Bugüne kadar “dış politika” ile “diplomasi” kavramları karıştırılmış, “diplomasi” kavram olarak ihmal edilmiş, “dış politika”nın bir alt ürünü olarak görülmüş ve bu yüzden üzerinde fazla durulmamış ve akademik çalışmalara konu olmamıştır. Gerçekte, diplomasi başlı başına bir politika değil politikayı uygulayan bir araç ya da araçlar bütünüdür ve dış politika ile birbirini tamamlar; başka bir tanımla politika stratejiyi saptarken, diplomasi de taktikleri yürütür. Yıllarını Türk Dışişleri’nde geçiren “kırk yıllık diplomat” Temel İskit, eserinin kendi deneyimlerinden süzülen araştırma ve incelemelere dayandığını ve “diplomasi”nin dış politikanın bir aracı olduğunu belirtiyor, modern diplomasinin kurum ve araçlarını ele alırken ise kendi bilgi ve deneyimlerinden yararlandığını özellikle vurguluyor. Türkiye’de diplomasiyi ilk kez tarihi, teorisi ve uygulaması ile birlikte ele alan bu kitapta, ikili ve çok taraflı diplomasi türleri, müzakereler, antlaşmalarla birlikte Türkiye Cumhuriyeti diplomasisi ve kurum olarak Türkiye Dışişleri Bakanlığı inceleniyor. Yazarın, 7. baskıda tüm metni gözden geçirip, eseri genişlettiğini de hatırlatalım.

BİRİNCİ BÖLÜM Diplomasi Teorisi
Diplomasinin Ulusal Güce Katkısı
Diplomasinin Ulusal Çıkar Dışında Amacı
Diplomasi ve Ahlâk
Sürekli Müzakere, “Uygun Mevsim”, Temsil İşlevinin Anlamı
Diplomasinin Profesyonelleşmesi

İKİNCİ BÖLÜM Diplomasi Teorisine Katkıda Bulunanlar
Niccolo Machiavelli
Francesco Guicciardini
Hugo Grotius
Richelieu
Abraham de Wicquefort
François de Callières
Ernest Satow
Harold Nicolson
Hans Morgenthau
Henry Kissinger

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Diplomasinin Tarihsel Gelişimi
İlkçağlarda Diplomasi
Eski Yunan’da Diplomasi
Roma’da Diplomasi
Bizans’ta Diplomasi
Arap Dünyasında Diplomasi
Ortaçağ Dünyası ve Diplomasi
Rönesans Diplomasisi, Mukim Büyükelçiliklerin Doğuşu
Diplomasinin Kurumsallaşma Süreci
Ayrıcalıklar ve Dokunulmazlıklar
Törenler ve Öncelik Sırası Sorunu
Diplomatik Lisan Konusu
18. Yüzyıldan Birinci Dünya Savaşı’na
Barış Zamanı Konferanslar Yönteminin Gelişmesi
Dışişleri Bakanlıklarının ve Dış Temsilciliklerin Gelişmesi
Avrupa Diplomatik Sisteminin Dünyaya Yayılması
Ekonomi Diplomasisinin Başlangıç Dönemi
Kamuoyu Diplomasisinin Ortaya Çıkışı
Osmanlı Diplomasisi
19. Yüzyıla Kadar Osmanlı Diplomasisi
Dar’ül İslam Dar’ül Harb
Sefaretnameler
19. Yüzyıl Başından Devletin Sonuna Kadar Osmanlı Diplomasisi
İlk Mukim Elçilikler
Avrupa Diplomatik Sisteminin Benimsenmesi Çabaları
Osmanlı diplomasisinin Niteliklerine Genel Bir Bakış
Birinci Dünya Savaşı ve “Yeni Diplomasi”
Milletler Cemiyeti Deneyimi
İki Dünya Savaşı Arası Dönem ve Diplomasinin Yozlaştırılması
İkinci Dünya Savaşı ve Diplomasi
Savaş Sonrasında Çok Taraflılığın Yükselişi ve Soğuk Savaş Ortamı
Çok Taraflı İlişki ve Kuruluşların Gelişmesi
Soğuk Savaş Diplomasisi
Diplomasi ve Kadınlar

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Modern Diplomasinin Kurumları ve Araçları
Devlet ve Hükümetlerin Tanınması
İkili - Bilateral Diplomasi
Temsil
Neyin veya Kimin Temsili?
İyi Bir Temsilcinin Nitelikleri
Özel Sektör Çıkarlarının Temsili ve Ticaret Diplomasisi
Dış Temsilin Birliği İllkesi
Bilgi Toplama ve Rapor Etme
Müzakere
Dostane İlişkilerin Geliştirilmesi
Ülkesinin ve Vatandaşlarının Çıkarlarını Korumak
Tanıtma ve Propaganda
İstihbarat
Diplomatik Misyonların Düzeni ve Diplomatik Personel
Misyon Şefi
Diplomatik Personel
Büyükelçilerin Akreditasyonu
Agreman-Güven Mektubu
Diplomatik Ayrıcalık ve Bağışıklıklar
Diplomatik İletişim Yöntem ve Araçları
Diplomatik Misyonlar ile Dışişleri Bakanlıkları Arasında İletişim
Dış Misyonlar ile Kabul Eden Ülke Makamları Arasında İletişim
Diplomatik Protokol
Öncelik Sırası
Diplomatik Davetler
Protokol Görevlileri
Kordiplomatik ve Bir Diplomatın Yabancı Ülkedeki Yaşamı
Kordiplomatik
Diplomatların Yabancı Ülkelerdeki Yaşamı
Çok Taraflı - Mültilateral Diplomasi
Çok Taraflı Diplomasinin Doğuşu ve Gelişmesi
Uluslararası Kuruluşlar ve Toplantılar
Kuruluşların Merkezleri ve Toplantı Yerleri
Başkanlık
Üyeler ve Katılanlar
Uluslararası Kuruluşların Üyelikleri
Türkiye’nin Üyelikleri
Ad Hoc (Bir Defaya Mahsus-Özel) Uluslararası Toplantılara Katılım
Gündem
Çok Taraflı Müzakereler ve Karar Alma Biçimleri
Zirve Diplomasisi
Dışişleri Bakanlıkları

BEŞİNCİ BÖLÜM Diplomasi Uygulaması
Uyuşmazlıkların Çözümü ve Kriz Yönetimi
Diplomatik Müzakere
Müzakere Öncesi
Müzakere Gereği Konusunda Mutabakat
Gündemin Saptanması
Müzakerelerin Yeri
Müzakerenin Biçimi
Zamanlama
Müzakerelerin Düzeyi
Müzakere Heyetlerinin Bileşimi ve Büyüklüğü
Müzakereler Başlıyor
Müzakere Talimatını Kim ve Nasıl Verir?
Müzakere Strateji ve Taktikleri
İyi Bir Müzakereci Nasıl Olmalıdır?
Çok Taraflı Müzakereler
Müzakere Kültür ve Tarzları
Arabuluculuk
Diplomatik Anlaşmalar
21. Yüzyılda Diplomasinin Bazı Özellikleri
Diplomasideki Başlıca Değişiklikler
Diplomasinin İçeriğindeki Değişiklik
Diplomatik Süreçteki Değişiklik
Diplomatik Yöntemlerdeki Değişiklik
Diplomasi Aktörlerinin ve Diplomatik Kanalların Çeşitlenmesi
Egemenlik Kavramının Değişmesi
Diplomasi Kültürünün Değişmesi
Uluslararası Güvenlik Sorunları ve Diplomasi Normlarının Yıpranması
Uluslararası Toplum ve İlişkilerin Demokratikleşmesi
Kamuoyu Diplomasisi
Kavram
Uygulama
Modern Diplomasinin Bazı Yeni Alanları
Çevre Diplomasisi
İnsan Hakları Diplomasisi
İnsani Diplomasi
Enerji Diplomasisi

ALTINCI BÖLÜM Türkiye Cumhuriyeti Diplomasisi ve Dışişleri Bakanlığı Türkiye Cumhuriyeti Dışişlerinin Kısa Tarihçesi
Dışişlerinin Değişim Süreci
Çalışma Usûlleri
Memuriyet Disiplini
Dışişleri ve Kamuoyu Önündeki Görünümü
Medya ile İlişkiler
Siyasi Mekanizmayla İlişkiler
Dışişlerinin Diğer Kamu Kurumlarıyla İlişkileri
Özel Sektörle İlişkiler
Üniversiteler ve Sivil Toplum Kuruluşlarıyla İlişkiler
Dışişleri Bakanlığı’nın Görev ve Sorumlulukları
Dış Politikanın Tesbiti İçin Hazırlık Çalışmaları Yapmak; Tekliflerde Bulunmak ve Hükümetin Saptadığı Amaç ve İlkeler Çerçevesinde Dış Politikayı Uygulamak
Devletin Dış Politikalarını Koordine Etmek
Avrupa Birliği ile İlişkilerin Koordinasyonu
Türkiye’nin Yabancı Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlarla İlişkilerini Yönetmek
Yabancı Ülkelerde ve Uluslararası Kuruluşlarda Türkiye Cumhuriyeti’ni Temsil Etmek
Türkiye Cumhuriyeti Uyruklularının Yabancı Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlar Nezdindeki Çıkarlarını Korumak
Uluslararası Hukuk ile İlgili Görevler
Devlet ve Dışişleri Protokolünü Yönetmek
Türkiye Cumhuriyeti Diplomatı Olmak
Dışişleri Kariyeri Ne Olanaklar Sağlar?
Dış Görevlere Atanma
Maaşlar ve Diğer Ödenekler
Dışişleri Kariyerinin Özellikleri

SONUÇ 21. Yüzyılda Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri
EKLER
Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi
Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi
Dışişleri Bakanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun
Sözlükçe
Kaynakça
Dizin

Bu eser, zahmetli bir emeğin ürünü ve emekli büyükelçi, değerli diplomat Temel İskit'in engin deneyimi ile bilgisinin müstesna bir bileşimidir. Alışılmış yaklaşımlardan farklı bir biçimde ele alınmış olan bu değerli eseri herkese özellikle gençlere ve öğrencilere içtenlikle tavsiye ederim.
Prof. Dr. Ali Bozer, Eski Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı

Diplomasi kavramını ilk defa Türkçede kapsamlı biçimde ele alan bu eser için Temel İskit'i kutluyorum. Kitap dış politikanın başlıca aracı olmakla birlikte ondan bağımsız bir inceleme alanı olan diplomasi sanatının başlıbaşına değer ve yararının anlaşılmasına katkıda bulunacaktır. Bunun yanısıra kitap, Türk diplomasi mekanizmasının işlevi ve çalışma biçimi hakkında gerçekten doyurucu bilgiler ve isabetli değerlendirmeler içermektedir.
İlter Türkmen, Eski Dışişleri Bakanı

_

Temel İskit

1937’de Ankara’da doğdu. 1956’da İstanbul Saint-Joseph Lisesi’nden ve 1960’ta İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1963’te Dışişleri Bakanlığı’nda meslek memuru olarak göreve başladı. Mesleği süresince, merkezde Dışişleri Bakanlığı’nın dış ekonomik işler dairelerinde çeşitli kademelerde görev yapan İskit, bu arada 1983-1984 yıllarında Türkiye’deki ilk Serbest Bölgeler Genel Müdürü oldu. 1982-83 yıllarında Dış Ekonomik İşlerden sorumlu Devlet Bakanı Sermet Pasin’in ve 1988-89 yıllarında da Avrupa Topluluklarından sorumlu Devlet Bakanı ve Dışişleri Bakanı Ali Bozer’in özel danışmanlığını yaptı. 1989-90’da Dışişleri Bakanlığı Avrupa Toplulukları Genel Müdürlüğü’ne getirilen İskit, 1995-1998 yılları arasında Müsteşar Ekonomik İşler Yardımcılığı görevinde bulundu.
Temel İskit, diplomatik kariyeri sırasında yurt dışında Bonn, Tahran, Kahire Büyükelçiliklerinde, Brüksel’de Avrupa Toplulukları nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği’nde ve Paris’te İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) Türkiye Daimi Temsilciliği’nde görevler aldı, Roma’da BM Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği yaptı. İskit büyükelçi olarak, 1990-1994 yılları arasında OECD nezdinde Türkiye Büyükelçi Daimi Temsilcisi ve 1998-99 yıllarında T.C. Prag Büyükelçisi görevlerinde bulundu. 1999-2002 yıllarında
T.C. Brüksel Büyükelçisi ve Batı Avrupa Birliği (BAB) nezdinde Türkiye Daimi Temsilcisi olarak görev yaptıktan sonra yaş haddinden emekliye ayrıldı.