Dr. Özgür Heval Çınar, Türkiye’de militarizmin kökenlerini inceleyerek vicdani red hakkının Türkiye’de neden tanınmadığını ortaya koymaya çalışmaktadır. Uluslararası insan hakları hukukunun da ilgisini çeken bu durum, Türkiye’nin insan hakları yükümlülüklerini nasıl ihlal ettiğini, bunlardan nasıl uzak olduğunu açıklarken, bazı sorulara da yanıt aramaktadır: Türkiye’nin iç hukukunda vicdani red hakkını tanımamasının altında yatan sebepler nelerdir? Türkiye’nin uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki yükümlülükleri nelerdir? Türk hukuku bu yükümlülükler ile hangi oranda bağdaşmaktadır ve Türkiye’nin uluslararası insan hakları yükümlülüklerine tam anlamıyla uyması için iç hukukta ne gibi değişiklikler yapılması gerekmektedir?Yazarın bu özgün çalışması, uluslararası ve bölgesel insan hakları hukukuna dair analizle, Türkiye’nin özellikle bu konuda üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmediğini, hangi noktalarda uluslararası insan hakları hukukunun gerisinde kaldığını tespit edip, Türkiye’nin bu yükümlülüklere uyması için iç hukukunda yapması gereken değişiklikleri ortaya koymayı amaçlamaktadır.

 

Prof. Sir Nigel Rodley’in Sunuş’u

Giriş

BİRİNCİ BÖLÜM Vicdan, Vicdan Özgürlüğü ve Askerlik Hizmetinin Vicdani Reddi
Vicdan ve Vicdan Özgürlüğü
Genel Olarak Vicdan Tanımı
Vicdan ve Vicdan Özgürlüğü Kavramının Tanınması ve Kısa Tarihçe
İlk Dönem: Ortaçağ’ın Sonlarına Kadar
İkinci Dönem: Rönesans ve Reform’dan 19. Yüzyıla
Üçüncü Dönem: 19. Yüzyıldan Günümüze
Askerlik Hizmetinin Vicdani Reddi
Dini İnançlara Dayanan Vicdani Red
Din Dışı İnançlara Dayanan Vicdani Red
Vicdani Redci Kategorileri
Total Vicdani Redciler
Alternatifçi ve Silahsız Askerlik Hizmetini Savunan Vicdani Redciler
Seçici Vicdani Redciler

İKİNCİ BÖLÜM Bir İnsan Hakkı Olarak Vicdani Red
Uluslararası Seviye: Birleşmiş Milletler Sistemi
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 18. Maddesi
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 18. Maddesinin Hazırlık Çalışmaları
Nihai Metin: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 18. Maddesinin Meali
Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin İlgili Maddeleri
Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin 18. Maddesinin Hazırlık Çalışmaları
Nihai Metin: Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin 18. Maddesinin Meali
Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin 8/3(c)(ii). Maddesinin Hazırlık Çalışmaları
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, İnsan Hakları Komisyonu ve İnsan Hakları Konseyi Tarafından Vicdani Red Hakkının Tanınması
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu
İnsan Hakları Komisyonu
İnsan Hakları Konseyi
İnsan Hakları Komitesi’nin Vicdani Red Hakkına İlişkin Yorumları
22 sayılı Genel Yorum Beyanı
Sonuç Gözlemleri ve Taraf Devletlerin Sunduğu Raporlar
İçtihat
İlk Başvurular
Ayrımcılık İddiaları
Total Red
Yakın Dönemdeki Başvurular
Birleşmiş Milletler Keyfi Alıkonmalara İlişkin Çalışma Grubu ve Vicdani Red
Özel Raportörlerin Vicdani Red Konusundaki Raporları
Vicdani Red ve Mültecilik Statüsü
Asker Kaçağı veya Bakaya Olmak Sebebiyle Orantısız Ağırlıkta Ceza
Haklı Sebeple Karşı Çıkmak
Uluslararası Toplum Tarafından Kınanan Askerî Harekâtlar
Bölgesel Seviye: Avrupa Sistemi
Avrupa Konseyi
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 9. Maddesi
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 9. Maddesinin Hazırlık Çalışmaları
Nihai Metin: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 9. Maddesinin Meali
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 4/3(b) Maddesinin Hazırlık Çalışmaları
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ve Bakanlar Komitesi Tarafından Vicdani Red Hakkının Tanınması
Parlamenterler Meclisi Kararları ve Tavsiye Kararları
Bakanlar Komitesi’nin Tavsiye Kararları
Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Vicdani Red Hakkına ilişkin Yorumları
Vicdani Red Hakkına İlişkin İçtihat
Erken Tarihli Başvurular: 9. Maddeye İstisna Olarak 4/3(b) Maddesi
Ayrımcılık Yasağının İhlalini İddia Eden Başvurular (9. ve 14. Maddeler)
Aşağılayıcı Muamele Yasağının İhlalini İddia Eden Başvurular (9. ve 3. Maddeler)
Güncel Kararlar
Avrupa Sosyal Şartı ve Avrupa Sosyal Haklar Komitesi’nin Vicdani Red Hakkına ilişkin Yorumu
Avrupa Birliği ve Vicdani Red Hakkı
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nın 10. Maddesi
Avrupa Parlamentosu Kararlarında Vicdani Red
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ve İnsani Boyut Kopenhag Toplantısı Belgesi’nin Vicdani Red Hakkına Bakışı
Sonuç

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Vicdani Red ve Türkiye
Türkiye’de Askerlik ve Ordu-Millet Miti
Ordu-Millet Mitinde Askerlik Hizmetinin Anlamı
Türk Hukuk Sistemi ve Vicdani Red
Türk Anayasa Hukuku
Türkiye Anayasası’nın 90. Maddesine göre Türk İç Hukuku ile Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Arasındaki İlişki
Türkiye Anayasası’nın 72. Maddesindeki “Vatan Hizmeti”nin Anlamı
Vicdani Red Hakkı
Alternatif Sivil Hizmet
Vicdani Redcilere İsnat Edilen Suçlar
Vicdani Redcilere Yönelik Disiplin İşlemleri
Halkı Askerlikten Soğutmak
Sivil Ölümün Anlamı
Eşcinseller ve “Çürük” Raporu
Türkiye’nin Vicdani Red Hakkı Konusundaki Uluslararası Yükümlülükleri
Uluslararası Hukuk Uyarınca Türk Hukukunda Yapılması Gereken Değişiklikler
Vicdani Red Hakkı Tanınmalıdır
Alternatif Sivil Hizmetin Tanınması Gereği
Yapılması Gereken Diğer Değişiklikler
Davalar Listesi
Antlaşmalar ve Diğer Uluslararası Belgeler Listesi
Uluslararası Resmî Belgeler Listesi
Türk Hukuku Belgeleri Listesi

Kaynakça

Dizin

Vicdani red hakkına ilişkin bu son derece güncel eser, konuyla ilgili uluslararası insan hakları belgelerine ve bunlara yönelik uygulamalara dair ayrıntılı ve kapsamlı bir analiz sunmaktadır. Özellikle de, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ve halihazırda büyük bir onurla başkanlığını yürütmekte olduğum Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi’nin bu konudaki yakın tarihli zengin içtihatları derinlemesine incelenip değerlendirilmektedir. Bu davalardan bazıları Türkiye ile ilgili olup, elinizdeki kitabın yazarı bunlardan da yararlanarak uluslararası insan hakları hukuku merceğinden ülkedeki fiilî uygulamalara dair etraflı ve nitelikli bir analiz sunmaktadır.
Prof. Sir Nigel Rodley, Essex Üniversitesi İnsan Hakları Merkezi Başkanı

Vicdani ret dini, ahlaki, manevi, düşünsel, insani ve benzeri inanç ve kanaatlere dayalı vicdani sebeplerle savaşa ve askerlik hizmetine karşı çıkma yollarından biridir. Vicdani ret genel anlamıyla, insanların vicdanlarını veya inançlarını ihlal etmelerini gerektirecek yasal yükümlülükleri yerine getirmekten muaf tutulmasını konu alır.
Özgür Heval Çınar, 23 Mayıs 2014, Bianet

https://m.bianet.org/bianet/insan-haklari/155869-vicdani-ret-ve-turkiye

_

Özgür Heval Çınar

2012 yılında Essex Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden doktora derecesini aldı. Kasım 2012 ve Aralık 2013 tarihleri arasında Oxford Üniversitesi, St Antony’s College Seesox’ta doktora sonrası araştırmalar yaptı. Halen Oxford Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde araştırmalarına devam etmektedir. Çeşitli dergilerde yayınlanmış yazılarının dışında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Türk Hukukuna Etkisi (İnsan Hakları Derneği, İstanbul Şubesi, 2005) ve Conscientious Objection to Military Service in International Human Rights Law (Palgrave MacMillan, 2013) adlı kitapları olan yazar; aynı zamanda Çarklardaki Kum: Vicdani Red (İletişim Yayınları, 2008) ve Conscientious Objection: Resisting Militarized Society (Zed Books, 2009) kitaplarının iki editöründen birisidir.