İnternette Irkçılık
Irkçılık ve nefret söyleminin internetteki tezahürlerini konu edinen bu çalışmada, Twitter ve Youtube engellemeleri başta olmak üzere, birçok yasaklamayı Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşıyarak iptalini sağlayan Prof. Dr. Yaman Akdeniz bu kez madalyonun diğer yüzüne bakıyor. Irkçılık ve nefret söyleminin nasıl ve hangi araçlar üzerinden yayıldığını inceleyen Akdeniz, kamu otoritelerinin, uluslararası, bölgesel ve ulusal organların bunlarla nasıl mücadele ettiğini araştırıyor. Devletlerin ırkçılık ve nefret söylemleri ile yayılan içeriği yönetme ve kontrol etme yöntem ve modellerinin değerlendirildiği kitapta, başta Avrupa olmak üzere, birçok bölgeden örnekler de yer alıyor. İnternette Irkçılık çevrimiçi nefret söylemi, ırkçılık ve ırkçı şiddet arasındaki ilişkiden ve bunların tarihsel kökenlerinden ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeylerde ırkçılık ve nefret ile mücadeleye dönük hukuk ve politika oluşturma girişimlerine kadar ırkçılığı çevreleyen bir dizi sorunu ele alan sekiz, bir de genel değerlendirmeleri aktaran “Sonuç” bölümü olmak üzere toplam dokuz bölümden oluşuyor._x000D_
_x000D_
BİRİNCİ BÖLÜM Giriş
Çevrimiçi Nefretin Doğasını Belirlemek
Çevrimiçi Nefretin Doğası
Çevrimiçi Nefretin Gelişimi ve Web 2.0 Teknolojisi
Irkçı Söylem ve Irkçı Şiddet Arasındaki Yakın İlişki
Çözüm Arayışı
İKİNCİ BÖLÜM Temel Meseleler: İnternetin Küresel ve Adem-i Merkezi Yapısı ve İnternet Yönetişimi Üzerindeki Etkisi
İnternetin Nesi Bu Kadar Farklı?
Devletler Düzenlemeye Çalışıyor Ama...
İnternet Yönetişiminin Ortaya Çıkışı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İnternetteki Irkçı İçeriğin Yönetişimi
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İnternet Yönetişimine Yönelik Ulusal Yaklaşımlar ve Bunların Sınırları
Avrupa Konseyi Bölgesinde Önemli Ulusal Düzenleme Girişimleri
Avrupa Konseyi Üye Devletlerinin Kanunları ve İfade Özgürlüğüyle Uyumluluğu
Avrupa Konseyi Bölgesi Dışındaki Önemli Ulusal Düzenleme Girişimlerine Genel Bakış
Irkçı İçeriğin İnternette Dağıtılmasını Hedef Alan Önemli Davalar
Yahoo! Davası (Fransa/ABD)
Zündel Davası (Kanada/Almanya)
Töben Davası (Avustralya/Almanya)
Sonuç: Ulusal Hukuk Sistemlerinin İnternete Uygulanmasındaki Sınırlar Ortada
BEŞİNCİ BÖLÜM Avrupa Çapındaki Girişimler
Avrupa Konseyi Düzeyindeki Gelişmeler
Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi
Bilgisayar Sistemleri Üzerinden Gerçekleşen
Irkçı ve Yabancı Düşmanlığı Vakalarının Suç Unsuru Haline Getirilmesine Dair Protokol
Ek Protokol Hükümleri
Madde 3 - Irkçı ya da Yabancı Düşmanı İçeriğin Bilgisayar Sistemleri Üzerinden Yaygınlaştırılması
Madde 4 - Irkçı ve Yabancı Düşmanlığı Kaynaklı Tehdit
Madde 5 - Irkçı ve Yabancı Düşmanlığı Kaynaklı Hakaret
Madde 6 - Soykırımı ve İnsanlığa Karşı Suçları İnkâr,
Madde 7 - Yardım ve Yataklık
İmza ve Tasdik Süreci
Avrupa Birliği Düzeyindeki Gelişmeler
Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığının Belirli Biçimleri ile Ceza Kanunları Yoluyla Mücadeleye Yönelik Konsey Çerçeve Kararı
Zararlı İnternet İçeriği Konusundaki AB Politikası
AGİT Seviyesindeki Gelişmeler
ALTINCI BÖLÜM Birleşmiş Milletler Düzeyinde Uluslararası Girişimler
Her Türlü Irk Ayrımcılığının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme
Irkçı Mahiyetteki İnternet İçeriğiyle Mücadeleye Dair BM Politika Çalışmaları
YEDİNCİ BÖLÜM Bölgesel ve Uluslararası Düzenleme Girişimlerinin Verimliliği
SEKİZİNCİ BÖLÜM Ulusal Ölçekte Yasal Düzenlemelere Alternatifler (Özdenetim ve Ortak Düzenleme Girişimleri)
İnternet Servis Sağlayıcıları ve Yasa Dışı İçeriğe Erişimin Engellenmesi
Avrupa Adalet Divanı’nda Görülen Engelleme ve Filtrelemeyle İlgili Davalar
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Görülen Erişim Engelleme Davaları
ISS’ler İçin Bildirim Temelli Yükümlülük ve Kaldırma Usulleri
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Görülen Bildirim ve Kaldırma Davaları
ABD’nin Benimsediği Farklı Yaklaşım
Yasa Dışı İçeriğin Bildirimi İçin İhbar Hatları
Yazılım Yoluyla Özdenetim: Rating ve Filtreleme Sistemleri
Avrupa’da Filtreleme Yazılımı Kullanımı
Rating Sistemlerinin İşlevselliği Sınırlı
Üçüncü Şahıs Sistemleri ve Sorumlu Tutabilme ile İlgili Sorunlar Önemini Aşırı Derecede Az Gösterme, Onaylama ya da Haklı Gösterme
Kusurlu Filtreleme Sistemleri
Etrafından Dolaşmak Mümkün
İfade Özgürlüğü ve Sansür
Kaldırmak Yerine Kişi Bazında Filtrelemek
Bilgi, Eğitim ve Farkındalık Kampanyaları
Sonuç
Kaynakça
Dizin
_Yasaklamanın, sansürlemenin veya interneti bu tip içeriklerden ‘temizlemeye’ çalışılmasının gerçek bir çözüm olmadığını düşünüyorum. Bu tip içerikleri halının altına süpürmekle ırkçılık sorunu çözülmez. Aksine içten içten daha da alevlendirir.
Yaman Akdeniz, 26 Şubat 2016, Agos
Yaman Akdeniz
Prof. Dr. Yaman Akdeniz 2009 yılında Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve İnsanHakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezine katılana kadar uzun bir süre (2001-2009) Leeds Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Siber Hukuk Araştırma Ünitesi’nin koordinatörlüğünü yapmış ve Siber Hukuk Yüksek Lisans programını yürütmüştür. Aynı zamanda CyberRights.Org adlı kar amacı gütmeyen sivil toplum örgütünün kurucusu ve 1997’den beri başkanıdır. 2003 yılından beri de bilgi edinme hakkı konusunda çalışmalar yapan BilgiEdinmeHakki.Org’un ortak kurucu başkanıdır. Çok sayıda uluslararası makalenin yanında Akdeniz’in Internet Child Pornography and the Law: National and International Responses adlı kitabı Haziran 2008’de Ashgate tarafından yayımlanmıştır. 2011’de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı için hazırladığı İnternet’te İfade Özgürlüğüraporu yayımlanmıştır. Yazarın ayrıca Kerem Altıparmak ile birlikte Türkçe-İngilizce hazırladığı İnternete Girilmesi Yasaktır-Türkiye’de İnternet İçerik Düzenlemesi ve Sansüre İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme isimli kitabı İmaj Yayınevi tarafından Kasım 2008’de yayımlanmıştır. Yaman Akdeniz, Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak’la birlikte yürüttüğü çeşitli projeler kapsamında hukuk klinikleri oluşturmuş, avukat eğitimleri düzenlemiş, dijital aktivistlerin ve sivil toplum faaliyeti yürütenlerin ifade özgürlüğünü savunmak için stratejik davaları takip etmiş ve etmektedir. Bu çerçevede Twitter ve Youtube gibi yaygın internet hizmetlerine erişim engellerinin kaldırılması için Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurarak bu engellerin kaldırılması kararlarının alınmasını sağlamıştır.