Halide Edib, düşünce ve edebiyat dünyamızda daha çok yazar ve romancı olarak tanınır. Diğer yandan onun özellikle Milli Mücadele dönemindeki “asker” kimliği; daha sonra hakkında yapılmış olan “resmi” suçlamalara rağmen, yine de Cumhuriyet’in kalıplaşmış resmi öğretisinde bir övünç vesilesi olarak sunulur. Onu tartışmalı kimliği üzerinden, bir adım daha atarak değerlendirenler ise Halide Edib’i Türk modernleşmesinin öncü kadınlarından biri olarak görürken; Milli Mücadele döneminde savunduğu görüşlere ve belirli noktalarda aldığı tavırlara göre de reddeder. Onun yurtdışında iken Kemalizme karşı yönelttiği eleştiriler ve özellikle “aptalca” bulduğu şapka devrimi hariç yapılan devrimlerin tümünü destekleyen ama bunları demokratik ve liberal ortamda değil diktatörce yapılmasını eleştiren görüşleri, dönemin Gazi Paşa başta olmak üzere kimi yöneticilerini de fazlasıyla rahatsız eder._x000D_
Hülya Adak, Halide Edib ve Siyasal Şiddet adlı bu çalışmasında ise tüm bilinen ve genel olarak kabul gören görüşlerin dışına çıkarak “ezber bozucu” bir bakış açısıyla bambaşka bir Halide Edib portresi çiziyor. Halide Edib’in siyasi düşüncelerini farklı türlerle (roman, otobiyografi, seyahatname, absürt tiyatro vb.) nasıl ifade ettiğini ve aynı zamanda çiftdilli bir yazar olarak değişik alanlarda yazarken, ifade edişinde görülen “biçim değiştirmiş” kavramsal öğeleri ele alırken, entelektüel ve siyasal bir kişilik olarak ne kadar karmaşık ve zor bir karaktere sahip olduğunu da ortaya koyuyor.

İçindekiler
 Teşekkür
 Sunuş - Erol Köroğlu

 GİRİŞ
Biyografi Niyetine
Kurtuluş Savaşı’nda
Gönüllü Sürgün: Londra ve Paris
Ve Hindistan...
1935’teki Yolculuk
Absürt Tiyatro...
İstanbul Üniversitesi’nde Profesör...
Halide Edib Üzerine Çalışmalar
Halide Edib ve Siyasal Şiddet

BİRİNCİ BÖLÜM Büyük Felâket (Medz Yeğern)
Olaysızlık ve Tanıklık...
“Savunmacı Cumhuriyet Anlatısı”nın Yarattığı Sessizlikler...
İttihadçı Politikalara Direnirken...: Halide Edib
Sürgünden Özür: Adana Katliamı
Yeni Turan’daki Federe Devlet: Turan İmparatorluğu
Türk Ocağı’nda İttihadçılara Karşı Direniş
Ayn Tura’da Müslümanlaştırılan Ermeni Çocukları
Savaş Zamanı Suriye’de Osmanlı Eğitim Politikaları...
“Derunî Bir Çocuk Propagandası”: Ateşten Gömlek
Memoirs of Halide Edib
1920’ler: “Büyük Felâket” Üzerine Avrupa ve Amerika’da Yayımlanan Tanıklıklar
Memoirs’da Tartışılan Kaynaklar...
André Nicolayévitch Mandelstam (1869-1949)
Memoirs’da “Savunmacı Cumhuriyet Anlatısı”
“Karşılıklı Katliamlar”: Adana Katliamı
Mukatele Tezi
Tehliryan Davası’ndan Sonra Talat Paşa ve Ermeni Tehciri...
Ermenileştirilen Müslüman Çocuklar
Kırımın “Olay” Olarak Yazımına/Tanıklığa Doğru...
Gomidas Vartabed: Ataları “Türk” Olan Ermeni Papaz ve Müzisyen
“Babanın Günahları”: “Milli” Kahramanların Büyüsünün Bozulması
Siyasi Turancılığın Reddi
“Sopa Siyaseti” ve Ermenistan’ın Gölgesinde: The Turkish Ordeal
Turkey Faces West: A Turkish View of Recent Changes and Their Origin
“Ölülerin Güvenli Olmadıkları Yerde...”
Yasın Kaybı

İKİNCİ BÖLÜM Şiddetsizlik: Hindistan ve Ötesi
İktidar Eleştirisi Olarak Şiddetsizlik...
Halide Edib’in Siyasi Teleolojisi...
Türler-arası Bir Metin...

Oryantalist Kurgu Olarak Hindistan

“Oryantalizm Alla Turca”

Inside India: Biyografik Sözlüğün Siyasi Özneleri
Mohandas Karamchand Gandi (1869-1948)
Karizmatik Liderlik
Reform
Hinduizm
Satyagraha/Sivil İtaatsizlik
Sosyalizm ve Cavaharlal Nehru (1889-1964)
Abdülgaffar Han (1890-1988): İslâm, Sosyalizm ve Şiddetsizlik
Kadın Biyografileri: Kadın ve Siyaset
Harem Edebiyatına Karşı “Kadınların Tarihi”
Brachmacharya’yı Zor Kılan Sister Kasturbay (1869-1944)
Peregrini-Osman’ın Hindistan Versiyonu: "Yüce” Sister Miraben (1892-1982)
Doğu’nun En Üstün Kadın Siyasetçisi: Sarojini Naidu (1879-1949)
Satyagraha’ya Dahil İsimsiz Kadınlar
Müslüman Kadınlar
Hint Bağımsızlık Tarihi ve “Hint Hilâfet Hareketi”
Hindistan’a Dair’de Yer Almayan Siyasi Tartışmalar
Hindistan ve Ötesi: Şiddetsizliği Düşünürken

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Absürt Diktatörlükler
Kanonun Dışında
Absürt Tiyatro Tanımları
Maske ve Ruh: Makinalar Arasında Nasreddin Hoca ve Şekispir
Masks or Souls? (1953): İkinci Dünya Savaşı’nın Ardından
Tek-Adam Tanrı
“Führer Kültü”
Matem Yasağı ve Yasın Tekelleşmesi
“Devrim”den “Diktatörlük Kurmacası”ndaki "Sinik”lik Hiyerarşisine
Harf Devrimi
Türk Tarih Tezi
Dilin Uyumsuzluğu
Nesnel Düşmanlar
Siyasi Ütopyasızlık

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 1950’ler: Absürt Tiyatro ve Siyaset Üzerine
Bilim, Teknoloji ve Şiddet
Kitle İnsanı: Martinler, Smithler, Omletler, Robotlar...
Diktatörlük ve Totaliterlik; Hannah Arendt ve Halide Edib Üzerine Notlar

BEŞİNCİ BÖLÜM Halide Edib’in Eserlerinde Toplumsal Cinsiyet ve Feminist Politika
Cinsel Şiddet Yazıya Dökülürken
Kadınlara Ait Siyasi Tarihin Eksikliğinde
Feminist Siyasetin Absürt Olduğu Yerde
Sonuç
Şiddetsizlik ve “Vicdani Ret” Tartışmaları
Distopya
Veda Niyetine

 EK
Siyasî Vedaname

 Kaynakça
 Dizin

Hülya Adak, Halide Edib’in entelektüel ve siyasal bir figür olarak ne kadar karmaşık, ikircimli ve zor olduğunu hakkıyla ortaya koyuyor. Tıpkı bu kitapta ele alınan siyasal şiddet, şiddetsizlik, Ermeni sorunu ve diktatörlük kadar karmaşık, ikircimli ve zor… Ancak elbette anlayışın ve daha olgun bir değerlendirmenin kapılarını aralayacak bir karmaşıklık, ikircim ve zorluk burada görünür olan. Adak’ın zamanında, yerinde ve derinlikli katkısının okuruna ulaşması umuduyla…
Erol Köroğlu, Boğaziçi Üniversitesi

Hülya Adak ile, 1909 Adana Katliamı’ndan 1915’e, 1920’lerden vefat ettiği 1964’e kadar Halide Edib’in hayatının farklı dönemlerinde Ermeni kırımı ile ilgili yazdıkları, söyledikleri ve takındığı tutumlar hakkında konuştuk.
Ferda Balancar, 22 Nisan 2016, Agos

http://www.agos.com.tr/tr/yazi/15102/halide-edibin-gayriresmi-tarihi

_

Hülya Adak

Sabancı Üniversitesi Kültürel Çalışmalar Programı’nda Karşılaştırmalı Edebiyat dalında Doçent olarak, Freie Universitaet Berlin’de ise Alexander von Humbolt Vakfı’na bağlı araştırmacı olarak çalışmaktadır. Araştırma alanları otobiyografi ve roman kuramı, Avrupa ve Türk tiyatrosu, toplumsal cinsiyet ve cinsellik, milliyetçilik ve hafıza çalışmalarıdır. Eserleri arasında 20. yüzyıl kültürel tarihini otobiyografiler üzerinden incelediği Hundert Jahre Türkei: Zeitzeugen erzaehlen (Erika Glassen’la birlikte), New Perspectives on Turkey’nin özel dosyası Gender, Ethnicity, and the Nation-State (Ayşe Gül Altınay’la birlikte) ve işte böyle güzelim / So ist das, meine Schöne (Ayşe Gül Altınay, Esin Düzel, Nilgün Bayraktar’la birlikte) sayılabilir. Ayrıca PMLA, South Atlantic Quarterly, Querelles, New Perspectives on Turkey gibi dergilerde makaleler yayınlamıştır.