliği
Kadın Hareketinde Kırılma Noktaları: Dindar Kadınlar
Kadın Hareketinde Kırılma Noktaları: Kürt Kadınlar
Kadın Hareketinin Adalet ve Kalkınma Partisi ile İmtihanı
Sonuç

14 İnsan Hakları ve Türkiye
Zehra F. Kabasakal Arat
İnsan Hakları ve İnsan Hakları Rejimleri
Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşu ve Demokrasiye Geçişte İnsan Hakları (1920-1960)
1961 Anayasası ve Uygulanması (1960-1980)
Askeri Darbe Rejiminden Reform Sürecine Geçiş (1980-2002)
Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemi (2002 Sonrası)
Değerlendirme ve Öneriler

15 Siyasal Boyutuyla Eğitim Sorunları
Burhan Şenatalar
Eğitim Sisteminin Gelişim Göstergeleri
Günümüzde Eğitim Sisteminin Temel Verileri
Türkiye’de Eğitim Sistemi ve Kurumları
1923-1950 Döneminde Eğitimin Öncelikleri ve Siyasetin Etkileri
Darbeler ve Üniversitelere Etkileri
2000’lerde İmam-Hatip Liseleri ve Zorunlu Din Dersi
Eğitimin Amacını Yeniden Tartışmak Gereği

16 Türkiye’de Siyasetin Finansmanı
Ömer Faruk Gençkaya
Giriş
Türkiye’de Siyasetin Finansmanının Tarihsel Gelişimi
1924 Anayasası Dönemi
1961 Anayasası Dönemi
1982 Anayasası Dönemi
Yürürlükteki Sistemin Temel Özellikleri
Gelir Kaynakları
Üye, Aday ve Milletvekili Aidatı
Bağışlar
Devlet Yardımı
Harcamalara İlişkin Kurallar
Dolaylı Devlet Yardımı: Radyo ve Televizyonda Propaganda
Siyasi Partilerin ve Cumhurbaşkanı Adaylarının Kesin Hesapları ve Denetimi
Yasaklar
Yaptırımlar
Siyasetin Finansmanında Uluslararası Gelişmeler ve Türkiye’nin Sorunları
Öneriler

Sonuç
Mehmet Kabasakal

Dizin

_