Çağdaş Türk ordusunun gelişimi ve bu gelişimin sosyal ve siyasal rolü, 20. yüzyılın başında, güç hesaplaşmalarına ve birbirini izleyen savaşlara sahne olan son derece hareketli bir dönemde belirginleşmiştir._x000D_
_x000D_
Osmanlı siyaset sahnesi, 1826’da yeniçeri ocağının lağvedilmesinden başlayarak, önce 1876 darbesi, daha sonra 1908 devrimi ve 1920’lerin başındaki devrimlerle birçok kesintiye maruz kalmıştır. Buna karşılık 1920’lerin başındaki Kemalist devrime kadar bütün bu hareketler askeri reform niteliğindedir ve aralarında bir süreklilik söz konusudur. Bu yaklaşım, genel kabul gören dönemlendirmeleri yeniden değerlendirmeye olanak sağlayacak bir bakış açısıdır._x000D_
_x000D_
Odile Moreau tarafından kaleme alınan Reformlar Çağında Osmanlı İmparatorluğu adlı bu kitap, bir yandan Nizam-ı Cedit hareketinden başlayarak Osmanlı ordusunun geçirdiği yapısal değişiklikleri incelerken, diğer taraftan da askeri eğitimin okullaşma sürecini ele alıyor. Ayrıca, çeşitli portrelerden yola çıkarak, Osmanlı ordusunda subayların ve askerlerin mikro dünyasından hareketle, imparatorluğun sön döneminde ordu içindeki karşı çıkışlara yer vererek, bunun yol açtığı değişiklikleri ve toplumsal hayat üzerindeki etkilerini değerlendiriyor.

 

Giriş

BİRİNCİ BÖLÜM Reform Döneminde Osmanlı Ordusunun Askerleri
Osmanlı İmparatorluğu’nda Asker Olmak
Askere Alma
II. Mahmud’un Yeni Ordusu
1869 Reformu
1877-1878 Rus-Türk Savaşı
25 Kasım 1876 Tarihli Askerlik Kanunu
Gayrimüslimlerin Askere Alınması Sorunu
1914 Askerlik Kanunu
Muafiyetler
Bölgesel Muafiyetler
Hal Muafiyetleri
Bedelli Muafiyetler
Kültür, Diplomalar
Batı’nın Bilim Kaynakları Osmanlı Ordusunda Modernleşmenin Hizmetinde
Merkez Diplomaları
Harbiye Mektebi
Erkân-ı Harbiye Mektebi
Von der Goltz’un Getirdiği Reformlar
Orduda Bir Modern Bilim Dalı: Fotoğrafçılık
Osmanlı Öğrencilerin Yurtdışına Gönderilmesi
Alman Ordusundaki Osmanlı Stajyerler
Osmanlı Ordusundaki Alman Subaylar
Taşra Diplomaları
Taşradaki Askeri Okullar
Aşiret Mektebi
Toplumsal Bütünleşme ve Yükselme Aracı Olarak Diplomalar
Asker Alanları: Uç Bölgelerin Bu Alanlara Dahil Edilmesine Doğru
1874’te Boşnak Süvari Alaylarının Kurumsallaşması
Alayların Kurulması
Savaş Tatbikatı
Aşiret Temelli Bir Süvari Örgütlenmesi: Hamidiye Alayları (1891-1908)
Hamidiye Süvarileri Projesinin Doğuşu
Hamidiye Süvari Birliklerinin Örgütlenmesi
İttihatçılar ve Hamidiye Aşiret Liderleri: Yerel İktidarların Sonuna Doğru (1908-1914)
Başka Vilayetlerdeki Kalkışmalar
Muafiyetlerin Sonuna Doğru: Trablusgarp (1902)

İKİNCİ BÖLÜM Subaylar, Askerler ve Orduda Muhalefet
Gazi - Sade Birey Zıtlığı: Abdülhamid İktidarına Karşı Üç Osmanlı Generali: Ahmed Muhtar, Süleyman ve Osman
Gazi Ahmed Muhtar Paşa ya da İktidarsız Şöhret (1839-1919)
Askerlik Mesleği
Eğitimi
Baş Döndürücü Bir Yükseliş
Sivil Görevleri
Ödüllendirildiği ve Uzaklaştırıldığı Diplomatik Görevleri
Siyasal Eğilimi: Muhalefetle İlişkileri
İade-i İtibar
Tasvirler
Kendini Algılayışı
Başkalarının Gözünde
Süleyman Hüsnü Paşa ya da İktidarın Tersi (1838-1892)
Politikacı General
Bir “Tasfiye” Kurbanı
Mareşal-Eğitmen
Namık Kemal ve Süleyman Paşa
Sürgün Hayatı
Gazi Osman Paşa ya da Şan ve İktidar (1833-1900)
Geleneksel Bir Askerlik Yolu
Plevne Kuşatması
Kabul Görme Biçimi
Sarayın Baş Mareşali İktidar Prizmasında
Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminde Osmanlı Ordusunda Yükselen İtirazlar
Orduda İtirazlar Yükselmesinin Nedenleri
Ekonomik ve Mali Faktörler
Moral ve Psikolojik Gerilim Faktörleri
Hiyerarşik Gerilim Unsurları: Diplomalı Subaylar [Mektepliler] ile Askerlerin Arasından Gelenler [Alaylılar] Arasındaki İkilik
Subayların Dinamiği
Subayların Katılımı
Bir Jön Türk Düşünürün Gözünden Ordunun Rolü
Askerlerin Disiplinsizliği
Asker Kaçakları
Asker İsyanları

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 20. Yüzyıl Başında Ordu ve Politika
İktidardaki İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Sivil Kanadı (1908-1913)
1908 Jön Türk Askeri Reformları
1908 Patlaması
Eski Yeniçeri Geleneğine Geri Dönüş mü?
Devrim mi?
Orduda Büyük Temizlik
Hükümet Darbesi ve Askeri Çatışmalar
Ordunun İki Kesiminin İlk Çatışması (31 Mart 1909 - 13 Nisan Olayları)
Ordunun İki Kesiminin İkinci Karşılaşması: Mahmud Şevket Paşa’nın Güç Gösterisi
Değişim Halinde Bir Ordu (1909-1912)
Kurtarıcı Subayların [Hâl’askâr Zabıtân] Hükümet Darbesi (1912)
Bir Savaştan Diğerine
İtalyan-Türk Savaşı
Balkan Savaşlarının Başlangıcı
Jön Türklerin Askeri Kanadı İktidarda (1913-1914)
Ordu İktidarı Alıyor
Bâbıâli Baskını
Balkan Savaşları’nın Sonu ve Ordunun Yeniden Örgütlenmesi
Mahmud Şevket Paşa’nın Katli
Yeni Bir Alman Heyeti
Savaş Yolları
Toplumun Militarizasyonu
Enver Komutanın Başında
Bir İttifakın Sırları
Sonuç
Kaynakça
Dizin

_