Prof. Dr. Niyazi Kızılyürek bu çalışmasında ilk defa yayınlanan belgeler ve bulgular ışığında Kıbrıs’ta etnik ve siyasal şiddet olgusunu incelemekte, birlikte yaşayan, birbirlerinin düğününe, cenaze törenine katılan insanların etnik şiddetin baş göstermesiyle birlikte nasıl çatışan kamplara ayrıldıklarını, “Helenizm” ve “Türklük” adına tutuştukları kavgada nasıl nefret kokan “ölümcül kimlikler” edindiklerini değişik bir yöntemle ele almaktadır. Kızılyürek, yöntem olarak “etnik nefret” ve “etnik farklılık” temelinde yapılan primordialist okumaları reddederek iki toplum arasında var olan “amaç uyuşmazlığı” ve “statü kavgasına” dikkat çekmekte ve aslında etnik şiddeti tetikleyen en temel faktörlerin bunlar olduğunu ileri sürmektedir. Yazar, bu süreç içinde tarafların; hak ettiklerini düşündükleri “statüye erişme” veya kendilerini layık görmedikleri bir “statüden kurtulma” gayreti içine girdikleri için şiddete başvurduklarını savunmaktadır. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları olarak, bugüne kadar süregelen ve adeta çözümsüzlüğe terkedilen Kıbrıs sorunu üzerine yazılmış, belgelere dayanan, en kapsamlı, en ayrıntılı çalışmalardan biri olarak gördüğümüz eserin, izlediği yöntem ve farklı özellikleriyle temel bir başvuru kaynağı olacağına inanıyoruz.

GİRİŞ Milliyetçilik, Hınç ve Şiddet

          Kısır Döngü

          Etnik Şiddeti Açıklamak

          Farklılık mı, Statü Kavgası mı?

          Statü Kavgası ve Hınç

          Hukuk Yapıcı ve Hukuk Koruyucu Şiddet

BİRİNCİ BÖLÜM Modernleşme ve Etnik Haritanın Yeniden Şekillenmesi

          Eski Dönem Kapanırken

          Millet-i Mahkûme’den Millet-i Hâkime’ye

          Kutsal Şiar Enosis

          Millet-i Hâkime’den Sıradan Bir Azınlığa

          Tarihi Dönüşümlerin Şafağında İlk Etnik Gerilimler

          Eşitsiz Gelişim, Hınç ve Kaygı

          Eşitsiz Gelişim

          Kaygı ve Hınç

          Küçümseyici Bakış ve Modernleşme Sancısı

İKİNCİ BÖLÜM Anti-Kolonyal Şiddete Doğru

          Merkezin İktidarsızlığı

          Çevrede İktidar Kavgası: AKEL-Kilise Çekişmesi

          Efendi’nin Kibri

          EOKA’nın Kuruluşu

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Anti-Kolonyal Şiddetten Etnik Şiddete

          EOKA ve Şiddet

          Afksendiu’nun Dillere Destan Kahramanlığı

          EOKA’nın Solculara Bakışı ve Şiddet

          EOKA ve Kıbrıslı Türkler

          Türk-İngiliz İttifakı

          Kıbrıslı Türklerin Tepkisel Şiddeti

          Kolonyal Mühendislik ve Şiddet

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İlk Ölümlerden İlk Bölünmeye

          Vasilya Olayları

          Oradis Oradios’un Tanıklığı

          Afanya Olayları: İlk Sivil Ölüm

          İlk Bölünme: Maison-Dickson Hattı

          Bölünmenin Dayanılmaz Cazibesi: “Ya Taksim Ya Ölüm”

          EOKA’nın Tepkisi:“Bizi Vuranları Vururuz”

          Bir “Toplu Katliam” Yalanı

          Resmî Çevrelerdeki İnfial

 

BEŞİNCİ BÖLÜM TMT Militanlığı ve Şiddetin Yaygınlaşması

          Türk Mukavemet Teşkilâtı’nın (TMT) Kuruluş Hamlesi

          Özel Harp Dairesi Kıbrıs’a El Atıyor: “Kıbrıs’ın İstirdadı Projesi”

          “Bir Arada Yaşayamayız” Mitosu

          27-28 Ocak Olayları

          Solcu Kıbrıslı Türklere Saldırı

          TMT EOKA’ya mı Öykünüyor?

          “Kara Haziran” ya da Kıbrıs’ın 6-7 Eylül’ü

          Bombanın Sonuçları

          Fail Kim?

          Denktaş Türk Tarafını İngilizlere Jurnalliyor

          “Komünistler Yapmıştır”

          İtiraflar

          Denktaş’ın Anlatısı

          Hasan Demirağ Ne Anlatıyor

          Olayın Yansımaları

          Olayların Türk-Yunan İlişkilerine Etkileri

          Adnan Menderes: “Türkler İlk Defa Ayıplanacak Bir Şey Yaptı”

          Bir “Anti-Kahramanın” Sesi

          Gönyeli Ovası Kan Deryası

          Katliamdan Kurtulan Kıbrıslı Rumların Tanıklığı

          Eşek Kilisenin Çanını Çalınca...

          Yargının Tavrı

          Kıbrıslı Türklerin Tanıklıkları

          Başsavcı Paget Bourke’ün Katliamla İlgili Raporu

          Tartışmalı Bir Uygulama: “Bussing”

          Gönyeli Ovasında Neler Yaşandı?

          Tutuklu Rumların Tanıklığı

          Raporun Sonuçları: “Önceden Planlanmış Bir Eylem”

          Gizemli Motosikletliler

          Yangını Türkler Çıkardı

          Yanlış Haberlere Dair

          Suçlu Kim?

          Mağdurlar Bugün Ne Düşünüyor?

          Nacak Gazetesi Gönyeli Katliamıyla Övünüyor

          “Medeni Toplumun Sonu”

          Etnik Şiddet ve Belediyelerin Ayrılması

 

ALTINCI BÖLÜM Şiddet Dengesi ve Bağımsız Kıbrıs Devletinin Kuruluşu

          EOKA’nın Tepkisel Şiddeti: “Türklerin Katli Vaciptir”

          Rakamların “Gör” Dediği

          Etnik Şiddet ve Türk Milliyetçiliğinin Kitleselleşmesi

          Şiddet ve Türk Faktörünün Keşfi

          “Ya Bağımsızlık, Ya Taksim!”

          Bağımsızlığa Doğru

 

YEDİNCİ BÖLÜM Hınç ve Husumet Kıskacında Bir Cumhuriyet

          “Kıbrıs’ta Türklerin ve Rumların Birlikte Var Olması Tanrı’nın İsteğidir,”

        Fakat...

          Kıbrıs Rum Toplumunda Hınç Mobilizasyonu

          AKRİTAS Planı: Bir Hınç Metni ve İntikam Stratejisi

          Örgütlenme

          Silahlanma

          AKRİTAS’ın İdeolojisi

          Diğer Yasadışı Silahlı Gruplar

          AKRİTAS Planı: “Son Siyasi Gelişmeler”

          “Bir Arada Yaşayabiliriz” Mitosu

          Kıbrıs Türk Liderliği’nin Husumet Siyaseti ve Ayrılma Stratejisi

          Resmî Belgelerde Ayrılma Stratejisi

 

SEKİZİNCİ BÖLÜM Cumhuriyet Döneminde Statü Kavgası ve Etnik Çatışma

          Topyekûn Çatışmaya Doğru

          Ve Silahlar Patlıyor...

          Etnik Çatışmaların Seyri

          Küçük Kaymaklı Saldırısı

          Kumsal Baskını

          “Vre Taso, Denktaş’a Uğrarsan Ona Bir İyilik Yap!”

          “Yeşil Hat” Çiziliyor

          Ayvasıl’da Açılan Toplu Mezar

          AKRİTAS’ın Ateşkes Emri ve Durum Değerlendirmesi

          Londra Konferansı

          Çatışmalar Yeniden Başlıyor

          Aysozomos Şiiri

          Limasol Bölgesi Çatışmaları

          Gönüllü Milli Muhafız Ordusunun Kuruluşu

          Statü Kavgasında Bir Dönüm Noktası: Birleşmiş Milletler’in 4 Mart Kararı

          Baf Çatışmaları

          Türk Alayı Tartışması

          Bozdağ ve St. Hilarion Çarpışmaları

          Mağusa Katliamı

          Johnson Mektubu

          Dillirga Provokasyonu

          Kıbrıslı Türkler Açısından Dillirga Deneyimi

          General Karayannis’in Gözlemleri

          Etnik Çatışmaların Bilançosu

 

DOKUZUNCU BÖLÜM Şiddet, Diplomasi ve Etnik Gruplarda Statü Kayması

          Şiddet ve Uluslararası Diplomasi

          ABD Enosis’e Yöneliyor

          Büyük Krize Doğru

          Acheson Planı’na Doğru

          Acheson Planı

          Devletleşen Toplum: “Egemen, İstisnaya Karar Verendir”

          Mustafa İbrahim Davası

          Yüksek Mahkeme’nin Kurulması

          Milli Muhafız Ordusu’nun Kuruluşu

          Eğitim Bakanlığı’nın Kuruluşu

          Belediyeler Yasası

          Kamu Hizmetleri Komisyonu Yasası

          Devletsizleşen Toplum: Kıbrıslı Türklerin Paryalaşması

          Makarios’un Sinizmi: “Türkleri Kibarca Öldürmek”

          “Artçı” Şiddet: Münferit Çatışmalar ve Fransız Sabotajcılar

          Fransız Sabotajcılar “Gizli Ordu Örgütü” Kıbrıs’ta

          Son Saldırı ve Enosis’in Sonu: Aytotoro ve Köfünye Olayları

          AKEL’in Etnik Çatışmalara Bakışı

          Geç Gelen Özeleştiri

          Kıbrıs Rum Toplumu Yeni Ufuklara Yelken Açıyor

ONUNCU BÖLÜM Cumhuriyet Döneminde Grup-İçi Şiddet

          Kıbrıs Türk Toplumunda Şiddet

          “Cumhuriyet’in Gazetecileri” Öldürülüyor

          “Son Komünistin” Ölümü: Derviş Ali Kavazoğlu Cinayeti

          Ölüme Götüren 11 Nisan Günü

          AKEL’in Enosis Politikası ve Kavazoğlu’nun Trajedisi

          Kavazoğlu Cinayeti ve Dr. Küçük ile Türk Basınının Yorumları

          Mehmet Zeka Bey’e Baskı

          Berberoğlu’nun Adaylığı Engelleniyor

          Özel Harp Dairesi Dr. Fazıl Küçük’ü Safdışı Bırakıyor

          “BEY” Rejimi ve Siyasal Baskılar

          Kutlu Adalı’nın Öldürülmesi:

          Son Siyasi Cinayet

          Kıbrıs Rum Toplumunda Şiddet

          Kahramanların Dövüşü

          “Ahlâki Temizlik” Operasyonları

          Türk İstihbarat Raporlarında “Lagodondis Hadisesi”

          Mafya ile Hesaplaşma

          Cinayetler İki Toplum Arasında Gerginliğe Yol Açıyor

          İç Savaşa Doğru

          Milli Cephe Örgütü ve Şiddet

          “Kuşları Vuracağız”: Makarios’a Suikast ve Yorgacis Cinayeti

          EOKA B, Hınç ve Şiddet

 

ONBİRİNCİ BÖLÜM “Kuvvet Nizamı”; Coğrafi ve Etnik Bölünme Tamamlanıyor

          “Aleksandros Hastaneye Kaldırıldı”

          Makarios Darbenin Gelişini Neden Göremedi?

          Kıbrıs Rum Toplumunun Dönüşümü ve Darbe: Siyasi Çalkantılar

          Toplumsal Gelişmeler ve Kıbrıslı Rumların Aidiyet Dönüşümü

          Muktedirlerin Sinizmi

          Henry Kissinger’in Cambazlıkları

          Türkiye’nin Yaklaşımı

          Makarios’un Tarihî 19 Temmuz Konuşması

          “Ve Ayşe Tatile Çıktı...”

          “Kuvvet Nizamı”

          İkinci Cenevre Görüşmeleri

          Etnik Temizlik

          Kıbrıslı Rumların Kovulması

          Türkiye’den Nüfus Aktarılması

          Tecavüz ve Aşağılama

          Yalçın Küçük’ün Tanıklığı

          Kıbrıslı Rum Kadınların Tanıklığı

          İki Yüzden Fazla Kürtaj

          Kıbrıslı Türkler Tecavüz Konusunda Sessiz

          Toplu Katliamlar

          Kayıp Şahıslar

          Hınç ve Schadenfreude (Kötücül Sevinç)

          Hınç

          Schadenfreude (Kötücül Sevinç)

          Bitmeyen Statü Kavgası

 

ONİKİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Yüzleşmenin Neresindedir?

          Neden Yüzleşme?

          Kıbrıs Rum Toplumunda Yüzleş(eme)me

          EOKA ve Silahlı Mücadeleye Bakış

          EOKA ve Öldürülen Solcular

          1960’lı Yıllarda Siyasal Şiddet

          1974 Darbesi

          “Türk İsyanı” Efsanesi

          Toplu Katliamlar

          Kıbrıs Türk Toplumunda Yüzleş(eme)me

          “İki Toplumun Barış İçinde Bir Arada Yaşayamayacağı” Mitosu

          EOKA ve Kıbrıslı Türkler

          Öldürülen Kıbrıslı Türkler

          7 Haziran Provokasyonu ve Gönyeli Katliamı

          Kolonyalistlerle İşbirliği: Kıbrıslı Türk Yardımcı Polisler

          Ayrı Devlet Planları

          “Barış Harekatı” Mitosu

          “Nüfus Mübadelesi” Yalanı

          Kayıp Şahıslar

          Toplu Katliamlar

          Tecavüzler

 

SONSÖZ

          Bazı Saptamalar

 

Kaynakça

Ekler

Dizin

Kızılyürek’in çalışmasının merkezinde hınç (“ressentiment”) kavramı var. Belleğin yapılan kötülükleri hatırlama ve intikam almaya yönelmesini ifade eden, “belleğin kötülüğü” anlamına gelen Yunanca kelimeyi hatırlatan yazar, hıncın modern dünyada siyaseten veya formel olarak eşit sayılan ama toplumsal eşitsizliklere mahkûm edilenlerin duygu durumunu ifade ettiğini belirtiyor.
Ahmet İnsel, 30 Ağustos 2016, Cumhuriyet

http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/592686/Bir_hinc_ve_siddet_tarihi.html

Yaklaşık 700 sayfa tutan, konuyla ilgili İngilizce, Rumca, Türkçe 303 kitabı, 17 dergiyi, 30 gazeteyi ve doğrudan kendisinin ulaştığı İngiliz arşivlerindeki 97 belgeyi tarayarak hazırladığı bu kitap Niyazi Kızılyürek'in usta araştırmacı yönünü bir kez daha gözler önüne seriyor.
Salih Öztoprak, 8 Ocak 2017, Yeni Düzen

http://www.yeniduzen.com/bir-hinc-ve-siddet-tarihi-uzerine-85139h.htm

Kıbrıs sorunu üzerine uluslararası düzeyde en önemli uzmanlardan biri olarak kabul edilen Prof. Dr. Kızılyürek, halen Kıbrıs Üniversitesi’nde (Güney Kıbrıs) ders veriyor. Ada’nın her iki tarafında da sivil toplum aktivisti olarak etkinliklere katılan Kızılyürek, yüzleşme çabalarına yaptığı katkılar, Kıbrıs’ta barış ve uzlaşmaya dönük çabalarıyla da tanınıyor.
Ferda Balancar, 24 Ekim 2016, Agos

http://www.agos.com.tr/tr/yazi/16816/kibrisin-aci-deneyiminden-kurt-sorununda-ders-alinmali

Niyazı Kızılyürek'in Kıbrıs'taki kitap fuarında gerçekleşen kitap tanıtımına dair haberi buradan izleyebilirsiniz:
(3 Eylül 2016, Sim Haber)

https://www.youtube.com/watch?v=pbotKgjeSus

_

Niyazi Kızılyürek

1959 yılında Kıbrıs’ın Bodamya köyünde doğdu. 1964 yılında etnik gruplararası çatışmalar nedeniyle doğduğu köyü terk etmek zorunda kaldı ve ailesiyle birlikte Luricina köyüne yerleşti. Çocukluk ve ilkgençlik yıllarını bu köyde geçirdi. 1974 yılında Ada’nın kuzey ve güney Kıbrıs olarak bölünmesinden sonra Kuzey Kıbrıs’a taşındı. Lise eğitimini tamamladığı 1977 yılında Kıbrıs’tan ayrılarak Almanya’ya gitti ve Bremen Üniversitesi’nde yükseköğretim gördü. Aynı üniversitede Kıbrıs sorunu üzerine yazdığı doktora teziyle lisansüstü öğrenimini tamamladı. Çeşitli Avrupa ülkelerinde çalıştıktan sonra Kıbrıs Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. Hala aynı üniversitenin Türkoloji Bölümü’nde yardımcı doçent olarak görev yapmaktadır. Çeşitli dillerde yayımladığı bilimsel makalelerin yanısıra, Panikos Hrisantos ile birlikte ‘Duvarımız’ adlı Kıbrıs belgeselini hazıladı. Birçok ülke televizyonlarında gösterilen ‘Duvarımız’, 1997 yılında Abdi İpekçi Ödülü’ne layık görüldü. Yunanca, Almanca, İngilizce ve Fransızca bilen Niyazi Kızılyürek’in yayımlanmış diğer kitapları şunlardır: Kıbrıs Sorununda İç ve Dış Etkenler (birinci baskı, 1983), Paşalar Papazlar (1988), İ Oliki Kipros (Yunanca 1990), Ulus Ötesi Kıbrıs (Türkçe ve Yunanca olmak üzere iki dilli bir çalışma, 1993), Kipros to Adioksodo ton Ethinikismon (Yunanca, birinci baskı, 1999).