Dünyanın önemli Ortadoğu ve Yahudi tarihi uzmanlarından biri kabul edilen akademisyen-yazar Dan Diner, Almanca yazdığı ve İngilizce’ye de çevrilmiş bu eserinde Ortadoğu’nun, Müslüman ve Arapların tarihini değil genel olarak İslâm uygarlığı ile kültürünün gelişimini ele alıyor. Yazar, bu gelişmenin “durağanlığı”nı incelerken Lübnan asıllı ünlü şair yazar Şekip Arslan’ın Müslümanlar Neden Geri Kaldı ve Diğerleri İleryebildi? (Limâ Teahhare el-Muslimun ve Tekaddeme Gayruhum?) adlı kitabından yola çıkarak, İslâm dünyasında sekülerleşme, maddi ve manevi kültürün konumu, devlet ve toplum anlayışı, siyasi ve ekonomik alanların zaman içindeki etkileşimi üzerinde duruyor. Diner’in yanıt aradığı can alıcı sorular arasında şunlar yer alıyor: _x000D_
_x000D_

İslam coğrafyasında, özellikle Arap dünyasında “zaman” adeta “mühürlenmiş”, akıp gitmesi engellenmiş midir?

_x000D_
_x000D_
Dışarıdan bakan gözler sıkıcı, yıldırıcı bir gelişmemişlikle mi karşılaşır? Modernleşmeye izin vermeyen, gelişmeyi engelleyen İslam dini mi yoksa Batı’nın kurduğu hegemonya mı? Gelişmemişlik sorunu hangi yönüyle ele alınmalıdır? Ekonomik yönüyle mi (sömürgeciliğin etkileri), politik boyutuyla mı (örneğin “Arap coğrafyasının kalbine yerleştirilen” İsrail devleti)?, “gelişememe”nin özelliklerini tartışıyor.

Giriş

BİRİNCİ BÖLÜM Bilgi ve Gelişim Arap Ulusunun Durumu Üzerine
Tarih ve Sorumluluk - “Oryantalizm” ve Karşıtları - Rifa’a at Tahtavi ve Arab Human Development Report - Dil ve Eğitim - Teknoloji ve Araştırma - Özgürlük ve Refah - Devlet ve Toplum - Ordu ve Siyaset - Mehmed Ali ve Cemal Abdülnasır - Toprak Rantı ve Üretkenlik - Petrol Zenginliği ve Durgunluk

İKİNCİ BÖLÜM Jeopolitik Durum ve İnanç Dünyası İslâm Dünyasında Radikalleşme
Filistin ile Keşmir Arasında - Soğuk Savaş ve Modernleşme - İngiltere ve Rusya - Gladstone ve Disraeli - Hilafet ve Panislâmizm - Kemal Paşa ve Enver Paşa - Hindular ve Müslümanlar - Kolonyalizm ve Yabancılaşma - Arapçılık ve İslâmizm - Mevdudî ve Seyyid Kutub - Siyasi Teoloji ve İç Savaş

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Yazı ve Dil Matbaacılığın Kutsallık Adına Reddi
Konuşma Dili ve Yazı Dili - Tek Tanrı, Tek Kitap - Mekanik Reprodüksiyon ve Dünyevileşme - Ünsüz ve Ünlü Harfler - Arapça ve İbranice - Baruch Spinoza ve Walter Benjamin - Latinleşme ve Sekülerleşme - Zikir ve Bilgi Devrimi - Dil Yeteneği ve İki Dilli Toplum -Fushâ ve Ammiye

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yükseliş ve Çöküş Erken Modernizm Döneminde Osmanlı Reddedişleri
Avrupa ve Asya - Osmanlı ve Yeni Dünya - Altın ve Gümüş - Piri Reis ve I. Selim - 1517 ve 1589 - Memlûkler ve Venedikliler - Fiyat Devrimi ve Merkantilizm - Yeniçeriler ve Bürokrasi - Beylerbeyi İsyanı ve Enflasyon - Tüccarlar ve Zanaatkârlar - Piyasa Davranışı ve Fiyat Belirleme - Durgunluk veya Kriz - Gelibolulu Mustafa Ali ve Kâtip Çelebi

BEŞİNCİ BÖLÜM İktidar ve Ekonomik Fayda Klasik Çağda Müslüman Yaşam Ortamları
Çöl ve Bozkır - Haraç ve Vergi - Merkezî İktidar ve Kent Kültürü - Emeviler ve Abbasiler - Paralı Askerler ve Tüccarlar - polis ve medine - Mimarlık ve Yaşam Ortamı - “Kamusal” ve “Özel” - Arpalık ve Sermaye - Mülkiyet ve Emek - Takas ve Değer - Zaman ve Ayinler - Etik ve Örf - Kutsal ve Dünyevi

ALTINCI BÖLÜM Tarih ve Yasa Kutsal Zamanın Dünyevi Zamana Dönüşmesi Üzerine
Mühürlenmiş Hukuk ve Hareket Eden Tarih - Çevrim ve Çizgi - İbn Haldun ve Giambattista Vico - Betimleme ve Açıklama - Gelişme ve İlerleme - Köken ve Ütopya - Nedensellik ve Benzeşme - İslâm ve Yahudilik - Lévi Strauss ve Moses Maimonides - Muhammed Esed ve Moses Mendelssohn - Ayrışmış Hukuk ve Ayrışmış Zaman

Dizin

_

Dan Diner

1946 doğumlu Dan Diner Kudüs’teki İbrani Üniversitesi’nde Yakınçağ Tarihi Profesörü ve Leipzig Üniversitesi’nde Yahudi Tarihi ve Kültürü araştırmalarını sürdüren Simon-Dubnow- Enstitüsü’nün yöneticisidir. Ortadoğu sorununun en iyi gözlemcilerinden kabul edilmektedir. 20. yüzyılın siyasi tarihi, Ortadoğu konuları ve Yahudi tarihi ile ilgili birçok eseri yayınlanmıştır.