On dokuzuncu yüzyıl tarihçiliği nitelik ve nicelik açısından son derece gelişmiş olmakla birlikte bu dönemin, kadınlar ve toplumsal cinsiyet açısından hâlâ araştırılıp tartışılacak pek çok yönü var. Geç on dokuzuncu yüzyıl, politik bir alan olarak kadın bedeni söz konusu olduğunda nasıl bir bakış açısıyla okunabilir? Kahraman Doktor İhtiyar Acuzeye Karşı, dönemin, toplumsal cinsiyet hiyerarşileri açısından yeniden okunması için bir aracı niteliği taşıyor.

Gülhan Erkaya Balsoy, bu çalışmada feminizm ve toplumsal cinsiyet çalışmalarının kavram dağarcığından ve analitik yaklaşımından hareketle, Osmanlı doğum politikalarını üç ana damar üzerinden inceliyor: doğumun tıbbileştirilerek ebeliğin profesyonelleşmesi; kürtajın yasaklanması ve hamileliğin tıbbileştirilip kadın bedeninin disipline edilmesi. Bu doğrultuda yazar, ebelik mesleğinin dönüşümü, kürtajın yasaklanması, doğum pratiklerindeki değişim, hamilelik ve kısırlık konularını ele alırken Osmanlı doğum politikalarının tıbbi, yasal ve söylemsel düzeylerde ne şekilde kurgulandığını inceliyor. Bu bakımdan eser, tıp tarihi ile nüfus politikaları tarihinin kesiştiği bir alana denk düşerken daha geniş anlamda geç Osmanlı toplumsal cinsiyet tarihine ışık tutuyor.

Kahraman Doktor İhtiyar Acuzeye Karşı, özel alanın politik olduğunu geç on dokuzuncu yüzyıl Osmanlı toplumu üzerinden bir kez daha gözler önüne seriyor.

Giriş

BİRİNCİ KISIM Besim Ömer ve Ebelik ve Doğum Tarihi Yazımı
Kahraman Doktor “İhtiyar Acuze”ye Karşı: Besim Ömer ve Eserleri
“Melek Doktor”: Besim Ömer ve Doğum ve Ebelik Üzerine Tarihçiliği

İKİNCİ KISIM Ebeliğin Dönüşümü
Tulumbacı Kızı Namlı Ebe ve Edremitli Emine’nin Ölen Üç Nefer Evladı
Ebelik Mektebi ve Ebeliğin Düzenlenmesi
Nefise Hanım
Madam Annik ve Doğumun Tıbbileşmesi

ÜÇÜNCÜ KISIM Iskat-ı Cenin: Siyasi İktidar ve Kadın Bedeni
Politik Bir Alan Olarak Kadın Cinselliği
Bir Kamu Sağlığı Meselesi Olarak Iskat-ı Cenin
Kürtaj ve Kadın Doğası
Hangi Nüfus?

DÖRDÜNCÜ KISIM Hamilelik, Rahim ve Tıp
Hamilelik El Kitapları ve Doğurgan Beden
Gebenin Terbiyesi, Yeni Doğanın Terbiyesi
Kimler Doğurmalı, Kimler Doğurmamalı?

BEŞİNCİ KISIM Kısırlık
Tıbbi Bir Sorun Olarak Kısırlık
Ahlaki Bir Problem Olarak Kısırlık
İdeal Aile Önünde Bir Engel Olarak Kısırlık
Kısırlık ve Nüfus Mühendisliği

Sonuç

Kaynakça

Dizin

_