Keşiflerden İklim Değişikliğine Uluslararası İlişkilerde Arktik
Türkiye’nin son yıllarda kutup bölgelerine gösterdiği ilgi artmakta ve Güney Kutbu’na yapılan bilimsel keşifler ve kuzeyde Arktik Konseyi’ne olan ilgi dikkat çekici ölçekte büyümektedir. İklim değişimi nedeniyle dünyanın geri kalan bölgelerinden dört kat daha fazla ısınan Arktik bölgesinin jeopolitik ve jeostratejik önemi, sadece bu okyanusu ve bölgeyi çevreleyen devletler için değil, Avrupa Birliği, Çin gibi uluslararası arenada önemli aktörlerin de dikkatini çekmektedir. İklim krizi, bölgenin fiziksel durumunu değiştirmektedir. Eriyen buzullar ile bölgenin hidrokarbon kaynaklarına ulaşım ve yeni deniz rotalarının işlevsel hale gelmesi, Arktik’i 21. yüzyılın yükselen bölgesi haline getirmiştir. Bu doğrultuda, egemenlik, güvenlik, çevre, güç çatışması, deniz hukuku, yeni aktörler ve işbirliği gibi konular bölgede ana gündemin bileşenleri haline gelmişlerdir. Arktik bölgesinin uluslararası ilişkiler disiplininde nasıl bir yer teşkil ettiği, iklim krizine karşı devletler arası işbirliği, Türkiye’nin Arktik Konseyi’ne üyelik yolunda izleyebileceği adımlar bu kitabın açıklamaya çalıştığı meselelerdir.
Elinizdeki kitap, konuda uzmanlaşmış, Türkiye’den ve Arktik bölgesinden akademisyenlere yer vererek bölgeyi yakından mercek altına alarak incelemektedir. Bu sayede, akademisyenlere, Uluslararası İlişkiler ve Uluslararası Hukuk öğrencilerine Arktik bölgesindeki temel dinamikleri ve bu dinamikleri çok boyutlu bir değerlendirmeye tabi tutabilecek perspektifleri sunarken, politikacılara ise iklim değişimi politikaları ve Arktik Konseyi’ne üyelik konularında faydalanabilecekleri açıları sunan bir kaynak olmayı hedeflemektedir.
Bu kitap, uluslararası ilişkiler disiplininde, hızlanan iklim değişikliği açısından da büyük öneme sahip olan Arktik bölgesini her yönüyle incelemesinin yanı sıra, gerçek Türk dış politikasının temel dayanaklarından birini de ortaya koyuyor: Dünya politikasını çok yakından izlemek. Gönülden kutlanacak bir şey bu kitabın bu yaptığı. Baskın Oran
21. Yüzyılda Arktik bölgesi artık bilinmeyen ve keşfedilmesi gereken uzak bir yer değil. Ancak özellikle iklim değişikliği sürecinde bölgenin siyasal ve hukuksal statüsü küresel düzeyde tartışmalar yaratmakta. Bu kitap bu tartışmaları birçok yönüyle incelemesi açısından çok önemli bir görevi yerine getiriyor ve mevcut uluslararası ilişkiler ve uluslararası hukuk literatürüne çok değerli bir katkı sağlıyor. Nilüfer Oral
Kısaltmalar Listesi
Derleyenler ve Yazarlar
Önsöz
Timo Koivurova
Giriş
Eda Ayaydın - Adnan Dal
BİRİNCİ KISIM Siyasi, Hukuki ve Jeostratejik Çerçeve
1 Tartışılan Egemenlik: Arktik’te Egemenlik Algılarının Siyasi ve Hukuki Gelişimi
Eda Ayaydın
2 Arktik, Arktik Konseyi ve Türkiye
Adnan Dal
3 Uluslararası Azınlık Rejimi Işığında Arktik Otokton Halkları
Samim Akgönül
4 Arktik Stratejik Üçgeni: 2007-2021
Bumin Kağan Oğuz
İKİNCİ KISIM Kaynaklar, Jeopolitik ve Küreselleşen Arktik
5 Arktik Kaynak Çatışmalarının Merkezinde Petrol Değil Balık Olacak
Andreas Østhagen
6 Arktik’te Deniz Taşımacılığı: Destinasyonel Ulaşıma Hâkimiyet
Frédérıc Lasserre
7 Arktik Perspektifinde Yapay Zekâ: Dijital Dönüşüm ve Uluslararası İlişkiler
Muhammed Can
8 Gelecekteki Arktik Düzeni: Tek Kutupluluk, İki Kutupluluk veya Çok Kutupluluk
Rasmus Gjedssø Bertelsen - Marııa Kobzeva
9 Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyasetinde Arktik ile Türkiye
E. Fuat Keyman
Dizin
Haritalar
Arktik’in Coğrafi Sınırları
Arktik Konseyi Üye Devletleri ve Gözlemci Devletler
Dil Gruplarına Göre Yerli Halklar
18 Arktik Deniz Rotaları
Adnan Dal
Andreas Østhagen
Bumin Kağan Oğuz
E. Fuat Keyman
E. Fuat Keyman, Koç Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi, ve Koç Üniversitesi Küreselleşme ve Demokratik Yönetim Merkezi’nin direktörüdür. Demokratikleşme, küreselleşme, uluslararası ilişkiler ve Türkiye’de devlet-toplum ilişkileri üzerine çalışmaktadır. Keyman’ın Türkiye’de ve yurtdışında yayımlanmış çok sayıda kitap ve makale çalışmaları bulunmaktadır. Kitapları arasında, Globalization, State, Identity/Difference: Towards a Critical Social Theory of International Relations (Humanities Press, New Jersey, 1997); Türkiye ve Radikal Demokrasi (Alfa, İstanbul, 2000); Global-Yerel Eksende Türkiye (Alfa, İstanbul, 2000, Ali Yaşar Sarıbay ile birlikte); Liberalizm, Devlet, Hegemonya (Everest, İstanbul, 2002); Değişen Dünya, Dönüşen Türkiye (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005);Citizenship in a Global World: European Questions and Turkish Experiences [Küreselleşen Dünyada Vatandaşlık: Avrupa Soruları, Türkiye Deneyimleri] (Routledge, Londra, Ocak, 2005, Ahmet İçduygu ile birlikte) ve Remaking Turkey: Globalization and Alternative Modernities (Türkiye’yi Yeniden-İnşa Etmek: Küreselleşme ve Alternatif Modernleşmeler) (Lexington, Oxford), Turkish Politics in a Changing World (Değişen Dünyada Türkiye Siyaseti, Ziya Öniş ile birlikte) (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları İstanbul 2007) ve Türkiye’nin İyi Yönetimi (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları İstanbul 2008) bulunmaktadır.
