Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar
Geçtiğimiz yüzyılın önemli sosyologlarından biri olan T. H. Marshall’ın bir kurum olarak yurttaşlığın işçi sınıfının toplumsal entegrasyonunu sağlamak ve eşitlik taleplerini karşılamak kousunda sahip olduğu potansiyali inceleyen “Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar” adlı makalesi, sadece sosyoloji alanında değil, sosyal politika ve siyaset bilimi gibi alanlarda da temel metinler arasında sayılmıştır. Bir başka ingiliz sosyolog Tom Bottomore, 90’lı yılların başında “Kırk Yıl Sonra Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar” adlı makalesinde Marshall’ın izinde kapitalizm, toplumsal sınıflar ve yurttaşlık kurumu arasındaki ilişkileri daha ayrıntılı bir şekilde inceler. İşte bu kitap, bu iki makale ile, onları dilimize kazandıran Prof. Dr. Ayhan Kaya’nın Batı Avrupa’da yaşanan örneklerden yola çıkarak etnik azınlıklar ve kültürel yurttaşlık haklarına ilişkin güncel değerlendirmelerini biraraya getiriyor.
_Marshall’a göre yurttaşlık, herkese toplumun eşit üyesi olarak davranılmasını sağlama sorunudur. Bu duyguyu oluşturmanın yolu insanlara daha çok sayıda yurttaşlık hakkı tanımaktan geçiyordu. Yurttaşlık haklarını üç kategoriye ayırır: 18. yüzyılda yurttaşlık hakkı, 19. yüzyılda siyasi haklar, 20. yüzyılda kamu eğitimi, sağlık hizmetleri, işsizlik sigortası, emeklilik gibi sosyal haklar ortaya çıkmıştır.
Tolga Havva, 10 Aralık 2016, Bilimdili
T. H. Marshall
1983-1981 yılları arasında yaşayan İngiliz sosyolog Thomas Humphrey Marshall, Cambridge Trinity College mezunudur. 1925-1956 arasındaki akademik hayatı boyunca London School of Economics’ta ders vermiştir. 1950 tarihli “Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar” adlı denemesi bugün de önemini konuyan klasik referans metinlerden biridir.
Tom Bottomore
1920- 1992 yılları arasında yaşayan Marxist sosyolog ve siyaset bilimci Tom Bottomore 1952’den 1964’e kadar London School of Economics’te ders verdi. 1965’ten 1967’ye kadar Simon Fraser Üniversitesi Siyaset Bilimi, Sosyoloji ve Antropoloji Bölüm Başkanlığını yürüten Bottomore, 1967 yılında akademik özgürlük konusundaki bir tartışma nedeniyle bu pozisyonu bıraktı. 1968 ve 1985 yılları arasında University of Sussex’te Sosyoloji Profesörü olarak çalışmalarını sürdürdü. Marxism, kapitalizm eleştrisi, siyaset teorisi gibi ilgi alanlarına sahip olan yazarın eserleri arasında Early Writings of Karl Marx (1964), Marx: Selected Writings in Sociology & Social Philosophy (1964), A Dictionary of Marxist Thought (1983), The Socialist Economy- Theory and Practice (1990), Between Marginalism and Marxism: The Economic Sociology of J. Schumpeter (1992) bulunmaktadır.
