Büyük bir imparatorluk şehri olan ve tarihi boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan İstanbul, çok zengin bir folklor mirasına sahiptir. Yüzyıllar boyunca sürekli değişen ve kültürler arasında değişerek birbirine aktarılan bu folklor mirası, geniş bir araştırma konusu oluşturur. Bu çalışmada, İstanbullu bir yazar olan ve İstanbul’u eserlerine konu edinip pek çok yönüyle yansıtan Ahmed Rasim’in eserlerinden hareketle İstanbul folklorunu tespit etmek amaçlanmıştır.

Önsöz

DOĞUMDAN ÖLÜME
Doğum
Çocuk-Çocukluk
Çocuğun Yetiştirilmesi ve Aile Terbiyesi
Çocuğun Eğitim ve Öğretimi
Mahalle Mektepleri
Hoca Korkusu
Dönemin Mektepleri, Hocaları, Talebeleri
Âmin Alayı
Darüşşafaka
Darüşşafaka’da Müdürler, Hocalar, Mubassırlar
Darüşşafaka’da İzin
Mürebbiyeler
Çocuk Oyun ve Eğlenceleri
Pişti
Tura
Uçurtma
Uzuneşek
Askerlik
Evlenme
Düğün
Hamam Âdeti
Kına Gecesi
Düğün Günü
Koltuğa Girme
Paça Günü
Evlilik Dışı İlişkiler
Toplumun Fuhşa Karşı Tepkisi
Eski Fuhuş
Tam Hususi
Nim Hususi
Kapatma-Mantenot
Sokak
Sermaye
Mezarlık
Genelevler
Aksaray’daki Genelevler
Galata-Beyoğlu ve Civarındaki Genelevler
İstanbul’un Koltukları
Baskın
Ölüm

GİYİM KUŞAM, SÜSLENME
Çocuk Kıyafeti
Kadın Kıyafeti
Kadının Baş Kıyafeti
Çarşaf
Ferace
Erkek Kıyafeti
Fes
Şapka
Kadın Süsü
Erkek Süsü

HALK EDEBİYATI VE ÂŞIK EDEBİYATI
Efsaneler
Beyazıt Camii
Çubuklu
“Diriler Yemeden Ölüler Yemez”
“Varsın Ahrette Bana Şefaat Etsin”
Halk Müziği
Fıkralar
Aşısını Alayım
Bir Yara Daha Açılacak
Böyle Kuşa Benzemeyen Kuşa Kanadın Ne Lüzumu Var
Derviş Mehmed Bir Kere Gelir
Hoca Yandı mı?
Kaç Evlisin Efendi
Merhum Bundan Anlar
Rakıdan
Seni Otlayan Hayvanmış
Senin Kaçırdığın Teravih Bu Gece Beni Yakaladı
Ya Gözümü Açtım ki Servinin Dibindeysem
Atasözleri
Deyimler
Eski İstanbul Kadınlarının Istılahları
Tekerlemeler
Bilmeceler
Temenniler
Kargışlar - Hakaretler
Mâniler
Mâni Fasılları
Ayaklı Mâniler
Ninniler
Destan

ÂDÂB-I MUAŞERET VE HALK İNANÇLAR
Âdâb-ı Muaşeret
Ulaşım Araçlarında Âdâb-ı Muaşerete Uygun Olmayan Davranışlar
Cadde ve Sokaklarda Âdâb-ı Muaşerete
Uygun Olmayan Davranışlar
Halk İnançları
Sosyal Hayat ve Renkli Tipler
Deliler
Çıplak Mustafa
Deli Salih
Memiş Paşa
Pazar Ola Hasan Bey
Dilenciler
Dolandırıcılar
Harfendazlar (Laf Atanlar), Sarkıntılık Edenler
Kopuk
Kabadayı
Palavracı Kabadayı
Fiyakacı Kabadayı
Kıyak Kabadayı
Hacamatçı Kabadayı
Raconcu Kabadayı
Babayiğit
Sarhoş
Şık
Zampara
Halk Hekimliği

EĞLENCE HAYATI
İçkili Eğlence Mekânları
Meyhaneler
Kadifeli
Saraç Hanı Meyhanesi
Taş Han Meyhanesi
Gazinolar
Kuron
Maksud’un Gazinosu
Pirinççi Gazinosu
Birahaneler
Rıhtım Birahaneleri
Kahvehaneler-Kıraathaneler
Eyüp’te Bir Kahvehane
Fevziye Kıraathanesi
Karamano
Sarafim ve Kıraathanesi
Karnaval
Mesireler
Kâğıthane
Piyasa Yerleri
Direklerarası
Kapalıçarşı
Özel Günler - Merasimler
Kandiller
Ramazan
Ramazanın Başlangıcı
İftarı Bekleyiş
İftar Sofraları ve Yemekleri
Sahuru Bekleyiş
Bayramlar
Şeker Bayramı
Kurban Bayramı
Yılbaşı
Yeme-İçme
İmaretler
Lokantalar
Beyoğlu Lokantaları
Santral
Sponik
Tokatlıyan
Gezici Esnafından Aşçılar

ULAŞIM VE İLETİŞİM
Ulaşım
Köprü
Kayıklar
Vapurlar
Atlı Arabalar
Fayton
Kira Arabaları
Kupa
Yük Arabaları
Otomobiller
Bisikletler
Atlı Tramvay
Elektrikli Tramvaylar
Banliyö Treni
İletişim
İstanbul’da Kullanılan Bazı Argo Tabirler
İşmar
İstanbul’daki Bazı Yer Adları
Çengelköy
Kandilli
Otakçılar
Tokat Kasrı
Unkapanı
İstanbul’da Kullanılan Bazı Lakaplar

MESLEKLER
Meslekler
Balıkçılar
Bekçiler
Usturacı, Berber, Perukâr
Usturacı
Berber
Perukâr
Mama Dadı vd
Pabuççular
Sokak Satıcıları
Camcı
Kavuncu
Müvezziler
Tellallar
Vapurdaki Satıcılar
Hamal ve Küfeci
Kaynakça
Dizin

_

Zehra Hamarat

Ordu’da doğdu. 2007’de İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Halen aynı bölümde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.