Tarihin Cenderesinde: Yunanistan ve Türkiye’de Milliyetçilik
Umut Özkırımlı ile Spyros Sofos’un bu çalışması, Yunanistan ve Türkiye’deki milliyetçilikler üzerine her iki ülkenin resmî tarihyazımını sorgulayan, karşılaştırmalı okuma yapmamıza imkân veren ortak bir kavramsal–kuramsal çerçeve sunuyor. Kitapta öncelikle her iki ülkenin tarihine ilişkin literatür eleştirel bir gözle incelenirken, milliyetçi projelerin doğuşu ile gelişimi karşılaştırmalı bir analizle ele alınıyor. Ardından Yunan ve Türk milliyetçiliğine özgü mit ve kavramları yorumlayan yazarlar, bu milliyetçiliklerin aralarındaki benzerlikleri ve simbiyotik ilişkileri dikkate alarak, her iki ülkenin milliyetçi tahayyüllerinin kendilerine özgü özelliklerini vurgulayıp, ulus inşa etme süreçleri üzerine değerlendirmelerde bulunuyor. Eser aralarındaki benzerlikleri ve ilişkileri göz ardı etmeden bu iki milliyetçiliğin ayırt edici ve kendilerine özgü yönlerine vurgu yapıp, birbirlerini “ötekileştiren” tarihî ve siyasî süreçler hakkında ayrıntılı bilgiler sunuyor.
Teşekkür
Giriş: Milliyetçi Tahayyül
1 Yunanistan, Türkiye ve Karşılaştırmalı Bakış
Milliyetçi Tahayyül
Kitabın Ana Hatları
2 Modernite, Aydınlanma, Batılılaşma
Birlikte Yaşama ile Ayrılma Arasında
Kurtuluş Umudu, Milletin Keşfi
3 Kültür, Kimlik, Farklılık
İkili Miras ile Varoluşsal Şizofreni Arasında
Modernite, Kararsızlık ve Nostalji
4 Geçmiş, Bellek, Tarih
Taş Sokaklar ve Yıkık Sütunlar Arasında
Efsanevi Geçmiş, Anlaşılması Zor Olan Bugün
5 Mekân, Toprak, Yurt
Tamamlanmamış Krallık ve Olanaksız İmparatorluk
Emperyal Distopyalar, Milli Gerçekler
6 Azınlıklar ve Homojenleştirme Politikası
Farklılıkla Karşılaşma: Marjinalleştirme, Aporya ve Bastırma
Çeşitliliğe Dair Tehlikeler: Asimilasyon, Dışlama ve Sınırdışı Etme
7 Yunanistan ve Türkiye’de Milliyetçilik: Hegemonya Arayışı
Yunanistan ve Türkiye’de Milliyetçiliğin Topoğrafyası
Kaynakça
Dizin
Yunanistan ve Türkiye’deki milliyetçilik tartışmalarını tarih ile harmanlayan, oldukça akıcı bir dille yazılmış, etkileyici bir eser. Daha önce böyle bir karşılaştırmalı çalışma görmediğimi söylemeliyim – özellikle de Yunanca ve Türkçe malzemeleri büyük bir ustalıkla kullanan. Ayrıca birbirini rakip olarak gören iki ulustan aydının dünyada fazla örneği görülmeyen bu işbirliği, sadece bu yönüyle bile son derece cesur bir “müdahaledir”.
Fred Halliday, London School of Economics
Modern Türkiye ve Yunanistan tarihyazımlarına kendine özgülüğü temel alan ve birbirlerini “öteki” olarak kurgulayan milliyetçi bakış açıları hâkimdir. Bu dikkate değer çalışma, her iki ülkedeki milliyetçilik tartışmaları ile daha genel anlamda kuramsal tartışmaları uzman bir bakış açısıyla ele alarak söz konusu milliyetçi bakışı aşmaktadır. Farklı temaları hem Yunanistan, hem Türkiye örneklerinde karşılaştırmalı bir bakış açısıyla değerlendiren bu çalışma, tarihsel anlamda aydınlatıcı bir yaklaşım sunmanın yanı sıra iki ülkenin birbirlerini daha iyi anlamasına da katkıda bulunacaktır.
John Breuilly, London School of Economics
Eser, bir denizin iki kıyısında benzer ayrımcı tahayyüllerle gelişip köklenen iki milliyetçiliğin karşılaştırmalı bir analizini yaparak, karşılaştırmalı çalışmaların ender rastlandığı milliyetçilik literatürüne de önemli bir katkı yapmış oluyor.
Melike Akova, Bahar 2015, Bilge Strateji
http://dergipark.ulakbim.gov.tr/bs/article/view/5000153360/5000138769
_Spyros A. Sofos
Lund Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde misafir araştırmacı olarak görev yapmaktadır. Daha önce Kingston Üniversitesi ve Portsmouth Üniversitesi’nde kıdemli araştırmacı olarak çalışan Sofos, aynı zamanda Siena Üniversitesi ve Tartu Üniversitesi’nde misafir öğretim görevlisi olarak bulunmuştur. Sofos’un yayınları: Nation and Identity in Contemporary Europe (Brian Jenkins ile birlikte – Routledge, 1996), Islam in Europe: Public Spaces and Civic Networks (Roza Tsagarousianou ile birlikte – Palgrave Macmillan, 2013). Umut Özkırımlı ile birlikte Islam and Nationalism serisinin editörlüğünü yürütmektedir.
Umut Özkırımlı
İsveç Lund Üniversitesi’nde Orta Doğu Araştırmaları Merkezi’nde (CMES) Siyaset Bilimi Profesörü olan Umut Özkırımlı, 1994 yılında Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun oldu; yüksek lisans eğitimini The London School of Economics and Political Science’da, doktora eğitiminiyse İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde tamamladı. London School of Economics’in Ortadoğu Merkezi (MEC) ile Sussex Universitesi, İleri Uluslararası Teoriler Merkezi’nde misafir profesör olarak da görev yapıyor. En son kitabı, Milliyetçilik Teorileri: Eleştirel Bir Giriş’in 3. baskısı Mart 2017’de yayınlandı. Özkırımlı’nın daha önce yayımlanan çalışmaları arasında Theories of Nationalism (Milliyetçilik Kuramları, 2000) ve Contemporary Debates on Nationalism (Milliyetçilik Üzerine Güncel Tartışmalar, 2005) adlı kitaplar ile Nationalism and its Futures (Milliyetçilik ve Geleceği, 2003) adlı derleme bulunmaktadır. Palgrave Macmillan Yayınevi tarafından İngilizce olarak yayımlanan bu kitaplardan Theories of Nationalism, halen 25’i aşkın ülkede, 70’i aşkın milliyetçilik dersinde ‘temel okuma’ olarak kullanılmaktadır.