Prof. Dr. Aydın Aybay ile Prof. Dr. Rona Aybay’ın birlikte kaleme aldıkları ve yıllardır çeşitli üniversitelerde ders kitabı olarak okutulan Hukuka Giriş, aynı konuda yapılmış çalışmalardan farklı bir bütünlüğe sahip olmasıyla dikkati çekmektedir. Türkiye’de hukuk eğitiminin, ondan da öte genel anlamda teori ve uygulamadaki hukukun öndegelen isimlerinden olan Aybaylar’ın yılların bilgi birikimiyle pratik zenginliğine dayanan bu kitabı, kendi içindeki sistematiği ile öne çıkarken; anlatımındaki yalınlık ve konuları sunuşundaki yöntemiyle de benzerlerinden ayrılmaktadır._x000D_
Çağdaş hukukun en önemli kavramı olarak öne çıkan “insan hakları”, kitapta yeralan konuların işlenmesinde temel bir yaklaşım olarak benimsenmiştir. Kitapta İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nin, anlaşılır bir Türkçe çevirisinin yanısıra İngilizce metnine yer verilmesi bu bakımdan yerinde olmuştur._x000D_
Prof. Dr. Aydın Aybay’ın vefatı üzerine, Dr. Ali Pehlivan’ın yazar olarak katkısıyla oluşturulan bu yapıt; hukukla yeni tanışan öğrencilerin ve hukuk mesleği dışındaki okurların yanısıra, hukukun bütünü ya da belli bir konusu hakkında, kısa yoldan bilgi tazelemek isteyen hukukçulara da yararlı olabilecektir._x000D_
Aybay Yayınları’ndan daha önce yedi kez basılmış, temel başvuru ve ders kitabı özelliklerine sahip bu değerli çalışmanın, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’ndan yapılan yeni basımını okurlara ve öğrencilere sunmak, yayınevimiz için ayrı bir onur kaynağıdır._x000D_
Hukuka Giriş’in yayınevimizce yapılan bu on dördüncü baskısı, Temmuz 2018’de yürürlüğe giren Anayasa ve yasa değişikliklerine göre yenilenmiş ve güncellenmiş; Türkçe-İngilizce Hukuk Deyimleri Sözlükçesi (Glossary) genişletilmiştir.

İçindekiler (Özet)

Giriş
Birinci Bölüm
Hukuk Kavramı
Toplumsal Davranış Kuralları
Hukuk Kurallarının Öteki Davranış Kurallarıyla İlişkisi
Yaptırım
Hukuk Sözcüğünün Çeşitli Anlamları
İkinci Bölüm
Hukukun Kaynakları
Genel Bilgiler
Yasalar
Yapılageliş (Örf ve Âdet) Hukuku
Yardımcı Kaynaklar: Mahkeme Kararları (İçtihatlar) ve Öğreti
Üçüncü Bölüm
Hukukun Dalları
Genel Bilgiler
Özel Hukuk ve Özel Hukukun Dalları
Özel Hukukun Temel Kavramları
Kamu Hukuku ve Kamu Hukuku’nun Dalları
Kamu Hukuku’nun Temel Kavramı: Devlet
Karma Nitelikteki Hukuk Dalları
Dördüncü Bölüm
Hukukun Uygulanması
Genel Bilgiler
Hukukun Yer ve Zaman Bakımından Uygulanması
Hukukun, Kuralın Türüne (Niteliğine) Göre Uygulanması
Yorum
Yasa Boşluğu ve Kıyas
Türkçe-İngilizce Hukuk Deyimleri
Sözlükçesi (Glossary)

İçindekiler (Ayrıntılı)

Kısaltmalar
2018 Basısına Önsöz
2013 Basısına Önsöz
1. Giriş
I. Toplum Yaşamı, İnsanlar İçin Doğal Haldir
II. Toplum Yaşamı, Düzen Gerektirir
III. “Düzen” ve “Adalet” Kavramları
IV. İnsan Toplumu ile Hayvan Topluluğu Arasındaki Fark

BİRİNCİ BÖLÜM Hukuk Kavramı
2. Toplumsal Davranış Kuralları
I. Genel Olarak
II. Ahlâk Kuralları
III. Din Kuralları
IV. Görgü Kuralları
V. Hukuk Kuralları
VI. Hukuk Kurallarına Aykırılığın Türleri
VII. Hukuk Kurallarına Uyulması Tam Olarak Sağlanabilir mi?
3. Hukuk Kurallarının Öteki Davranış Kurallarıyla İlişkisi
I. Genel Olarak
II. Görgü Kurallarıyla Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki
III. Ahlâk Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki
1) Genel Ahlâk - Bireysel Ahlâk
2) Ahlâk ile Hukuk Arasında Yolların Ayrılması
IV. Din Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki
1) Laik Hukuk
2) Türk Hukukunun Laikleşmesi
3) Türk Hukukunda Dine İlişkin Düzenlemeler
4. Yaptırım
I. Yaptırım Kavramı
II. Yaptırım Çeşitleri
1) Genel Olarak
2) Türk Hukukunda Yaptırım Çeşitleri
A) Ceza
a) Eski TCK’ya Göre Ceza Türleri
b) TCK’ya Göre Yaptırım Türleri
aa) Hapis Cezaları
bb) Adli Para Cezası
cc) Güvenlik Tedbirleri
c) Kabahatler Kanunu’na Göre Yaptırım Türleri
aa) İdari Para Cezası
bb) İdari Tedbirler
cc) İdari Yaptırımlara Karar Verilmesi ve Başvuru Yolu
d) Disiplin Cezaları
B) Ödence (Tazminat)
a) Haksız Eylemden Doğan Ödence
b) Ceza Sorumluluğu ile Haksız Eylem Sorumluluğunun Farkı
c) Manevi Ödence
ç) Borca Aykırılıktan Doğan Ödence
d) Koruma Tedbirleri Nedeniyle Ödence
C) Zorla Yaptırma (Cebri İcra)
Ç) Zoralım (Müsadere)
D) Elkoyma
E) Tutuklama
F) Geçersizlik (Hükümsüzlük; Butlan)
5. Hukuk Sözcüğünün Çeşitli Anlamları
I. Hukuk Sözcüğü
II. Pozitif (Müspet) Hukuk
III. İdeal Hukuk
IV. Hukuk ve Adalet
V. İnsan Hakları ve Adalet
1) Giriş
2) İnsan Haklarının Korunması Alanında Uluslararası Denetim
A) Mahkeme Niteliğindeki Kuruluşlar
B) Mahkeme Niteliği Taşımayan Kuruluşlar
VI. Yazılı Hukuk - Yazılı Olmayan Hukuk
VII. Objektif Hukuk - Sübjektif Hukuk
VIII. “Evrensel Hukuk” - “Yerel Hukuk”
1) Yerel (Ulusal) Hukuk
2) Evrensel Hukuk
3) Hukuk Sistemleri
A) Roma Hukuku Geleneğine Bağlı Sistem (Kara Avrupası Hukuku)
B) Common Law
C) İslam Hukuku
Ç) Sosyalist Hukuk Sistemi

İKİNCİ BÖLÜM Hukukun Kaynakları
6. Genel Bilgiler
I. Kaynak Kavramı
II. Hukukun Yürürlük Kaynakları
7. Yasalar
I. Genel Olarak
II. Türk Hukukunda Kanun
1) Kanunların Kabulü ve Yayımlanması
2) Kanunların Konusu
3) Kanunların “Ulaşılabilir” ve “Anlaşılabilir” Olması
4) Kanunların Niteliklerine Göre Tasnifi
A) Anayasalar - Sıradan Kanunlar
B) Genel Kanunlar - Özel Kanunlar
C) Biçimsel Bakımdan Kanun - Öz Bakımından Kanun
Ç) Süresiz Kanunlar - Süreli Kanunlar
D) Yürürlükte Olan Ama “İşlerlikte” Olmayan Kanunlar
III. Uluslararası Antlaşmalar
IV. Kanun Hükmünde Kararnameler
V. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
1) Giriş
2) “Yasama” ile “Yürütme” Arasında Ortaya Çıkabilecek“ Yasa Çatışması Sorunları
a) Giriş
b) TBMM’nin “Münhasır Yetkili” Olduğu Alanlar
c) Hem TBMM’nin Hem de Cumhurbaşkanı’nın “Yasama” Yetkisi Kullanabildiği Alanlar
ç) Karşılaşılması Olası Sorunlar
VI. Tüzükler
VII. Yönetmelikler
VIII. Öteki Düzenlemeler
IX. Yasalar Arasında Altlık-Üstlük İlişkisi
X. Yasaların Yayımlanması ve Derlenmesi
8. Yapılageliş (Örf ve Âdet) Hukuku
I. Genel Bakış
II. Yapılageliş (Örf ve Âdet) Hukukunun Ögeleri
1) Maddi Öge
2) Ruhsal Öge
3) Hukuksal Öge
III. Örf ve Âdetin Çeşitleri
IV. Örf ve Âdet Hukukunun Eksiklikleri
9. Yardımcı Kaynaklar: Mahkeme Kararları (İçtihatlar) ve Öğreti
I. Mahkeme Kararları
II. İçtihadı Birleştirme Kararları
III. Mahkeme Kararlarının Yayımlanması ve Derlenmesi
IV. Öğreti (Doktrin)
V. Bilgi Kaynakları

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hukukun Dalları
10. Genel Bilgiler
I. Hukukun Dallara Ayrılması Sorunu
II. Kamu Hukuku - Özel Hukuk
III. Başka Ayrımlar
11. Özel Hukuk ve Özel Hukuk’un Dalları
I. Özel Hukuk
II. Özel Hukuk’ta Serbestlik İlkesi
III. Özel Hukuk’un Dalları
IV. Medeni Hukuk
1) Giriş
2) Medeni Hukuk’un Alt Dalları
A) Başlangıç Hükümleri
B) Kişiler Hukuku
a) Gerçek Kişiler
b) Tüzel Kişiler
C) Aile Hukuku
a) Evlilik Hukuku
b) Hısımlık
c) Vesayet
Ç) Miras Hukuku
D) Eşya Hukuku
E) Borçlar Hukuku
a) Genel Bölüm
b) Özel Bölüm
V. Ticaret Hukuku
1) Giriş
2) Ticaret Hukuku’nun Alt Dalları
A) Ticari İşletme
B) Ticaret Şirketleri
C) Kıymetli Evrak
Ç) Taşıma İşleri
D) Deniz Ticareti
E) Sigorta Hukuku
VI. Devletler Özel Hukuku (Uluslararası Özel Hukuk)
1) Giriş
2) Devletler Özel Hukuku’nun Alt-Dalları
A) Yasa Çatışmaları (Kanunlar İhtilâfı)
B) Uyrukluk (Vatandaşlık) Hukuku
C) Yabancılar Hukuku
12. Özel Hukukun Temel Kavramları
I. Hak Kavramı
A) “Mutlak Haklar” - “Nisbi Haklar”
B) “Aynî Haklar” - “Kişisel Haklar”
C) “Malvarlığı Hakları” - Kişivarlığı Hakları”
Ç) “Yenilik Doğuran Haklar”
II. Haksahibi Kavramı
III. Hakkın Kazanılması
IV. Borç Kavramı
V. Malvarlığı
VI. Mal Kavramı
VII. Hukuksal İşlem Kavramı
VIII. Sözleşme
IX. Mülkiyet
13. Kamu Hukuku ve Kamu Hukuku’nun Dalları
I. Kamu Hukuku Nedir?
II. Kamu Hukuku’nun Dalları
1) Anayasa Hukuku
A) Genel Olarak
B) Yazılı Anayasa
C) Türk Anayasa Hukuku’nun Tarihsel Gelişimine Kısa Bir Bakış
Ç) Anayasa Hukuku’nun Başlıca Konuları
2) İdare Hukuku
A) Genel Olarak
B) İdare Hukuku’nun Başlıca Konuları
3) Ceza Hukuku
A) Genel Olarak
B) Ceza Hukuku’nun İki Ana Konusu
a) Suçların Belirlenmesi
b) Cezaların Belirlenmesi
C) Ceza Verilmesinin Amacı
4) Yargılama Hukuku
A) Dava Kavramı
a) Genel Olarak
b) Dava Türleri
B) Mahkeme Kavramı
C) Yargılamanın Temel İlkeleri
Ç) Mahkeme Kararlarının Niteliği
D) Yargılama Türleri
a) Hukuk Yargılaması (Medeni Usul Hukuku)
b) Ceza Yargılaması
aa) Genel Olarak
bb) Suçsuzluk Belirgesi (Masumluk Karinesi)
c) Öteki Yargılama Usulleri
E) Mahkemelerin Örgütlenmesi
a) Adlî Yargı Mahkemeleri (Adlî Mahkemeler)
b) Yargıtay
c) İdare Mahkemeleri
ç) Danıştay
d) Askeri Disiplin Mahkemeleri
e) Sayıştay
f) Yüksek Seçim Kurulu
g) Anayasa Mahkemesi
aa) Genel Olarak
bb) Anayasa’ya Uygunluk Denetimi
cc) Bireysel Başvuru
çç) Öteki Görevler
h) Uyuşmazlık Mahkemesi
i) Hâkimler ve Savcılar Kurulu
j) “Mahkeme Dışı” Çözüm Yolları
aa) Genel Olarak
bb) Tahkim
cc) Arabuluculuk
çç) Uzlaştırma
5) İcra ve İflas Hukuku
6) Uluslararası Hukuk (Devletler Hukuku)
A) Genel Olarak
B) Uluslararası Hukukun Kaynakları
a) Uluslararası Antlaşmalar
b) Uluslararası Yapılageliş (Teamül)
c) Hukukun Uygar Uluslarca Benimsenmiş Genel İlkeleri
ç) Yargı İçtihatları
d) Öğreti (Doktrin)
C) Uluslararası Örgütler
a) Birleşmiş Milletler Örgütü
b) Avrupa Konseyi
c) Avrupa Birliği
aa) Avrupa Birliği’nin Kurulması ve Amaçları
bb) Avrupa Birliği’nin Organları
7) Mali Hukuk
8) Tebligat Hukuku
14. Kamu Hukuku’nun Temel Kavramı: Devlet
I. Ülke
II. İnsan Topluluğu
III. Egemenlik
15. Karma Nitelikteki Hukuk Dalları
I. İş Hukuku
II. Fikri Hukuk
III. Toprak Hukuku
IV. Çevre Hukuku
V. Bilişim Hukuku
VI. Rekabet Hukuku

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hukukun Uygulanması
16. Genel Bilgiler
I. Kavram
II. Hukuku Kimin Uygulayacağı
III. Uygulamada Yöntem Sorunu
IV. Uygulamayla İlgili Çeşitli Sorunlar
1) Olaya Uygulanacak Hukuk Kuralının Saptanması
2) Örnekseme (Tasım; Kıyas)
3) Yargıcın ve Tarafların Rolü
4) Belirge (Karine)
17. Hukukun Yer ve Zaman Bakımından Uygulanması
I. Yer Bakımından Uygulama
II. Zaman Bakımından Uygulama
18. Hukukun, Kuralın Türüne (Niteliğine) Göre Uygulanması
I. Emredici Kurallar - Tamamlayıcı Kurallar Ayrımı
II. Ölçüt (Kriter)
II. Öteki Ayrımlar
19. Yorum
I. Kavram
II. Yorum Yöntemleri
1) Sözel (Lafzî) Yorum
2) Amaca Göre (Gaî=Teleolojik) Yorum
3) Tarihsel Yorum
4) İşlevsel yada Sistematik Yorum
5) Serbest Yorum
III. Yorumla İlgili Bazı Sorunlar
20. Yasa Boşluğu ve Kıyas
I. Yasa Boşluğu Sorunu
1) Eski Görüş
2) Yeni Görüş
3) Boşluk Kavramı
4) Boşluk Türleri
II. Yargıcın Kural Koyması
III. Örnekseme (Kıyas)
Ekler
Ek 1: İnsan Hakları Evrensel Bildirisi
Universal Declaration of Human Rights
Ek 2: Dava Dilekçesi (Örnek)
Ek 2A: Davaya Cevap Dilekçesi (Örnek)
Ek 3: Yargıtay Kararları
Ek 4: Anayasa Mahkemesi Kararı
Ek 5: Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararı
Türkçe-İngilizce Hukuk Deyimleri Sözlükçesi (Glossary)
Genel Dizin

_

Ali Pehlivan

1977’de Diyarbakır’da doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Haziran 1998’de mezun oldu. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde özel hukuk ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde insan hakları hukuku alanında yüksek lisans yaptı. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde, “Kabahatler Hukukunun Genel Esasları” isimli doktora teziyle 16 Ocak 2012 tarihinde “hukuk doktoru” unvanını aldı. Dr. Ali Pehlivan’ın “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda İntihara Yönlendirme Suçu” (Ceza Hukukunda Kadının Şiddete Karşı Korunması, İstanbul 2013, 261-301), “Soruşturma Evresinde Müdafi ve Vekilin Evrak İnceleme Yetkisi” (Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, MÜHFHAD. Cilt 19, Sayı:2 (2013), 1589-1637), “Avukatın Bürosu ve Konutunun Aranması” (Akademik Yaşamının 55. Yılı Onuruna Rona Aybay’a Armağan, Legal Hukuk Dergisi Özel Sayı- Aralık 2014, 1925-1958), “Yargı Bağımsızlığına İlişkin Sorunlar” (Türkiye’de Hukuku Yeniden Düşünmek, Editör: Haluk İnanıcı, Kasım 2015, 201-225) gibi makaleleri bulunmaktadır. Halen İstanbul Barosu’na kayıtlı olarak serbest avukatlık yapan yazar, bazı vakıf üniversitelerinde lisans ve lisansüstü düzeyde Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku ile Kabahatler Hukuku alanında dersler vermektedir.

Aydın Aybay

1929-2013 yılları arasında yaşayan Aydın Aybay, 1953’te İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu ve aynı fakültenin Medeni Hukuk Kürsüsü’ne asistan olarak atandı. 1958’de doktor, 1963’te doçent ve 1973’te profesör oldu. 1979’da İstanbul Üniversitesi’ne bağlı Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin kuruluşuna katıldı, Dekan Yardımcılığı görevinde bulundu. YÖK’ün, 1402 sayılı yasaya dayandırdığı bir kararla üniversiteden uzaklaştırıldı. Danıştay kararıyla 7 yıl sonra döndüğü İstanbul Üniversitesi’nden 1996’da emekli oldu. Bir yıl sonra da Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi dekanlığına getirilen Aybay, on yıla yakın bir süreyle yürüttüğü bu görevden ayrıldıktan sonra bu üniversitede öğretim üyesi olarak çalışmaya devam etmiş, 6 Mart 2013 tarihinde vefat etmiştir. Prof.Dr. Aydın Aybay’ın Tapu Sicilinde Muvakkat Tescil (1959), Müşterek Mülkiyette Taksim (1964), Borçlar Hukuku (1964) Medeni Hukuk Dersleri (Prof.Dr. Feyzi Feyzioğlu ve Prof.Dr. Ümit Doğanay ile birlikte, 1973), İngiliz Hukukunda Taşınmaz Kirası ve Kiracıların Korunması Sorunu (1975), Eşya Hukuku Dersleri (Prof.Dr. Hüseyin Hatemi ile birlikte, 1981), Kat Mülkiyeti Kanunu (1985), Miras Hukuku Dersleri (1996) gibi eserleri bulunmaktadır.

Rona Aybay

1935’te İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni 1959’da bitirdikten sonra aynı fakültede doktora yapan Aybay, 1964’te Columbia Üniversitesi’nde Mukayeseli Hukuk masterini tamamladı. 1973’te doçent, 1980’de de profesör oldu. ODTÜ’de Kamu Yönetimi bölümü başkanlığı, ODTÜ İdari İlimler Fakültesi Dekanlığı ve A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) dekan yardımcılığında da bulunan Rona Aybay, 12 Eylül’den sonra YÖK’ün 1402 sayılı yasaya dayandırdığı bir kararla üniversiteden uzaklaştırıldı; 7 yıl sonra Danıştay kararıyla üniversiteye döndü. Avrupa Konseyi Irkçılık ve Hoşgörüsüzlükle Savaşım Komisyonu ile Bosna-Hersek’teki insan hakları ihlâllerini incelemekle görevli AGİT komisyonu üyeliklerinde bulunan Aybay, Bosna-Hersek İnsan Hakları Mahkemesi’nde, kurulduğu 1996 yılından, kapandığı 2003 yılına kadar Avrupa Konseyi tarafından seçilmiş uluslararası yargıç olarak görev yapmıştır. Aybay, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin etkenliğini arttırmak üzere, Avrupa Konseyi’nce oluşturulan 11 üyeli “Akil Kişiler Grubu”na üye seçilmiştir. 2006-2011 yıllarında Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi Başkanı olan Prof. Dr. Rona Aybay’ın Faşizm (Murat Sarıca ile birlikte, 1962), Karşılaştırmalı 1961 Anayasası (1963), Robert Owen (1970, 2005 ve 2012) ve Yurttaşlık (Vatandaşlık) Hukuku (1982, yeni basım 2006), Esra Dardağan ile birlikte Yasaların Uluslararası Düzeyde Çatışması (Kanunlar İhtilafı) (2005) ve Yabancılar Hukuku (2005, yeni basım 2007), Uluslararası Yargı (2013), Tarih ve Hukuk Açısından Konsolosluk (2009), İnsan Hakları Hukuku (2015), İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (2016), Kamusal Uluslararası Hukuk (Elif Oral ile birlikte, 2016), Genel Kamu Hukuku (2017), An Introduction to Law (altıncı basım 2018) gibi kitapları vardır. Yazar, Yakın Doğu (KKTC) Üniversitesi’nde ders vermektedir.