Erkekliğin Türkiye Halleri

Giriş ve Literatür Taraması

Giriş

Birinci Bölüm
Erkeklik Literatürü

Literatüre Göre Babalık

Baba-Çocuk İlişkisi

Geleneksel Babalık Modeli

Değişen Babalık

Kuşaklararası İlişkileri İnceleyen Çalışmalar

Literatüre Göre Türkiye’de Aile Yapısı ve Çocuk Yetiştirme

Türkiye’de Tarihsel ve Sosyolojik Olarak Aile Yapıları

Türkiye’de Baba-Erkek Çocuk İlişkisi

Türkiye’de Anne-Erkek Çocuk İlişkisi

Literatüre Göre Erkeklerin Çalışma Hayatı

Uzun Çalışma Saatleri

Çocukluktan İtibaren Çalışmak

Gelecek Kaygısı

İş Hayatında Hayal Kırıklığı

Literatüre Göre Evlilik ve Eşle İlişki

Eşle İlişkide Hiyerarşi ve Cinsiyetlerarası Rol Dağılımı

Eşle İlişkide Paylaşım ve Yakınlık

Türkiye’de Evlilik ve Eşle İlişki

Türkiye’de Ailede Kadın ve Erkek Rolleri

Literatüre Göre Erkeklik

Türkiye’de Erkeklik Çalışmaları

İkinci Bölüm
Araştırma Yöntemi

Nitel Araştırma Yöntemi

Örneklem

Gereç

Nitel Analiz Stratejisi

Nitel Analiz Süreci

Nicel Araştırma Yöntemi

Örnekleme Planı

Örneklem Yöntemi

Saha Uygulaması

Gereç

Nicel Analiz Stratejisi

Nicel Çalışma Örnekleminin Demografik Özellikleri

Katılımcıların Ailevi Durumlarına İlişkin Bilgiler

Katılımcıların Sosyo-Demografik Özellikleri

Üçüncü Bölüm
Nitel Araştırma Bulguları

Babayla İlişki

Babayla İlişkide Hiyerarşik Boyut

Saygı

Korku

Mesafe

Kısıtlanma, İzin Verilmeme

Dayak, Ceza, Disiplin, Nasihat

Babayla İlişkide Bakım Hiyerarşisi

Babayla İlişkide Yakınlık Boyutu

Babayla İlişkide Değişim

Babayla İlgili Değerlendirmeler

Babadan Öğrenilenler

Babanın Beklentileri

Babayı Takdir

Babayla İlgili Eleştiriler

Babayla İlişki ve Ortaya Çıkan Olası Sonuçlar

Anneyle İlişki

Anneyle İlişkide Hiyerarşik Boyut

Anneyle Kontrol Hiyerarşisi

Disiplin, Dayak, Kızma

Anneyle İlişkide Bakım Hiyerarşisi

Anneyle İlişkide Yakınlık Boyutu

Anneyle İlgili Değerlendirmeler

Anneden Öğrenilenler

Annenin Beklentileri

Anneyle İlgili Eleştiriler

Annenin Ailedeki Rolü

Özet

Çalışma Hayatı

Gelecek Kaygısı

Uzun Çalışma Saatleri

Okuyamamış Olmanın Eksikliği

Çocukluktan İtibaren Çalışmak

Hem Okuyup Hem Çalışmak

Üniversite Okuyup, Kendi Ayakları Üzerinde Durmak

Meslek Sahibi Olmakla İlgili Görüşler

Çaba, Girişimcilik, Başarı, Fedakârlık

Kendisiyle Övünme, Haklı Gurur

Dönem Vurgusu

İş Hayatında Hayal Kırıklığına Uğramak

Evlilik ve Eşle İlişki

Evliliğin Anlamı ve Evliliğe İlişkin Düşünceler

Eşten Beklentiler ve İş Bölümü

Eşle İlişkide Hiyerarşi ve Kadın-Erkek Eşitliği

Eşle İlişkide Karar Alma, Fikir Ayrılıkları ve Çatışma Çözümü

Eşle İlişkide Paylaşım ve Ortaklık

Eşle İlgili Duygular: Anlayış, Empati, Takdir, Pişmanlık

Aşk, Cinsellik, Evlilik

Özet

Çocuk(lar)la İlişki

Çocukla İlişkide Hiyerarşik Boyut

Kontrol Hiyerarşisi

Disiplin, Dayak, Kızma

Bakım Hiyerarşisi

Çocukla İlişkide Yakınlık Boyutu

Çocuktan Beklentiler

Çocukla İlgili Hayal Kırıklıkları, Eleştiriler

Kız Çocuk-Erkek Çocuk Karşılaştırması

Özet

Erkek Olmak: Erkekliğe İlişkin Algı, Söylem ve Deneyimler

Öğrenilen Erkeklik

Cinsellik ve İçki İçme

Askere Gitmek

İş Sahibi Olmak

Erkeklik Tanımları ve Erkekliğe İlişkin Tutumlar

Kadınlık-Erkeklik Karşılaştırmaları: Erkekliği Tehdit Eden Unsurlar

Erkek Olmak mı Zor, Kadın Olmak mı?

Şiddet, Kavga, Dayak

Sonuç

Dördüncü Bölüm
Prototip Erkeklik Seyirleri

1. Taşralı Geleneksel - TG

2. Yoksul Çelişkili - YÇ

3. Bireyselleşme Arayışında - BA

4. Geleneksel Metropollü - GM

5. Bireyselleşmiş Metropollü - BM

Seyirler Arasındaki Farklı Yönler

Seyirler Arasındaki Ortak Yönler

Türkiye’deki Sosyal Değişim

Beşinci Bölüm
Nicel Araştırma Bulguları

Babayla İlişki

Babayla İlişkide Hiyerarşik Boyut

Saygı, Korku, Kısıtlanma

Babayla İlişkide Yakınlık Boyutu

Babanın Beklentileri ve Hayal Kırıklıkları

Anneyle İlişki

Anneyle İlişkide Hiyerarşik Boyut

Disiplin, Dayak, Kızma

Anneyle İlişkide Yakınlık Boyutu

Annenin Beklentileri ve Hayal Kırıklıkları

Evlilik ve Eşle İlişki

Evlenme Biçimiyle SED Arasındaki İlişki

Evliliğin Anlamı ve Evliliğe İlişkin Tutumlar: Ne Getirdi, Ne Götürdü?

Evlenme Biçimi Evlilikle İlgili İfadeleri Etkiliyor mu?

Eşle İlişkide Beklentiler ve İş Bölümü

Eşle İlişkide Paylaşım ve Yakınlık

Eşle İlişkide Kontrol / Hiyerarşi

Çocuk(lar)la İlişki

Çocukla İlişkide Hiyerarşik Boyut

Çocuklarınızla Aranızdaki Mesafeyi Hangi Durumlar Bozar?

Kız Çocuğuyla İlgili Kısıtlamalar

Erkek Çocukla İlgili Kısıtlamalar

Ergen Çocuklarla İlişki ve Beklentiler

Çocukla İlişkide Yakınlık Boyutu

Erkekliğe ve Erkek Kimliğine İlişkin Algı ve Deneyimler

Erkeklerin Önem Atfettiği Kimlik, Aidiyet ve Etkinlikler

Erkeklerin Gelişim Süreçleri, Erkek Kimliğinin Anlamı

Erkekliğe İlişkin Tutumlar

Erkekliği Tehdit Eden Unsurlar

Eşcinselliğe İlişkin Tutumlar

Altıncı Bölüm
Tartışma ve Sonuç

Evli Erkeklerin Kendi Ebeveynleriyle ve Kendi Çocuklarıyla İlişkileri

Babayla İlişki

Anneyle İlişki

Çocuk(lar)la İlişki

Çalışma Hayatı

Alt SED Grubundaki Katılımcıların Çalışma Hayatı

Orta SED Grubundaki Katılımcıların Çalışma Hayatı

Üst SED Grubundaki Katılımcıların Çalışma Hayatı

Evlilik ve Eşle İlişki

Evliliğin Anlamı

Eşle İlişkide Hiyerarşi

Ev İçinde ve Dışında Cinsiyete Dayalı Rol Dağılımı

Kadın-Erkek Eşitliğiyle İlgili Söylem

Kadının Maddi Kaynaklara Erişimi ve Hareketleriyle İlgili Kısıtlar

Eşle İlişkide Karar Alma ve Çatışma Çözümü

Fiziksel Şiddet Kullanımı

Eşle İlişkide Paylaşım ve Yakınlık

Erkekliğin Söylemsel ve Gelişimsel İnşası

Sonuç ve Öneriler

Erkekliğin Toplumsal ve Gelişimsel İnşası Soru Formu

Kaynakça

İsim Dizini

Kavram ve Yer Dizini

Türkiye'de erkeklerin kimlik yapılanmaları, gelişimsel süreçleri ve ilişkisel dinamikleriyle ilgili bilimsel çalışma boşluğunu doldurmaya katkı sunmayı hedefledik.
Prof. Dr. Hale Bolak Boratav ile söyleşi. 25 Mayıs 2017, RGB
https://www.youtube.com/watch?v=EZjmXIUJK9c

Erkekliğin Türkiye Halleri, Türkiyede toplumsal cinsiyet konusunu kavramaya çalışanların büyük dikkatle okuması gereken bir eser. Aile dinamiğini nicel ve nitel boyutlarıyla mercek altına alarak, oğul olmanın, baba olmanın, eş olmanın ve erkek benliğini inşa eden söylemlerin çelişkilerini, kopukluklarını ve devamlılıklarını zengin bir anlatımla sunuyor. Hem devamlılığa destek veren geleneksel kalıplara, hem de kırılmalara yol açan sosyal değişmelere hassas olan bu çalışma, ataerkilliğin erkeklere olan bedeli konusunda bizi aydınlatıyor ve kalıcı değişimin ancak bu ‘derin’ yapıların evrilmesinden geçeceğini gösteriyor.
Emeritus Prof. Dr. Deniz Kandiyoti

Erkekliğin Türkiye Halleri, erkek otoritesine dayalı aile ilişkilerinin krizini ve yerine gelmekte olan yeni aile ilişki tarzlarını anlamak isteyenlerin mutlaka okuması gereken bir kitap. Erkeklerin var olan erkeklik değerlerini sorgulayan ve daha eşitlikçi, şiddetsiz ilişkilerin öznesi olmaya çalışan çabalarını görünür kılan öncü araştırmalardan birini bize sunuyor. Sosyal bilimcilerin ve özellikle de toplumsal cinsiyet çalışmaları yapanların kütüphanesinde temel başvuru kitaplarından biri olmaya aday bir araştırma.
Prof. Dr. Serpil Sancar

_

Güler Okman Fişek

Prof. Dr. Klinik psikoloji alanındaki doktora çalışmasını 1973’te University of Connecticut’ta tamamladı ve 1977’ye dek ABD’de lisanslı klinik psikolog olarak çalıştı. 1977-2012 arasında çalıştığı Boğaziçi Üniversitesi, Psikoloji Bölümü’nden Emeritus Profesör olarak emekli olmakla birlikte, kısmi statüde ders vermeye devam ediyor. Fişek 1994’te ülkenin ilk akademik psikolojik hizmet merkezi olan Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi’ni kurdu. 2006-2014 arasında Türk Psikologlar Derneği Akademik Akreditasyon Komitesi’nin kurucu başkanlığını yaptı, Avrupa Psikologlar Dernekleri Federasyonu (EFPA) nezdindeki çalışmalarıyla Türkiye’de psikologlar için psikoterapi uzmanlığı sertifikasının edinilmesine öncülük etti. 2010 yılından beri EFPA EuroPsy Psikoterapi Ödüllendirme Komitesi üyesi. Ayrıca çeşitli ulusal ve uluslararası derneklere üyelikleri bulunuyor. Akademik çalışmaları ve eserleri, kültürel bağlam içinde benlik gelişimi ve aile içi ilişkiler, psikoterapi süreçleri ve kültür konuları üzerinde yoğunlaşmıştır. Psychoanalytic Psychology, Family Process, Studies in Gender and Sexuality gibi uluslararasıdergilerde makaleleri ve çok sayıda ulusal ve uluslararası kitap bölümü kaleme almıştır.

---

Hale Bolak Boratav

Prof. Dr. Lisans derecesini Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden, sosyal psikoloji doktorasını ise 1990 yılında University of California Santa Cruz’dan aldı. Kendisi 1990-1998 yılları arasında ABD’de akademisyen olarak çalıştı, 1998 yılından beri de İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde görev yapmakta. Boratav’ın çeşitli ulusal ve uluslararası derneklerde üyelikleri bulunuyor. Uzun yıllar Türk Psikologlar Derneği İstanbul Şubesi Etik Kurul Başkan yardımcılığı görevini üstlendi. Sex Roles, Feminism & Psychology, Women & Therapy gibi çeşitli uluslararası dergilerde yayın kurulu üyelikleri vardır. Akademik çalışmaları ve eserleri kültürel bağlamda toplumsal cinsiyet, cinsellik, değerler ve ilişki dinamikleri konularında yoğunlaşmıştır. Çalışmaları ulusal ve uluslararası kitap bölümleri olarak ve Gender and Society, Sex Roles, Archives of Sexual Behavior ve Feminism & Psychology gibi uluslararası dergilerde ve Türk Psikoloji Yazıları gibi ulusal dergilerde yayımlanmıştır.

---

Hande Eslen Ziya

Polonya Bilimler Akademisi Felsefe ve Sosyoloji Enstitüsü’nde (Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences) sosyoloji alanında doktora yaptı. Aynı zamanda Orta Avrupa Ünversitesi’nde (Central European University) toplumsal cinsiyet konusunda doktora uzmanlığını aldı. 2015 yılında ise sosyoloji alanında doçentlik unvanını almaya hak kazandı. Türkiye’de kadın hakları ve kadın hareketinin yanı sıra erkeklik (masculinity) üzerine de çalışan Eslen-Ziya’nın da yazarlarından biri olduğu Politics and Gender Identity in Turkey, Centralised Islam for Socio-Economic Control kitabı Routledge tarafından “Routledge Studies in Middle Eastern Politics” başlıklı dizi çerçevesinde yayımlandı. Çalışmaları Social Politics; Culture, Health and Psychology; Journal of Women’s Studies, Men & Masculinities ve Leadership gibi dergilerde yayımlandı. 2016 yılından beri Brighton Üniversitesi’nde protesto estetiği üzerine çalışmalar yürüten Eslen-Ziya, 2018’den itibaren Stavanger Üniversitesi (Stavanger / Norveç) Medya ve Sosyal Bilimler bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.

---