Kültürlerarası Pedagoji
Hızla küreselleşen, yerli ve göçmen tartışmalarının gündemde olduğu dünyada eğitim alanında yaşanan sorunlar daha fazla önem kazanıyor. Dil, kültür, gelenek, yaşam tarzı gibi kazanımların göç edilen ülkede yol açtığı sorunların kişisel gelişime bir engel oluşturması ise eğitim alanında özel bir çalışmanın yürütülmesini zorunlu kılıyor. ğitim, göç, gençlik ve eğitim felsefesi alanlarında yaptığı çalışmalarla bilinen Arnd-Michael Nohl, Kültürlerarası Pedagoji kitabında eğitmenlere de bu anlamda yeni görevler düştüğünden hareket ederek öğretmenlerin öğrencilerini kültürel olarak farklılaşmış bir dünyaya hazırlamaları gerektiğini belirtiyor. Pedagogların karşılaştıkları sorunları ele alırken başvurdukları “Asimilasyonist Eğitim”, “Klasik Kültürlerarası Pedagoji”, “Ayrımcılık Karşıtı Pedagoji” yöntemlerini ayrıntılarıyla değerlendiren Nohl, kendisi tarafından geliştirilen “Kolektif Aidiyetler Pedagojisi” yaklaşımını da açıklıyor. Pedagogların sorunları ele alırken yaklaşımlardan sadece birine bağlı kalmamaları gerektiğini vurgulayan yazar, yaklaşımlardan birinin sonuç vermemesi durumunda diğerinin değerlendirmeye alınabileceğini, yaklaşımların kendine has görüş açılarının bir soruna uygulanmasıyla çözüme daha kolay ulaşılabileceğini ifade ediyor.
Giriş
Kültürlerarası Pedagojinin Dört Yaklaşımına Genel Bir Bakış
Kültürlerarası Pedagojinin Toplum Modelleri
Eğitim Bilimlerinde Toplum Kuramı
Kitabın Akışına Dair
BİRİNCİ KISIM Asimilasyonist Eğitim
1.1. Dünyadan Asimilasyonist Eğitim Örnekleri
1.2. Asimilasyonist Eğitimin Federal Almanya’daki Görünümü: Yabancılar Pedagojisi
“Misafir İşçi” Çocuklarının Okullaşması
Çifte Strateji: İntibak ve Dönüş Kabiliyetini Destekleme
İki Alternatif: Eğitimde Başarılı ya da Toplumsal Patlayıcı Madde
Noksan Kabulü ve Telafi Edici Pedagoji
Noksanlı Birincil Toplumsallaşma
Noksanlı Dil Kullanımı
Alman Dili Konusundaki Noksanlar
Yabancılar Pedagojisinin Güncelliği
1.3. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurulufl Döneminde Köylülere Yönelik Vatandaşlık Eğitimi
1.4. Asimilasyonist Eğitimin Toplum Modeli: Ortak Değerler ve Kurallar Yoluyla Toplumsal İstikrar
Yabanc›lar Pedagojisinin Toplum Modeli: İkinci Kuşak Göçmenlere Dair Bir Araştırmanın Yansıttıkları
Talcott Parsons’un Entegrasyon Kavramı
Dieter Claessens’in Toplumsallaşma Kuramı
Schrader, Nikles ve Griese’ye Göre Uyum Sağlama ve Kültür Çatışması
Ortak Değerler ve Normlar Aracılığıyla Toplumsal İstikrar
Almanya Dışındaki Ülkelerde Asimilasyonun Dayandığı Toplum Modeli
İKİNCİ KISIM Klasik Kültürlerarasıı Pedagoji
2.1. Klasik Kültürlerarası Pedagojiye Dünyadan Örnekler
2.2. Almanya’da Kültür Farklarının Keşfi ve Eğitim
Yabancılar Pedagojisinden Kültürlerarası Pedagojiye
Kültürlerarası Pedagoji: Barışa ve Kamu Yararına Yönelen, Herkes İçin Eğitim
Temas ya da Çatışma Pedagojisi
Kültürlerarası Pedagojinin Eğitim Politikasında Yer Edinişi
Teorik Olarak Temellendirilmiş Kültürlerarası Pedagoji Yaklaşımları
Yaşam Dünyasının Kolektif Anlam Örüntüleri Olarak Kültür
Alışılmış Kesinliklerin Yabancılar Tarafından Sorgulanması
Kültürel Görecilik Sorunsalı
Kültür Çatışmalarının Akıl Merkezli Çözümü
2.3. Çoketnili Göç Toplumu Modeli
Kültürel Çeşitlilik Hengamesi
Çokkültürlü Toplumlarda Din
Etnik-Kültürel Aidiyetleri Göreli Kılma ve Eğitim
Kamusal ve Özel Alan Arasında Çokhalklı Cumhuriyette Siyaset
Çoketnili Göç Toplumu Modelinin Toplumsal-Felsefi Arka Planı
Kültürlerarası Pedagojide Alan Ayrımı Zorluğu
2.4. Türkiye’de Kültürlerarasılık Söylemleri
Özet
ÜÇÜNCÜ KISIM Ayrımcılık Karşıtı Pedagoji
3.1. Kültürel Farkların İnşası ve Ayrımcılık
Kültürel Farkların İnşasında Pedagojinin Rolü
Ayrımcılık Biçimleri
3.2. Eğitim Kurumlarında Etnik Azınlıklara Uygulanan Ayrımcılık: Almanya Örneği
Eğitim Sisteminin Bir Örgütü Olarak Okul
Okul İstatistiklerine Göre Yerliler ve Göçmenler Arasındaki Eflitsizlik
Örgüt Davranışları Nasıl Meşrulaştırılır?
Özel Eğitime Nakilleri Meşrulaştırmada Etnikleştirme
Kültürlerarası Pedagojinin Kurumsal Ayrımcılığı Meşrulaştırmadaki Rolü
3.3. Toplum Modeli: İşlevsel Olarak Farklılaşmış Toplumda Göç
Kapsama ve Dışlama
3.4. Eğitim Örgütü İçin Öneriler
Eğitim Sistemi Örgütlerinin Gözlemlenmesi ve Aydınlatılması
Göç Yardımı Olarak Pedagoji
DÖRDÜNCÜ KISIM Kültürlerarası Pedagojide Yeni Açılımlar
4.1. Kurumsal Ayrımcılık Yaklaşımına Getirilen Eleştiriler
4.2. Düşünümsel Bir Kültürlerarası Pedagoji
4.3. Kültür Olgusundaki Çokboyutlulu¤un Keflfi
Karşılıklı Kesişme Modeli
Karşılıklı Kesişme Ek Modelinden, Üst Üste Binme Modeline
Ayrım Kıstaslarının Farklı Ağırlıkları
Harici Konumlamadan ve Düşünümsel Öz Teşhisten Deneyime
Karşılıklı Kesişme ve Çeşitlilik-Pedagojisi
BEŞİNCİ KISIM Kolektif Aidiyetler Pedagojisi
5.1. Kültür ve Kolektif Aidiyetler
Kültürel Temsiller
Pratik Yaşamın Kolektif Biçimleri ve Ortamlar
Ortama Özgü Bağlaçsal Bilgi ve Ortamının Sınırlarını Aşan İletişimsel Bilgi
Kültürel Temsil ve Ortam Aras›ndaki Temel Analitik Farka Örnekler
Hayali Cemaatler
Ortamın Gelenekselleşmesi ya da Yeni Bir Ortamın Doğuşu
Ortamların Çokboyutluluğu
Bir Ortamın Ergenliğe, Eğitime ve Göçe Özgü Deneyim Boyutlarına Ampirik Bir Örnek
Bir Araştırma Stratejisi Olarak Ortamların Çokboyutluluğu
Ortamların Çeşitliliği ya da Tekdüze Kültürel Temsiller ve Hayali Cemaatler
Kolektif Aidiyetler Pedagojisinin Eylem Kuramsal Temelleri
Ortam ve Birey
Kimlik ve Şahsi Habitus
5.2. Kültürlerarası Toplumsallaşma, Öğrenme ve Yönelim Geliştirme
Kültürlerarası Toplumsallaşma
Az Heterojen Ortamlarda Toplumsallaşma
Bariz Heterojen Ortamlarda Toplumsallaşma
Kültürlerarası Öğrenme
Yabancı Ortamlar ve Kültürler Hakkında Bilgi Edinme
Yabancı Ortamlarla İlişki Kurabilme Yeteneği Edinme Anlamında Kültürlerarası Öğrenme
Kültürlerarası Yönelim Geliştirme
Yönelim Geliştirme ve Kültürel Temsillerle Düşünümsel Tartışma
Yönelim Geliştirme ve Ortam Farklılıklarıyla Pratik Tartışma
Bireysel ve Kolektif Bir Süreç Olarak Kültürlerarası Yönelim Geliştirme
Kültürlerarası Toplumsallaşma, Öğrenme ve Yönelim Geliştirme Süreçlerinin İki Farklı Biçimi: Doğal ve Pedagoji Efllikli Süreçler
5.3. Ortam ve Örgüt
Resmi Kurallar ve Örgüt Üyeliği
Örgüt İçindeki Ortamlar
Örgütün Resmi Kurallarıyla Pratik İlişki
Ortama Bağlı Örgüt Alt Yaşamı
Resmi Kurallarla Ortam Belirlenimli İlişki
Gayri Resmi Kuralların Ortaya Çıkışı
Örgüt Ortamları
Örgüt Ortamları ile Örgüt İçindeki Ortamların Bir Aradalığı
Kararlar ve Örgüt Üyelerinin Ortamları
Örgütün Kültürel Yönü
Örgütlerde Kültürlerarası Toplumsallaşma, Öğrenme ve Yönelim Geliştirme Süreçleri
5.4. Ayrımcılık, İktidar ve Katılım “Ayrımcılık” Kavramı
Deneyime Dayalı ya da Topyekûn Teşhis
Bir Deneyim Boyutuna İndirgeme Olarak Topyekûn Teşhis
Bir Hayali Cemaate İndirgeme Olarak Topyekûn Teşhis
Topyekûn Teşhis ve Ayrımcılık İlişkisi
Örgütler Vasıtasıyla Ayrımcılık
Örgütsel Ayrımcılık Biçimleri
Ayrımcılığın Çokboyutluluğu
Örgütlerde İktidar
İktidar ve Ayrımcılık
Örgüt ve Toplumsal İşlev Sistemleri
İşlev Sistemlerinde ve Onlara Ait Örgütlerde İktidar İlişkileri
Çokboyutlu Eşitsizliklere Karşı Bir Strateji Olarak Katılım
Katılım ve Yeni, Kapsayıcı Bir Örgüt Ortamı İnşası
5.5. Kolektif Aidiyetler ve Pedagojik Profesyonellik
Profesyonelleşme Sorunu
Pedagojik Eylemlerde Bağlaçsal ve İletişimsel Toplumsal İlişkiler
Bağlaçsal ve İletişimsel Toplumsal İlişkiler Arasında Kültürlerarası Toplumsallaşma, Ö¤ğenme ve Yönelim Geliştirme
Pedagogların Öğrenenlerle Profesyonel İlişkisi
Bağaçsal Ortam ve Topyekûn Teşhis
Örgüt ve Pedagojik Profesyonellik
Ortama Özgü Deneyimlerin Yeniden İnşası
İletişimsel ve Bağaçsal Toplumsal İlişkiler Arasında Yeniden İnşacı Epistemolojik Tutum
Ortamların Çokboyutluluğunun Yeniden İnşası
Tipler Üzerinden Genel ve Özel Arasında Aracılık
Özet
Kaynakça
Dizin
Arnd-Michael Nohl
Prof. Dr. Arnd-Michael Nohl, Batı Almanya’nın Herborn kasabasında büyüdükten sonra, Heidelberg, Ankara ve Berlin’de Eğitim Bilimleri, İslâm Bilimleri ve Psikoloji okudu. Berlin Freie Üniversitesi ve MagdeburgÜniversitesi’ndeki çeşitli görevlerden sonra 2006 yılından beri Hamburg Helmut Schmidt Üniversitesi’nde çalışmaktadır. Kültürlerarası eğitim, göç araştırmaları, eğitim felsefesi, niteliksel araştırma metodolojisi ve Türkiye ile ilgili birçok makale ve kitabı bulunan yazar, İstanbul ve Berlin’de yaşamaktadır.