Bu kitap açık erişim olarak yayınlanmaktadır.

Okumak için Tıklayınız.

Cumhuriyet’in kurulduğu 1923’ten 2023’e uzanan 100 yıllık dönem hakkında bir bilanço, bir döküm ya da genel bir değerlendirme yapmak nasıl mümkün olabilir? Bu hacimli derleme kitap, temelde işte bu soruya bir yanıt verme çabası olarak görülmeli. Kitapta bir araya gelen çalışmalar, Türkiye’de Cumhuriyet’in 100 yılına, sıradan insanlara odaklanan bir çerçeveye öncelik vererek yaklaşıyor. Bazı çalışmalar 100 yıllık dönemin tamamını değerlendirmeyi, bazıları ise sadece belirli bir dönemi yakından incelemeyi tercih ediyor. Kitabın bütünü, okurlara tarihten siyaset bilimine, sosyolojiden mimarlığa, edebiyat çalışmalarından ekonomiye farklı disiplinlerden gelen akademisyenlerin çalışmalarıyla seçmen davranışı, demokrasi, modernleşme, siyaset mücadeleleri ve yurttaşlık deneyimleri gibi konular hakkında detaylı bir perspektif sunuyor. Siyasi sloganların uzun tarihi, Medeni Kanun’un çevirisi, Ankara’nın imarı, Dersim’deki askerî operasyonlar, ideolojiler, popülizm, kadın hareketi, Kürtler, gayrimüslimler, Aleviler, laiklik, AB reformları, kentsel dinamikler, sermaye ve üniversitelerde neoliberalleşme karşımıza çıkan odaklar arasında.

Bu kitap, İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü tarafından Cumhuriyet’in 100. yılı için Nisan 2023’te düzenlenen üç günlük konferansla yola koyuldu. Bu konferans, Cumhuriyet’in 100. yılı için düzenlenen en kapsamlı akademik etkinliklerden biri olmuştu. Elinizdeki derleme, bu konferansa konuşmacı ya da moderatör olarak katkı sunmuş akademisyenlerin çalışmalarını okurlara sunuyor. İlk Yüzyılı Biterken Cumhuriyet: Demokratikleşme Momentleri, Sıradan İnsanlar ve Siyaset bir yanıyla bir konferans kitabı. Fakat diğer bir yanıyla bu kapsamlı çalışma bundan çok daha fazlası. Dikkatli okurlar, kitapta yer alan önemli sayıda bölümün konferans tebliğlerine oranla çok daha hacimli olduğunu fark edeceklerdir. Kitapta “Erken Cumhuriyet’e Bakışlar”, “Türkiye Siyasetinde Fikirler ve Davranışlar”, “Demokratikleşme Momentleri”, “Laiklik”, “Yurttaşlık”, “Kentsel Mekân”, “Ekonomi ve Kurumlar” ve “İlk Yüzyıl Nasıl Başladı ve Nasıl Bitiyor?” başlıklı sekiz kısımda, 43 bölüm yer alıyor.

İlk Yüzyılı Biterken Cumhuriyet: Demokratikleşme Momentleri, Sıradan İnsanlar ve Siyaset Türkiye’de eleştirel sosyal bilimlerin, Cumhuriyet’in 100. yılının önemine uygun düşen, geniş çerçeveli ve titiz bir yorumlama çabası.

Giriş
Gencer Özcan, Ömer Turan, Büke Boşnak, Tuğçe Erçetin

BİRİNCİ KISIM Erken Cumhuriyet’e Bakışlar
1 Aşağıdan Milliyetçilik, Emek Süreçleri ve Türkleştirme: Silahtarağa’dan Cumhuriyet’e Bakmak
Erol Ülker

2 Mağduriyetin Ötesi: Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Uluslararası Ticaret ve Gayrimüslim Aktörler
Ayşe Ozil

3 Lozan Nüfus Mübadelesi: Mübadil Örgütleri ve Toplumsal Muhalefet
E. Tutku Vardağlı

4 Cumhuriyet Hukuk Devriminin Aile İdeali, Medeni Kanun’un Ruhu ve Kadınların Kurtuluşu
Eylem Ümit Atılgan

5 Feminist Tarihyazımında Dalgaları Aşmak: 1930-1950 Arası Feminist Mücadelede Sabiha Sertel
Başak Tuğ

6 Cumhuriyet’in Cumhur Husumetinin Doruğu Olarak Dersim-Kırım (1937-38)
Bülent Bilmez

7 Hilmi Ziya Ülken ve Yarım Adam: Kolektif Travma Olarak Fantom Erkeklik
Çimen Günay-Erkol

İKİNCİ KISIM Türkiye Siyasetinde Fikirler ve Davranışlar
8 Türkiye’de Çok Partili Seçimler ve Seçmen Davranışı (1946-2023)
Ersin Kalaycıoğlu

9 Türkiye Seçim/Seçmen Davranışları Çalışmalarının Gelişimi
Emre Erdoğan

10 Türkiye Cumhuriyeti’ni Dünya Düzeni Bağlamında Anlamak
İnan Rüma

11 1950’lerden Günümüze Türkiye Siyasetinde Popülizm
Tuğçe Erçetin

12 Türkiye’de Solun Etki Momentleri ve Kamusal Alan Mücadeleleri: 1923-2023
Ömer Turan

13 Farklı İdeoloji Tanımları ve Kemalizm
Mehmet Ali Tuğtan

14 2002 Sonrası Türkiye Sağı
Ayşegül Bozan

15 Avrupa’daki Türkiyeliler ve Türkiye’nin Dönüşen Diaspora Siyaseti: Göçmenlerin Araçsallaştırılması
Ayhan Kaya

16 Cumhuriyet’in Yüz Yıllık Ortadoğu Politikası: Model Ülke, Denge Politikası ve “İmparatorluk Mirası”
Ozan Kuyumcuoğlu

ÜÇÜNCÜ KISIM Demokratikleşme Momentleri
17 Türkiye Kurulurken Muhalefet
Ahmet Demirel

18 Sloganlar Eşliğinde Cumhuriyet Tarihi
Gencer Özcan

19 1960’lı Yıllar, Yeni Umutlar, Yeni Açılımlar
Emre Gönen

20 Dünyada ve Türkiye’de 1968 Kuşağını Yeniden Düşünmek
Asım Karaömerlioğlu

21 Solda İletişim Patlaması: 1960’lar ve 1970’lerin Demokratik İletişim Ütopyası
U. Ceren Ünlü

22 Edebiyatın Cumhuriyet’e Yönelttiği Eleştirel Bakış Neden Bir İmkândır?
Erol Köroğlu

23 1990’lı Yılların Türkiye’de Kadın Hareketine Etkisini Yeniden Düşünmek
Büke Boşnak

24 Alevi Siyasallaşmasının Dinamikleri: Eşit Vatandaşlık, Kimlik ve İnsan Hakları
Cemil Boyraz

25 Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye, Avrupa Birliği ve Avrupalılaşma
Özge Onursal-Beşgül

DÖRDÜNCÜ KISIM Laiklik
26 Ulusal Kimlik, Laiklik ve Demokrasi
Nuray Mert

27 Türk Usulü Laiklik Türkiye’yi Taşıma Kapasitesine Sahip mi?
İsmail Kara

28 Cumhuriyet’in 100. Yılında Laikliğin Anlamları ve Yaşamsal bir İhtiyaç Olarak Laiklik
Umut Azak

BEŞİNCİ KISIM Yurttaşlık
29 Cumhuriyet ve Kürtler: Süreklilikler, Kırılmalar ve Potansiyeller
Cuma Çiçek

30 Gayrimüslimlerin Cumhuriyeti
Arus Yumul

31 Sevr Sendromu ve Cumhuriyet’in Daha Az Eşit Vatandaşları Olarak Türk Yahudileri
Karel Valansi

32 Romanlara Yönelik Devlet Politikalarının Üç Ekseni: Düzene Sokma, Görmezden Gelme, Fayda Sağlama
Pınar Sayan, Elmas Köçkün

33 Göç ve Kültürel Etkileşimleri: Türkiye’den Almanya’ya Göçün Sinemada Temsili
Deniz Güneş Yardımcı

ALTINCI KISIM Kentsel Mekân
34 Başkent Ankara ve Cumhuriyet Şehirleri: Türkiye Şehirleri için bir Örnek Model Yaratmak
Ali Cengizkan

35 Cumhuriyet Döneminde Konut Üretiminin Tarihsel Dönüşümü
Emre Altürk

36 İstanbul’da Neoliberal Kentleşme Dinamikleri
Evren Aysev

37 Kürt Sorununun Mekânsallığı: Diyarbakır’da Yerinden Edilme Coğrafyaları
Fırat Genç

YEDİNCİ KISIM Ekonomi ve Kurumlar
38 1920’lerden Günümüze Türkiye’de Sermaye İlişkilerinin Dönüşümü
Evren Hoşgör

39 100. Yılda Türkiye’de Bütçeyi Konuşmak: Kamu Kurumlarının Gelir ve Giderlerinin Uzun Dönemli Bir Analizi
Nurhan Yentürk

40 Proje-merkezli Neoliberal Üniversite: Varsayılan Dayatmalar, “Araştırma” ve Etik
Yağmur Nuhrat

SEKİZİNCİ KISIM İlk Yüzyıl Nasıl Başladı ve Nasıl Bitiyor?
41 Türk Devrimi Hangi Yönleriyle Devrimdi?
İlter Turan

42 Yoğurtçu Parkı’ndan İstanbul Sözleşmesi’ne Cumhuriyet Reformları ve Türkiye’de Kadın Hareketi
Yeşim Arat

43 Cumhuriyet’in İkinci Yüzyılında “Nafile Biraderlik Sözleşmesi”ne Devam mı?
Fatmagül Berktay

SONSÖZ
Yüzyıllık Cumhuriyet’i Anlamak, Aktarmak ve Okumak
Pınar Uyan Semerci

_