Türkiye’de “kültür ve tabiat varlıklarının korunarak gelecek kuşaklara aktarılması” bir söylem ve pratik olarak kültür mirası yönetiminin odağında yer almıştır. Bu “koruma” ve “aktarma” eylemi farklı dönemlerde farklı kavramlar ve uygulamalarla karşımıza çıkar. Erken Cumhuriyet’in kültür mirası tanımı, koruma ve yönetim uygulamaları dönemin siyasi, ekonomik ve kültürel bağlamı çerçevesinde farklı önceliklerle şekillenirken, bugün kültür mirasını yeni kavram ve yaklaşımlarla düşünüyoruz.

Yakın dönemde kültür mirası alanında yürütülen araştırma ve çalışmaları, hem miras tanımının kapsamını hem de miras yönetimi anlayışını genişleten ve dönüştüren ulusal ve uluslararası tartışmalar yönlendiriyor. Bu tartışmaları şekillendiren etmenler arasında, değişen ulusal ve yerel öncelikler kadar, küreselleşme ve teknolojik gelişmelerin ekonomileri birbirine girift biçimde eklemlemesi de var. Turizm, yaratıcı endüstriler gibi sektörler tüm ekonomilerde payını artırırken, kentleşme dünyanın her yerinde baskın dinamik haline geliyor, kırsal kültürler ve tarihten kalan birçok değer yok oluyor. İklim değişikliği, savaşlar, toplumsal çalkantılar, göçler kültür mirasının korunmasını öncelikli hale getirirken, geçmişle yapılan yüzleşmeler, adalet ve çoğulculuk odaklı hak arayışları ve insan hakları perspektifi kültür mirası araştırmalarının ve yönetiminin rotasını çiziyor.

Kültür Mirası Yönetimi: Neden ve Nasıl? Türkiye’den Deneyimler ve Tartışmalar başlıklı bu kitap, Türkiye’de kültür ve tabiat varlıklarının korunarak gelecek kuşaklara aktarılması konusundaki güncel yaklaşımları ve uygulamaları günümüz ulusal ve uluslararası tartışmaları bağlamında, eleştirel bir bakış açısıyla ele almaktadır. Kültür ve tabiat varlıkları kavramlarının kapsamı, koruma ve miraslaştırma süreçleri ve bu değerlerin yönetimi konularında Türkiye’deki güncel politikaların ve uygulamaların niteliğini ve ne tür değişim dinamikleri ile karşı karşıya olunduğunu kitaba katkıda bulunan elliyi aşkın yazar değerlendirmekte ve tartışmakta. Bu değerlendirmeler yapılırken uluslararası akademik tartışmalar, yeni düşünsel açılımlar, UNESCO ve ICOMOS gibi uzman uluslararası kurumların geliştirdiği ilkeler, kavramlar, yöntemler, sözleşmeler ve uygulama rehberleri yol gösterici kaynaklar olarak yer aldı.

Derleyenler ve Yazarlar
Önsöz
Asu Aksoy, Deniz Ünsal

Giriş: Kültür Mirasını Yeni Kavramlarla Düşünmek
Asu Aksoy, Deniz Ünsal

 

BİRİNCİ KISIM Miras Yönetiminde Uluslararası Kurumlar, Sözleşmeler ve Yeni Yaklaşımlar
Derleyenler: Asu Aksoy, Zeynep Enlil

1 UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi
Zeynep Ahunbay

2 Dünya Miras Sözleşmesi ve Üstün Evrensel Değeri Yeniden Düşünmek
Ayşegül Yılmaz

3 Kültürel Miras - İnsan Hakları İlişkisi ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde Kültürel Haklar ve Kültürel Miras Hakkı
Erdem Eryazıcıoğlu

4 Topyekûn Savaştan Melez Tehditlere: Çatışma Ortamlarında Kültür Varlıklarının Korunması ve Risk Yönetimi
Zeynep Gül Ünal

5 Kültür Mirası Yönetiminde Kavramsal Açılımlar
Asu Aksoy, Zeynep Enlil
Faro Sözleşmesi ve Toplumun Katılımı Kavramı
     Ayşegül Yılmaz

 

İKİNCİ KISIM Türkiye’de Koruma Anlayışı ve Kültür Mirası Yönetimine Etkisi
Derleyen: Zeynep Ahunbay

6 19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’de Koruma Anlayışına Genel Bir Bakış
Zeynep Ahunbay

7 Türkiye’de Koruma Kavramının Evrimi: Örgütlenmeler ve Politikalar
Burcu Selcen Coşkun

8 Türkiye’de Kültürel Mirası Korumanın Yasal Çerçevesi
Nisa Semiz

9 Kültür Mirasının Korunmasında Temel Kavramlar
Esra Kudde

10 Koruma Uygulamaları: Karşılaşılan Sorunlar, İyi Örnekler, Uluslararası Ödüller
Zeynep Ahunbay

 

ÜÇÜNCÜ KISIM Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Yerleşmelerde Kültür Mirası Yönetimi
Derleyenler: Zeynep Enlil, İclal Dinçer

11 Türkiye'de Koruma Amaçlı İmar Planlamasının Bağlamsal ve Kavramsal Meseleleri
Emel Göksu

12 Kültür Mirası Yönetiminin Paydaşı Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Vakıf Taşınmaz Kültür Varlıklarının Yönetimi
Tuba Akar

13 Çok Boyutlu ve Çok Katmanlı Alanlar Olarak Tarihi Kırsal Yerleşimlerin
Korunması ve Yönetimi
A. Güliz Bilgin Altınöz
Kırsal Yerleşimlerde Koruma Sorunlarının Tipolojik Bir Değerlendirmesi
   Koray Güler
Kırsal Yerleşmelerin Kültürel Peyzaj Bağlamında Değerlendirilmesi: Gökçeada
   Ayşe Ceren Güler

14 Türkiye’de Tarihi Çevre Koruma Eğitimi
Ebru Omay Polat, Elifnaz Durusoy Özmen, Can Şakir Binan

 

DÖRDÜNCÜ KISIM Türkiye’de Kültür Mirası Yönetiminde Alan Yönetimi ve Yönetim Planlaması
Derleyen: Nuran Zeren Gülersoy

15 Türkiye'de Alan Yönetimi ve Yönetim Planları
Nuran Zeren Gülersoy

16 Korunacak Alanlar İçin Farklı Bir Model: Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Yönetimi
Mehmet Gürkan
Kapadokya Alan Başkanlığı
   Asu Aksoy

17 Türkiye’de UNESCO Dünya Miras Alanları, Başvuru, Tescil, Yönetim Süreçleri ve Örneklerin Değerlendirilmesi
Nuran Zeren Gülersoy, İrem Ayrancı Onay

18 Kentsel Koruma Alanlarında Koruma Gelişme Planlaması Sürecinde İmar Planlaması ve Yönetim Planı İlişkisi
Nuran Zeren Gülersoy, Turgay Kerem Koramaz

19 Arkeolojik Alanlarda Alan Yönetimi, Zorluklar ve İlkeler
Dilek Erbey

 

BEŞİNCİ KISIM Türkiye’de Doğal Miras Alanlarının Korunması ve Yönetimi
Derleyenler: Zeynep Enlil, İclal Dinçer

20 Doğa Koruma Siyasetinin Temelleri
Aykut Çoban

21 Gelişmekte Olan Ülkelerde Etki Değerlendirme ve Türkiye Pratiğinin Ana Hatları
Mehmet Doruk Özügül

22 UNESCO Dünya Doğal Miras Alanı Başvuru Süreci, Türkiye'nin UNESCO Dünya Doğal Miras Alan Potansiyeli ve Başvuru Zorlukları
Zeki Kaya

23 Türkiye'nin Doğal Miras Alanlarının Korunmasında Kurumsal ve Yasal Yapı
İclal Dinçer, Zeynep Enlil

 

ALTINCI KISIM Arkeolojik Mirasın Araştırılması, Korunması ve Yönetimi
Derleyen: Gül Pulhan

24 Günümüz Türkiyesi’nde Arkeoloji: Toplum, Tarihçe ve Bürokrasi
Gül Pulhan

Türkiye’de Arkeolojik Varlıklar, Toplum ve SARAT Projesi
Gül Pulhan

Definecilik Üzerine Kısa Notlar
Gül Pulhan

25 Toplumun Arkeoloji ve Kültürel Miras Algısını Araştırmak
Işılay Gürsu

26 Arkeolojinin Turizm ve Kırsal Kalkınmadaki Rolünü Doğru Tanımlayabiliyor muyuz? Ağlasun-Sagalassos Örnek Çalışması
Ebru Torun

27 Arkeolojik Eser Koleksiyonculuğu
Ece Velioğlu Yıldızcı

 

YEDİNCİ KISIM Endüstri Mirası ve Modern Mimarlık Mirasının Korunması ve Yönetimi
Sorunsalı
Derleyenler: T. Gül Köksal, Ebru Omay Polat

28 Endüstri Mirası ve Koruma Yaklaşımı: Kavramlar, Örgütler ve Tüzükler
Binnur Kıraç
Demiryolu Mirası
   Derya Altıner Bozacı
Dünya Miras Listesi’nde Endüstri Mirası
   T. Gül Köksal

29 Endüstriyel Geçmişi Miraslaştırma ve Sürdürme Sorunsalı
T. Gül Köksal

30 Modern Mimarlığın Korunması ve Tarihyazımı
T. Elvan Altan

31 Modern Mimarlığın Kültür Varlığı Olarak Algısı
Ebru Omay Polat
UNESCO Dünya Miras Listesi’nde Modern Mimarlık Mirası
   Aylin Akçabozan Taşkıran

 

SEKİZİNCİ KISIM Kültür Mirasının Müzelerde Yönetimi
Derleyen: Deniz Ünsal

32 Türkiye'deki Kültür Mirasının Yönetimi Sürecinde Müzeler
N. Hanzade Uralman
Sürdürülebilirlik Kavramı Çerçevesinde Müzeler
   Gürkan Sabri Şakrak

33 Türkiye Müzelerinde Kültürel Çeşitlilik: Düşünceler, Taslaklar ve Uygulamalar
Ceren Güneröz, Ayşem Yanar
Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki Elyazması Kitapların Sayısal Olarak Erişime Açılması: digitalSSM Projesi
   Osman Serhat Karaman, Ayşe Aldemir

34 Toplum Temelli Turizm Gelişimi ve Ekomüze
Nasim Abedi, Evinç Doğan

35 Müzelerde Risk Yönetimi
Nevra Ertürk

36 Sanat Mirasının Müzede Tahayyülü
Ayşe H. Köksal

 

DOKUZUNCU KISIM Türkiye’de Miras Yönetimi Alanında Güncel Tartışmalar ve Eleştirel Değerlendirmeler
Derleyen: Asu Aksoy

37 Türkiye’de Kültürel Mirası Koruma ve Sivil Toplum
Banu Pekol, Çağla Parlak

38 Turizm Kıskacında Kültürel ve Doğal Mirası Korumak ve Yönetmek
Zeynep Enlil, İclal Dinçer
Beypazarı’nda Kentsel Koruma ve Turizm
   Zeynep Günay
Koruma, Turizm, Soylulaştırma Üçgeninde: Adatepe ve Yeşilyurt Köyleri
   Arzu Başaran Uysal

39 Kültürel Mirasın Bütüncül Korunmasında Yerel Yönetimlerin Rolü: Somut ve Somut Olmayan Miras Koruma Deneyimleri
Özlem Karakul

40 Sanatsal Estetik, Tarihsel Deneyim ve Popüler Tüketim: UNESCO Sözleşmelerinde Kültür Kavramının Dönüşümü ve Kültürel İfadelerin Çeşitliliği
Nilüfer Timisi

_