Strateji Düşüncesi: Kuram, Paradoks, Uygulama
Günümüzde “strateji” sözcüğünün anlamı teşkilatlanmış şiddet uygulaması veya tehdidi ile siyasi amaçlar arasındaki köprü olarak anlaşılmaktadır. Başka bir deyişle strateji, askerî gücü siyasi etkinliğe çeviren süreçtir. Stratejik sorunlar siyaset ile savasın operatif katmanı arasındaki kırılma hattı üzerinde yer alır. Kadim medeniyetlerden beri, toplulukların ve devletlerin yöneticileri söz konusu köprüyü kurarak akıl yürütmüşler, savaş planları yapmışlar ve bu planları uygulamışlardır. Stratejik akıl yürütme uygulamada daima var olmuş, fakat kavramlaştırma ve kuramlaştırma Clausewitz’in çalışmaları sayesinde 19. yüzyılın ilk on yıllarında mümkün olabilmiştir.
Uluslararası ilişkilerdeki radikal değişmeler pek çok ülkede silahlı kuvvetlerin yeniden teşkilatlanmasını ve savunma stratejilerinin yeniden düşünülmesini zorunlu kılmıştır. Bu gelişmeler, özellikle Batı dünyasında teorik ve uygulamalı stratejik araştırmaları ve Clausewitz üzerine yapılan incelemeleri büyük ölçüde artırmıştır.
Bu çalışma genellikle stratejinin iki klasik unsuru siyaset ve askerî güç üzerinde dururken stratejiyi üç farklı yönden ele almıştır: teori, tarih ve eğitim. Hem küresel hem de bölgesel çapta strateji kavramının dönüşerek bugün artık bir güç haline geldiği vurgulanırken, zengin bir askerî tecrübeye sahip olan Türkiye’nin de içinde bulunduğu coğrafya ve koşullarda stratejik çalışmaların nasıl ilerlediği de önem arz etmektedir.
Önsöz
Giriş
1 “Büyük Strateji”nin Anlamı ve İşleyişi
Ali L. Karaosmanoğlu
Giriş
Klasik İmparatorluklarda Büyük Strateji
Modern Büyük Stratejinin İlk Evrimi
Türkiye’de Tanımlama Çalışmaları
Amerika’da Büyük Strateji
Diyalektik Uzlaşmalar
Sonuç
2 “Tasarlanmış” ve “Beliren” Üst Stratejiler: Türkiye ve Diğer Orta Büyüklükteki Devletler için Alternatifler
Haluk Özdemir
Giriş
Kavramsal Çerçeve
Strateji ve “Siyasal Savaş”
Üst (Grand) Strateji: Stratejilerin Stratejisi
Türkiye için Üst Strateji Yaklaşımı
Sonuç
3 “Büyük Strateji” Çıkmazı ve Türkiye için “Büyüme” Önermesi
Ersel Aydınlı
Giriş
Grand Strateji: Tanımlar ve Tasarım
Tasarımı Dengelemek: Kapasite mi Tutkular mı?
Uygulamayı Dengelemek: Clausewitzci Üçleme
Türkiye’de Grand Strateji: Bir Örnek Olay Değerlendirmesi
4 Büyük Strateji ve Yumuşak Güç
Tarık Oğuzlu
Giriş
Güç Çeşitleri ve Yumuşak Güç
Sonuç Yerine: Türkiye’nin Büyük Stratejisi ve Yumuşak Güç
5 Türkiye’de Milli Güvenlik Kavramının Gelişimi ve Ulusal Strateji Arayışları
Gencer Özcan
“Topyekûn Harp”ten “Milli Güvenlik” Kavramına
Kavramın Türkiye’ye Girişi
Milli Güvenlik Kavramının Yaygınlık Kazanması
Strateji Düşüncesi 1. Baskı.indd 5 26.10.2020 15:51
Sonuç Yerine
6 Askerî Strateji: Tarihi Bir Perspektif
Mesut Uyar
Tanım
Tarihi Süreç
Sonuç
7 İşletme Yönetimi Strateji Çalışmalarının Ulusal Strateji Oluşumuna Katkısı
İbrahim Sani Mert
İşletme Yönetimi Çalışmalarındaki Stratejik Yönetim Okul ve Yaklaşımları
Büyük Strateji, Temel Yetenek ve Kültürün İlişkilendirilmesi
Kültür ve Strateji İlişkisi
Sonuç
8 Clausewitz’in Savaş Üzerine Teorisinde Friksiyon ve Deha Kavramları
Mehmet Ali Tuğtan
Giriş
Clausewitz’in Savaş Üzerine Teorisinin Tarihsel Arka Planı
Clausewitz’in Savaş Üzerine Teorisinin Temel Yapıtaşları
Sonuç
9 Uzay Güvenliği Stratejisi
Sıtkı Egeli - Arda Mevlütoğlu
Giriş
Uzayın Kullanımının Şekil ve Amaçları
Varlıklar ve Araçlar
Tehditler
Tedbirler
Sonuç ve Öneriler
10 Barışı Koruma Stratejisi
Uğur Güngör
Giriş
Barışı Koruma Stratejisi
Uluslararası Barış ve Güvenliğin Sağlanmasında Diğer Stratejiler
Barışı Korumada Strateji Reformları
Sonuç
11 Stratejinin Bakış Açısıyla Terörizm
Cenker Korhan Demir
Giriş
Kavramsal Tartışmalar: Strateji ve Terörizm
Stratejik Yaklaşımla Terörizm
Terörizm ve Gerilla Savaşı Stratejileri
Sonuç
12 Türkiye Askerî Yükseköğretimine Strateji ve Güvenlik Çalışmalarındaki Değişimin Yansımaları: Harp Okulu Örneği
Haldun Yalçınkaya - Haluk Karadağ
Giriş
Güvenlik Çalışmalarının Dönüşümü ve Türkiye’ye Yansımaları
Türkiye’de Askerî Yükseköğretim Kurumları’nın Yapısal ve Akademik Dönüşümü
Askerî Yükseköğretim Kurumları’nda Rönesans ve Kara Harp Okulu Örneği
Sonuç
13 Stratejik Düşüncenin Tarihsel Gelişimi ve Öğretilebilirliği
Ahmet Kasım Han - Mehmet Ali Tuğtan
İnsan Evrimi ve Stratejik Düşünce
Stratejik Düşüncenin Tarihsel Gelişimi
Strateji Kavramının Günümüzdeki Tanımı ve Kullanım Şekilleri
Stratejinin Öğretilmesi
Sonuç
Kavramlar Dizini