Tunuslu hukukçu Ali Mezghani, Tamamlanmamış Devlet adlı bu eserinde Arap ülkelerindeki hukuk anlayışı üzerinden devletlerin modernleşmelerini inceliyor. Mezghani’ye göre, bu ülkelerin demokratikleşmelerini engelleyen bir hukuk sorunları vardır ve bu yüzden de modern devlete geçiş süreçleri tamamlanmamıştır. Arap ülkelerinin, dinî temelleri, devletin ve toplumun temel belirleyicisi olarak korumaya devam etmeleri, modern anlamda tamamlanmamış devletlerin varlığını korumasına neden olmaktadır._x000D_
Mezghani, kitabında İslâm’ın fıkıh okullarından başlayarak farklı ülkelerde şer’i hukuk sistemlerinin oluşumunu, bu sistemlerin devlet ve toplumsal hayat üzerindeki etkilerini ve bu yapıların günümüze nasıl uzandığını inceliyor. Ahlâki, ekonomik ve siyasi alanlarda kapsamlı bir kontrol mekanizması olarak din, modern hukuku dışlar mı? Mezghani’ye göre, modern devletin temel öğelerinden olan hukuki yapı gelişmedikçe, Arap ülkeleri devletlerinin modernleşme süreçleri sekteye uğrayacaktır. Yakın dönemde gelişen Arap Baharı hareketlerine, bu hareketin başlangıç noktasındaki Tunus’tan bakarak yazan Mezghani’nin kitabı, Prof. Dr. Ahmet Arslan’ın özenli çevirisiyle, bu coğrafyayı anlamak için çok önemli bir fırsat sunuyor.

Giriş

BİRİNCİ KISIM Modernliğin Sınavında Tarihsel Miras
1 Tarihsiz Bir Geçmiş
Tarih Korkusu
Bağlam Dışı Bir Sistem
Metnin Tesisi
Anlamın Tesisi
Oybirliği (İcma)
Sistemin Kapanması

2 Hukuku Özerkliğinde Tanımak
Hukuk ve Din: Birbirine İndirgenemez Doğalar mı?
Hukuk Dinin İçinde Eridiğinde
Adalet ve Toplumsal Bağ
Yer Üzerine
Tören Kuralları

3 Kaybolmuş Olan Aklı Yeniden Bulmak
Aklın Kovulması
Kişisel Görüşün (Re’y) Kenara İtilmesi
Hangi Hukuk ve Siyaset Felsefesi?

İKİNCİ KISIM Devletsiz Yasadan Hukuk Devletine mi?
4 Hukukun Devletleştirilmesinin Görüntüleri
Kaçırılmış Fırsatlar
Kaynaklar Kuramı ve Hukukun Akılsallaştırılması
Şeriat: Üstünlükten Yardımcılığa
Görevinden İstifa Eden Devlet
Ümmetten Ulusa
Tamamlanmamış Bir Ulus
Ulusal Aidiyetlerin Etkisiz Hale Getirilmesi
Devletlerle İlişkisini Kesmiş Olan Şeriat

5 Hangi Topluma Hangi Hukuk?
Siteyi Düşünmek
Eşit Yurttaşların Sitesi
Siteyi Kadınla İlgili Olarak Düşünmek
Geleneksel Külliyattan Çıkış mı?
Şerh Etmekten Çok Yorumlamak
Bağlam İçine Yerleştirmek (Contextualisation)
Yöntembilimsel Zorlamalar
Reformun Yolları
Medeni Anayasadan Yoksun Bir Toplum

6 Her Yasadan Bağımsız İktidardan Hukuka Boyun Eğen Devlete
Vesayet Altında Bulunan Toplum
İtaat İktidarı
Sınır Olarak Bireysel Ahlâk
Süs Anayasalar

Sonuç

Kaynakça

Dizin

Buralarda “devlet”, diktatöre veya hanedana sadakat biçiminde kişisel otoritelerdir. “Kurumlaşmış devlet” ve “hukuk devleti” ancak gelecek zamanda düşünülebilir. Tunuslu hukukçu Ali Mezghani’nin “Tamamlanmamış Devlet” kavramı gerçeğin ifadesidir.
Taha Akyol, 6 Haziran 2017, Hürriyet

http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/taha-akyol/ortadogu-krizi-40480996

_

Ali Mezghani

1951 doğumlu Tunuslu Mezghani, 1980’de Tunus’ta École Normale Supérieure de Tunis’de özel hukuk doktorasını tamamladıktan sonra 1982 yılında aynı üniversitede görev almaya başlamıştır. İslam ve Arap ülkeleri hukuku alanlarında çalışmaktadır. ICC’ye [International Chamber of Commerce] bağlı tahkim hakemi olarak çeşitli ulusal ve uluslararası mahkemelerde yer alan Mezghani’nin bu çalışmalara ilişkin makaleleri bulunmaktadır. Halen Paris Panthéon-Sorbonne ve Tunus II üniversitelerinde hukuk profesörü olarak çalışmalarına devam etmektedir.