Arnavut Milliyetçiliğinin Kökenleri: Avrupa’da Çoğunluğu Müslüman Bir Ulusun Doğuşu
Fransa’da CNRS’de araştırmacı olarak çalışmakta olan Nathalie Clayer, bu çalışmasında Arnavutların kimlik inşa süreçlerini Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyılla birlikte yaşanan siyasal ve toplumsal dönüşümlerle birlikte ele alıyor. Arnavut milliyetçiliğini diğer Balkan milliyetçiliklerinden ayıran özelliklerini ortaya koyan yazar, on yıllık bir araştırmanın sonucu olan eserinde bir Arnavut ulusal kimliği inşasının nasıl şekillendiğini, bu kimliğin daha önce varolan dinsel kimlik gibi kolektif kimlik türleriyle nasıl eklemlendiğini ve hangi karmaşık süreçlerden geçerek oluştuğunu irdeliyor ve ilk milliyetçi itkileri ve bunun etrafında oluşan milliyetçi Arnavutluk matbuatını değerlendiriyor.
Giriş
BİRİNCİ KISIM 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Geçilirken Toplum, Kimlik Tanımlama Sistemleri ve Dayanışma Ağları
1 Kimlik Tanımlama Mekanizmalarının Çoğulluğu ve Akışkanlığı
Etnik-Dilsel Kimlik
Aileye, Soya ve Klana Dayalı Kimlikler
Köy Dayanışmaları ve Bölgesel Kimlikler
Sosyal-Mesleki Kimlik Tanımları
2 Dinsel Kimlikler
Bir Müslüman Kimliği mi Vardı, Birçok Müslüman Kimliği mi?
Hıristiyan Ortodoks ve Katolik Cemaatleri ve Diğer Küçük Dinsel Gruplar
3 Farklı Bölgesel Manzaralar
İşkodra Sancağı: “Müstesna” Bir Bölge
Kosova Vilayeti: “Şeflerin Kanunu”
Debar/Debre Sancağı: Aşırı Bir Bölgecilik
“Beylerin Çevresindeki” Orta Arnavutluk
Yunanistan’ın Karşısında Yanya Vilayeti
"Makedon Sancakları”: Görice/Korçë, Manastır/Bitola ve Serfiçe/Servia
Diyaspora
İKİNCİ KISIM Kırım Harbi’nde Türk-Yunan Harbi’ne (1856-1896) Arnavutçuluğun Gelişmesi
4 Başlangıç
Batı Arnavutbiliminin Başlangıcı ve Etkisi
İtalya Arnavutları Kökenlerinin Peşinde
Protestanlar Yerel Dilin Öne Çıkarılmasının Hizmetinde
Güneydoğu Avrupa Uluslarının Özgürleşmesi Karşısında Arnavutlar
Bir Arnavutçu Ağ Başlangıcı mı?
5 1856-1876: Bir Arnavutçu Ağının Ortaya Çıkışı
Hellenizm İçinde Arnavutçuluk
İtalya’nın Birleşmesi ile Balkanlar’ın Bağımsızlığı Arasında Arbereşler
Bible Society ve Konstantin Kristoforidhi Tarafından Dilin Edebileştirilmesi
Osmanlı İmparatorluğu’nda Reformlar ve Bunların Arnavut’luk Üzerindeki Etkisi
Osmanlı İmparatorluğu’nda Arnavutça İçin Bir Alfabe Seçilememesi
Bir Arnavutçu Ağının Oluşması
6 1876-1896: Arnavutçu Ağından Okuyucu Ağlarına
Doğu Krizi ve Arnavutçuluğun Siyasallaşması
Abdülhamid’in “Arnavutlara Yönelik” Politikası ve Bir Dış İmaj Oluşturulması
Şemseddin Sami Frashëri veya Müslüman Bir Arnavutçuluğun Ortaya Çıkışı
Arnavutçuluk ve Katolik Partikülarizmi
Arnavutçuluk, Hellenizm ve Rumencilik-Ulahçılık
Rumencilik-Ulahçılık ve Romanya’da İki Arnavutçuluk Akımı
Korçë Bölgesi Diyasporası, Protestanlar ve İlk Arnavut Okulları
Arnavutçular Ağından Okuyucu Çevrelerine
Hâkim Bir Söylemin İnşasına Doğru
ÜÇÜNCÜ KISIM Dönüşüm ve Kriz İçindeki Bir İmparatorlukta Arnavutçuluk
7 Abdülhamid Döneminde Osmanlı Toplumunda Görülen Gelişmeler ve Ulusal İnşa Süreçleri
Toplumda Varlığı Giderek Daha Çok Hissedilen, Ama Ağırlığı Bölgeden Bölgeye Değişen Bir Devlet
Toplumsal İlişkilerde Değişim: Yerel Seçkinler ve Yeni “Orta Sınıf”
Taşra Toplumunda Yeni Ağlar: Konsolosluk Ağları
Abdülhamid İstibdadına Karşı Muhalefetin Yükselişi
Göç ve Toplum Üzerindeki Etkisi
8 Matbuat Üretimi: Arnavutçulardaki ve Bir Ulusa İlişkin İmgelerdeki Buluşma ve Ayrışma Noktaları
Parçalanmış Bir Arnavutçular Ağı Bünyesindeki İşbirlikleri ve İhtilaflar
Kitaplar ve Gazeteler: Bir Ulus İnşa Etmenin Araçları
Türk Olmayan Bir Avrupalı Müslüman Kimliğinin İnşası
Bektaşilik: Türk Olmayan, Avrupalı ve “Bağnaz" Olmayan Bir İslâm
Yunan Ortodoksluğu mu, Arnavut Ortodoksluğu mu?
Protestan “Etkili Azınlığın” Arnavutçuluğu
Katoliklik, Bölgecilik ve Anti-Slavizmin Doğuşu Arasında
DÖRDÜNCÜ KISIM Sahadaki Arnavutçuluk: Okuyucu Ağlarından Traftar Ağlarına
9 Arnavutçuluk Yeraltında
Dinselleşme ve Dayanışma Ağları
Dağınık, Tecrit Olmuş ve Kolay Zedelenen Okuyucu Ağları
Komiteler ve Çeteler: Partizan ve Seferberliğin Başlangıcı
Siyasal ve Sosyal Güç Kaynağı Olarak Arnavutçuluk
İttifakların ve İsyanların Araçsallaştırılması
10 1908-1912: Çok Sayıda Arnavut Kimliği İnşası
Jön Türk Ağına Karşı Arnavutçu Ağ
İslâm ve Osmanlıcılığa Bağlı Bir Arnavutçuluğun Öne Çıkarılması
Yunan Tarafı”na Karşı “Arnavut Tarafı”
Yerel İktidar ve Arnavutçu Örgütlenme
Osmanlı Siyaset Sahnesi ve Arnavutçu Örgütlenme
Birinci Balkan Savaşı ve Arnavutluk’un Kaderi
Sonuç
Sonsöz
Kaynakça
Dizin
Osmanlı’nın çöküş döneminde özellikle Kosovalı Arnavutların çok aktif olduğunu vurgulayan Clayer, İttihat Terakki içindeki İsa Bolatin gibi Arnavut siyasetçilerin bu dönemde oynadığı tarihsel role değindi.
Ferda Balancar, 29 Mayıs 2008, HaberVesaire
https://www.habervesaire.com/kosova-da-turkler-turkiye-de-ermeniler-kurtler-vs/
_Nathalie Clayer
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nde (CNRS) kıdemli araştırmacı, Türk, Osmanlı, Balkan ve Orta Asya Çalışmaları (CETOBAC) ve EHESS’te profesör olarak görev yapmaktadır. Balkanlar’da –özellikle Arnavutlar üzerine– İslâm, din sorunları ve milliyetçilik üzerine uzmanlaşmıştır. Diğer eserleri şunlardır: Religion et nation chez les Albanais, XIX-XX siècles [İstanbul, 2003]; Islam in Inter-War Europe [Eric Germain ile birlikte – Londra, 2008]; Conflicting loyalties in the Balkans [Hannes Grandits ve Robert Pichler ile birlikte – Londra, 2011]; Society, Politics and State Formation in Southeastern Europe during the 19th Century [Tassos Anastassiadis ile birlikte – Atina, 2011]; Penser, agir et vivre dans l’Empire ottoman et en Turquie [Erdal Kaynar ile birlikte – Louvain, 2013]; L’autorité religieuse et ses limites en terres d’islam [Alexandre Papas ve Benoît Fliche ile birlikte – Leiden 2013]; Les musulmans de l’Europe du Sud-Est (Xavier Bougarel ile birlikte – Paris 2013].