Bu kitapta, Osmanlı malî sisteminin önemli kurumlarından biri olmasına rağmen hakkında bugüne kadar özgün bir çalışma yapılmamış olan Darbhâne-i Âmire, etraflıca incelenmektedir. Önemli bir kısmı ilk defa kullanılan zengin bir arşiv malzemesine dayalı olan eser yalnızca kurumun tarihi açısından değil, Osmanlı iktisadî ve malî tarihi bakımından da literatüre oldukça özgün katkılar sağlamaktadır. Darbhâne-i Âmire’nin teşkilatı, personeli, nasıl para bastığı, emisyon hacmi, para basarken kıymetli madeni nasıl temin ettiği, İstanbul piyasasındaki sarraf ve simkeş gibi esnaf gruplarıyla ilişkileri, 18. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan savaşların finansmanına katkısı gibi hususlar oldukça ayrıntılı bir şekilde ele alınmaktadır. Bütün bu nedenlerle 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Darbhâne-i Âmire, Osmanlı iktisat, maliye ve teşkilat tarihi için temel bir başvuru eseri niteliği taşımaktadır._x000D_

Osmanlı piyasasının ve devlet hazinesinin nakit ihtiyacını para basarak karşılayan Darbhane-i Amire, 18. Yüzyılın ikinci yarısında büyük bir dönüşüm yaşamış; devlet idarecilerinin çeşitli uygulamaları nedeniyle yeni fonksiyonlar edinerek ihtiyat hazinesi vasfı kazanmıştır.

Giriş
Osmanlı Maliyesine Genel Bir Bakış
Osmanlı Darphanelerinin Tarihçesi
Genel Hatlarıyla Osmanlı Para Tarihi
18. Yüzyılın İkinci Yarısında Savaş ve Mâlî Kriz

BİRİNCİ BÖLÜM Teşkilat ve Personel Yapısı: Etnik ve Dinî Tabakalaşma, Patronaj İlişkileri, İstihdam Politikaları
İdare ve Kontrol Heyeti
Tipik Bir Osmanlı Bürokratı: Darphane Nazırı (Emini)
İkinci Adam: Sahib-i Ayar
Kefçe Nazırı
Kâtipler
Sikkegenler
Gözcüler
Arayıcılar
Darphane Tüccar Sınıfı
İfrazcıbaşı
Kalcıbaşı
İfrazcı ve Kalcı Amelesi
Mübayaacılar
Darphane Sarrafı
Amele (Esnaf) Sınıfı
Kefçede Görevli Ameleler
Sebikeleri Yassılaştıranlar
Doğramacılar
Siyah Hâsıl Sayıcıları
Zencirciler
Ağartma, Renk ve Cila İşlerini Yapanlar
Sikkezenler
Beyaz Akçe Sayıcıları
Saatçiler ve Demirciler
İfrazcılarla Bağlantılı Atölyelerde Çalışanlar
Diğer Görevliler

İKİNCİ BÖLÜM Fiskalizm Darphanenin Hizmetinde: Altın ve Gümüş Temini
Sistemin Merkezi: İfraz-ı Tizab ve Kal-i Sim Mukataası
Altın ve Gümüş Teminini Kolaylaştıran Unsurlar
Tizap Üretim Tekelinin Darphaneye Verilmesi
Kalhanelerin Darphane Tarafından Denetlenmesi
Mübayaacılara Dokunulmazlık Sağlanması
Madenlerin Darbhâne-i Âmire’ye Bağlanması
Altın ve Gümüşle Uğraşan Esnafın Denetlenmesi
İstanbul Sarrafları
Simkeşler
Kuyumcular
Altın ve Gümüş Teminini Zorlaştıran Unsurlar
Kaçak Kalcılar, Gediksiz Sarraflar ve Koltuk Halkası Kullananlar
Para Kurlarındaki Dalgalanmalar
Diğer Mühimmatın Temini

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Para Basımı ve Darphane
Para Basım Tekniği
Para Basımı Sırasında Personele Verilen Ücretler
Darphanenin Emisyon Hacmi
Para Basım Geliri: Darphane Faizi (Seigniorage) ve Kullanım Alanları
Tağşiş ve Finansman: 18. Yüzyılda Kuruşun Vezin ve Ayarının Değişimi

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İhtiyat Hazinesi Olarak Darbhâne-i Âmire
Büyük Dönüşüm: Darbhâne-i Âmire’nin Hazine Vasfı Kazanması
Darbhâne-i Âmire’nin Sermaye Fonları
Sermaye Akçesi
Mektum Akçe
Zuhurat Akçesi
Seferiye Akçesi
Ebniye-i Kıla’ Akçesi
Zahire Akçesi
Sermaye Fonları Arasındaki İlişkiler
Darphanenin Diğer Hazinelerle İlişkileri
Enderun-ı Hümâyun Hazinesi’yle İlişkileri
Hazine-i Âmire’yle İlişkileri
Dönüşüm Sonrasında Darphanenin Üstlendiği Görevler

BEŞİNCİ BÖLÜM İhtiyat Hazinesi Olarak Darbhâne-i Âmire’nin Gelirleri
Mukataa Gelirleri
Darphane ve Mukataaların İdaresi
Mukataalardan Sağlanan Gelirler
Muaccele, Kasriyed Resmi, İltizam Bedeli ve Yıllık Faiz Gelirleri
Esham Gelirleri
Cebelü Bedeliyyesi
Muhallefat Gelirleri
Caize, Rikâbiyye ve Taahhüd Akçesi Gelirleri
Diğer Gelirler

ALTINCI BÖLÜM İhtiyat Hazinesi Olarak Darbhâne-i Âmire’nin Giderleri
Savaşın Finansmanı
Mevacibler ve Diğer Muharip Sınıfların Ücretleri İçin Yapılan Ödemeler
Ordunun Lojistik Giderlerinin Karşılanması
Askerî Kurumların Mühimmat İhtiyacının Finansmanı
Askerî İnşaat ve Tâmirat İşleri İçin Yapılan Harcamalar
Ordu Hazinesine ve Cepheye Para Gönderilmesi
Müttefiklere Mâlî Destek Sağlanması
Barışın Finansmanı
Savaş Tazminatının Ödenmesi
Önemli Diplomatik Meselelerin Finanse Edilmesi
Diğer Harcamalar
Sonuç
Ekler
Darbhâne-i Âmire’de Basılan Altın Sikke Örnekleri
Darbhâne-i Âmire’de Basılan Gümüş Sikke Örnekleri
Darbhâne-i Âmire ile İlgili Arşiv Örnekleri
Darbhâne-i Âmire Kitabesi
Kaynakça
Dizin

Osmanlı darphanelerinin tarihi, ilk sikkenin basılmasıyla başlar. Yani darphane Osmanlı Devleti’nin en eski kurumlarından biri ve neredeyse devletin yaşıtıdır.
Ömerül Faruk Bölükbaşı

http://www.dusuncedergisi.com.tr/sayi-2-para/34/osmanli-darphaneleri-ve-darbhne-i-mire

Para basmak, çok büyük bir güç. Çünkü Osmanlılar, Türk-İslam devleti geleneğine mensup, bu gelenekte de hakimiyet sembolü olarak para basmak hayati derecede önemli. Yeni fethedilen yerlerde de bu toprakların Osmanlı hakimiyeti altında olduğunu göstermek için para basıyorlar.
Ömerül Faruk Bölükbaşı

https://www.haberler.com/bilecik-te-tarih-ve-kultur-sohbetleri-5213273-haberi/

_

Ömerül Faruk Bölükbaşı

Ömerül Faruk Bölükbaşı, Cumhuriyet Üniversitesi Tarih Bölümü’nde lisans eğitimini, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde yüksek lisans ve doktorasını tamamlamıştır. 2010 yılından beri Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi dersleri vermektedir. Osmanlı malî, sosyal ve ekonomik tarihinin çeşitli yönleriyle ilgili araştırmalarını sürdürmektedir. Elinizdeki bu kitabın çıkış noktası olan doktora tezi, 2013 yılında Dünya Şirketler Grubu tarafından verilen Demirkent Tarihi Ödülü’nü kazanmıştır. Tezyid-i Varidat ve Tenkih-i Masarifat: Sultan II.Abdülhamid Döneminde Mali İdare [Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul, 2005] isimli bir kitabı bulunmaktadır.