Ortadoğu ve Kuzey Afrika, bölgenin hem dünya siyasetindeki yeri hem de Türkiye’yle yakın ilişkileri nedeniyle ilgi odağı olmayı sürdürüyor. Meliha Benli Altunışık’ın derlediği Ortadoğu ve Dış Politika: Arap Ülkeleri ve İsrail, uluslararası ilişkiler disiplininin kuram ve kavramlarından yararlanarak bölge ülkelerinin dış politikalarını, gerek yakın dönemdeki olaylar gerekse bölgenin dünyadaki yeriyle etkileşimli şekilde ele alıyor.

Ulus-devletlerin inşasından sonra iç savaşlar, işgaller, Filistin meselesi ve Arap Baharı’yla sürekli çalkantılar yaşayan bölgede öne çıkan Mısır, Irak, Suriye, Suudi Arabistan, Lübnan, Ürdün, Tunus ve İsrail’e odaklanan kitapta, bu ülkelerin dış politikalarındaki değişim ve sürekliliğin izi sürülüyor. Bölge ülkelerinin dış politikaları, tarihsel bağlamı içinde değerlendirilirken iç siyasetle bağlantılarıyla da bir arada tartışılıyor.

Kitap, sistematik ve bütüncül yaklaşımıyla Ortadoğu çalışmaları açısından önemli bir boşluğu dolduruyor.

 

YAZARLAR: Amr Ellithy, İlker Aytürk, Meliha Benli Altunışık, Murat Tınas, Nebahat Tanrıverdi Yaşar, Nur Köprülü, Özlem Tür, Tunahan Yıldız.

 

Sunuş

Meliha Benli Altunışık

           

Giriş

Ortadoğu ve Dış Politika

Meliha Benli Altunışık

 

 

 

1 Mısır Dış Politikasının Toplumsal ve Bölgesel Temelleri

Meliha Benli Altunışık

Nasır Dönemi (1952-1970): Devletin Konsolidasyonu ve Bölgesel Liderlik

Sedat ve “Önce Mısır” Doktrini (1970-1981): Devletin, Toplumun, Dış Politikanın Yeniden Dönüşümü

“Uluslararası ve Bölgesel Deprem”: Mübarek ile Birlikte Bölgeye Geri Dönüş

ABD’nin Irak İşgali ve Yeni Ortadoğu Düzeni

“25 Ocak Devrimi” ve Muhammed Mursi Dönemi

Sisi Dönemi: Yeniden Bölgesel Liderlik İddiası

Sonuç

2 Irak: Zafiyet ile Telafi Arasında Siyaset

Tunahan Yıldız

Zor, Düzen ve Egemenlik

İdeoloji, Kimlik ve Tanım

Maliye, Refah ve Rantiye

Sonuç

3 Bölgesel ve Küresel Siyasetin Odağında Suriye Dış Politikası

Özlem Tür

1946-1970 – Darbeler Silsilesi, Baskın İdeoloji ve İsrail ile Mücadele

1970-2000 – “Ortadoğu’nun Aslanı”, Suriye’de İstikrar ve Bölgesel Etkinlik

1990-2000 – Değişen Uluslararası Dengeler ve Suriye Dış Politikası

2000-2010 – Beşar Esad ve Küresel Siyasetin Gölgesinde Dış Politika

11 Eylül, Irak Savaşı ve Suriye

2000’lerde Suriye ve Lübnan

2000’lerde Türkiye-Suriye ilişkileri

2010’dan Günümüze – Arap Baharı ve Değişen Dengeler

Sonuç

4 Suudi Arabistan: Devlet, Toplumsal Gruplar ve Dış İlişkiler

Amr M. Ellithy

Birinci Dünya Savaşından Önce Al-Suud Emirlikleri

1920’ler-1950’ler: İki Dünya Savaşı Arasında Suudi Arabistan Kraliyetinin İnşası

1960’lar-1970’ler: Arap Milliyetçiliği Dönemi

1980’ler-1990’lar: Siyasal İslamcılık Dönemi

2003 Irak Savaşı Sonrası Dönem

Arap Ayaklanmaları Dönemi

Arap Ayaklanmaları Sonrası Bölgesel Düzende Suudi Arabistan

5 Kargaşa İçerisinde Düzen: Lübnan’da İç ve Dış Siyaset

Murat Tınas

Osmanlı İmparatorluğu’nda Cebel-i Lübnan: Göreceli İstikrar Dönemi

Fransız Manda Dönemi: Konfesyonelizmin Kurumsallaşması

Bağımsızlığa Giderken Milli Misak: Arap Yüzü olan Bağımsız Ülke

Lübnan’da Hassas Dengeler Üzerine Kurulu İç ve Dış Siyaset

Lübnan İç Savaşı: Bir Devletin Parçalanması

Taif Uzlaşısı: Lübnan’ı Yeniden Tanımlamak

Savaş Sonrası Lübnan: Değişen Bölge Siyasetinde Yeni Dengeler

Arap Baharı ve Suriye Krizinde Lübnan

Sonuç

6 Ortadoğu’da İstikrar ve Değişim Arasında Bir Denge Arayışı: Ürdün Haşimi Krallığı Örneği

Nur Köprülü

Emirlikten Krallığa

Ürdün’ün “Kimlik” Sorunu: İki Katmanlı Toplum ve Ürdünlülük-Filistinlilik İkilemi

Ürdün’de Siyasi Hayat ve Demokratikleşme Süreçleri

Ürdün’de İslamcı Hareket: Müslüman Kardeşler Topluluğu

Tartışmalı Seçim Yasası

1994 Ürdün-İsrail Barış Antlaşması ve Yükselen Muhalif Hareketler

Ürdün’de Toplumsal Hareketler: Yeni ve Yerli Muhalefet

Ürdün’ün İstikrar Refleksi ve İhvan ile “Yeni” Dönem

Ürdün Dış Politikasında Değişim ve Süreklilik

Sonuç

7 Tunus Dış Politikasını Anlamak: Burgiba’dan Bin Ali’ye Tunus Dış Politikası

Nebahat Tanrıverdi Yaşar

Habib Burgiba İktidarında Tunus Dış Politikası

Bin Ali İktidarı ve Tunus Dış Politikasında Yeni Dönem

Yasemin Devrimi Sonrası Tunus Dış Politikası

Sonuç

8 Haritaya Geri Dönerken: İsrail Dış Politikasına Yön Veren Parametreler ve Temel Hedefler

İlker Aytürk

Devlet Öncesi Dönem

Başlangıç Noktası: İlk Yönelimler, İlk Perspektifler

İsrail Dış Politikasının Yapısal Parametreleri

İsrail Dış Politikasının Temel Hedefleri

Sonuç: İç Politikanın Önemi

Kavramlar ve İsimler Dizini

 

_