Çözümlü Problemleriyle Finansal Yönetim
İşletmecilik faaliyetlerinin her geçen gün daha fazla uluslararası nitelik göstermesi,finansal yönetim kararlarının uluslararası boyutta düşünülmesine ve tartışılmasına neden olmaktadır. Günümüzde işletme yöneticilerinin finansal kaynaklara ulaşmada çok sayıda aletrnatife sahip olduğu, farklı özelliklere sahip kaynak türleri arasında seçim yapabildiği, yatırım kararlarında yerel faktörlerin yanısıra global faktörlerin dedikkate alındığı, finansal yönetimde farklı bakış açılarının hakim olduğu bir süreç yaşanmaktadır. Bu kitap, finansal kararların alınmasında işletmeyle alakalı çevrelere ve öğrencilere destek olmak amacıyla hazırlanmış, önceki baskılar çeşitli finansman problemlerinin algılanması ve çözümüne bu anlamda büyük katkı sağlamıştır. Kitapta finansmanın her alanine ait yoğun problem anlayışı korunmuş, bunun yanısıra konuların teorik altyapıları da derinliğine anlatılmaya çalışılmıştır. Kitabın İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından yapılan 2. baskısında metin genişletilmiş, çözümlü yeni problemler eklenmiş, 3. baskı da ise yeni başlıklar eklenmiştir.
Önsöz
BİRİNCİ BÖLÜM Paranın Zaman Değeri
Piyasa Faiz Oranının Belirleyicileri
Gerçek Risksiz Faiz Oranı
Nominal Risksiz Faiz Oranı
Enflasyon Primi
Geri Ödenmeme Risk Primi
Likidite Riski Primi
Vade Riski Primi
Faiz Türleri
Basit Faiz
Basit Faizde Gelecek Değerin Hesaplanması
Basit Faizde Bugünkü Değerin Hesaplanması
Basit Faizde Faiz Tutarının Hesaplanması
Basit Faizde Faiz Oranının Hesaplanması
Basit Faizde Dönem Faiz Oranlarının Farklılaşması
Basit Faizde Sürenin Hesaplanması
Basit Faizle İskonto Hesabı
Basit İç İskonto
Basit Dış İskonto
Bileşik Faiz
Bileşik Faizde Gelecek Değer
Bileşik Faizde Bugünkü Değer
Bileşik Faizde Dönem Faiz Oranlarının Farklı Olması
Bileşik Faizde Sürenin Hesaplanması
Sürekli Bileşik Faiz
Efektif Faiz
Eşit Ödemeler - Tahsilatlar Dizisi (Annüiteler)
Eşit Ödemeler-Tahsilatlar Dizisinin Bugünkü Değeri
Nakit Akışlarının Dönem Başında Ortaya Çıkması Durumu
Geciktirilmiş Taksitlerin Bugünkü Değeri
Sabit Değişimli Taksit Serisinin Bugünkü Değeri
Artan Nitelikteki Sabit Değişimli Taksit Serisinin Bugünkü Değeri
Azalan Nitelikteki Sabit Değişimli Taksit Serisinin Bugünkü Değeri
Eşit Ödemeler - Tahsilatlar Dizisinin Gelecek Değeri
Nakit Akışlarının Dönem Başında Ortaya Çıkması Durumu
Sabit Değişimli Taksit Serisinin Gelecek Değeri
Artan Nitelikli Sabit Değişimli Taksit Serisinin Gelecek Değeri
Azalan Nitelikli Sabit Değişimli Taksit Serisinin Gelecek Değeri
Borç İtfası
Eşit Taksitlerle Borç İtfası
Eşit Anapara Taksitli Borç İtfası
Nominal (Brüt) Getiri - Reel Getiri
İKİNCİ BÖLÜM Sermaye Maliyeti
Finansal Kaynaklar
Vadelerine Göre Finansal Kaynaklar
Kısa Vadeli Finansal Kaynaklar
Uzun Vadeli Finansal Kaynaklar
Kullanıldığı Kaynağa Göre Finansal Kaynaklar
Yerli Para Kaynaklar
Yabancı Para Kaynaklar
Yaratıldığı Alanlara Göre Finansal Kaynaklar
İç Kaynaklar
Öz Kaynaklar
Yedekler
Karşılıklar
Dağıtılmayan Kârlar
Dış Kaynaklar
Kaynak Maliyeti ve Finansman Açısından Önemi
Yabancı Kaynak Maliyeti
Satıcı Kredileri
Satıcı Kredilerinin Maliyeti
Banka Kredileri
Banka Kredilerinin Maliyeti
Yabancı Para Kredilerinin Maliyeti
Finansman Bonosu
Finansman Bonosunun Maliyeti
Factoring
Factoringin Maliyeti
Ödenecek Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler
Tahviller
Tahvilin Maliyeti
Primli Tahviller
Nominal Değerden – Başa Baştan İhraç Edilen Tahviller
Endeksli Tahvil
Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahviller
Kuponsuz - İskontolu Tahviller
Öz Kaynak Maliyeti
Hisse Senedi Çıkarılmasıyla Sağlanan Kaynağın Maliyetinin Kâr Payı Modeliyle Hesaplanması
Hisse Senedi İhraç Giderlerinin Kaynak Maliyetinin Hesaplanmasında Dikkate Alınması
Sermaye Varlıkları Fiyatlandırma Modeli İle Öz Kaynak Maliyetinin Hesaplanması
Piyasa Getiri Oranı ve Risksiz Faiz Oranının Reel Değerlere Dönüştürülerek Öz Kaynak Maliyetinin Hesaplanması
Dağıtılmayan Kârların Maliyeti
İmtiyazlı Hisse Senetlerinin Maliyeti
Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti
Sermaye Maliyetinin Defter Değeri Üzerinden Hesaplanması
Sermaye Maliyetinin Piyasa Değeri Üzerinden Hesaplanması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Sermaye Bütçelemesi
Yatırım Türleri
Sermaye Bütçelemesinde Kullanılan Veriler
Proje Değerlendirme Yöntemleri
Belirlilik Koşullarında Proje Değerlendirme Yöntemleri
Ortalama Kârlılık Oranı Yöntemi
Geri Ödeme Süresi Yöntemi
İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemi
Net Bugünkü Değer Yöntemi
Net Bugünkü Değer Yöntemine Yönelik Eleştiriler
Kârlılık Endeksi Yöntemi
İç Getiri Oranı Yöntemi
NBD ve İGO Yöntemlerinin Mukayesesi
Düzeltilmiş İç Getiri Oranı Yöntemi
Ortak Ömür Yaklaşımı
Yıllık Eşdeğer Gider Yöntemi
Belirsizlik Koşulları Altında Proje Değerlendirme
Riske Göre Düzeltilmiş İskonto Oranı Yöntemi
Belirlilik Eşiti Yöntemi
Olasılık Dağılımı Yöntemi
Net Nakit Akışlarının Beklenen Değeri
Net Bugünkü Değerin Beklenen Değeri
Projenin Standart Sapması
Nakit Akımlarının Bağımsızlığı Varsayımına Göre Riskin Ölçülmesi
Nakit Akımlarının Bağımlılığı Varsayımına Göre Riskin Ölçülmesi
Nakit Akımları Arası Kısmi (Ilımlı) Bağımlılık Durumu
Duyarlılık Analizi
Senaryo Analizi
Sermaye Varlıkları Fiyatlandırma Modeli ile Proje Değerleme
Portföy Kuramına Göre Projelerin Beklenen Getirisi ve Riski
En Uygun Sermaye Bütçelemesi Düzeyi
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Dönen Varlık Yönetimi
Nakit ve Nakit Benzeri Varlıkların Yönetimi
Nakit Dönüşüm Süresi
Nakit İskontosu
Nakit ve Nakit Benzeri Varlıkların En Uygun Seviyesinin Belirlenmesi
Nakit Bütçesinin Düzenlenmesi
İşletme Sermayesi Unsurlarının Finansmanında Likidite, Risk ve Kârlılık İlişkisi
Alacak Yönetimi
Ortalama Tahsil Süresi
Alacak Düzeyinin Belirlenmesi
İskonto Kararı
Satış Vadesinin Belirlenmesi
Stok Yönetimi
Günlük Masraf Tutarı Yöntemine Göre İşletme Sermayesi İhtiyacının Hesaplanması
237 Faaliyet Devri Katsayısı Yöntemine Göre İşletme Sermayesi İhtiyacının Hesaplanması
240 İşletme Sermayesi Yeterliliğinde Z-Score Analizi Kullanımı
244 İşletme Sermayesi Unsurlarında Meydana Gelen Değişikliğin Etkinlik,
İş Hacmi ve Enflasyon Değişiklikleri Açısından Analizi
BEŞİNCİ BÖLÜM Sermaye Yapısı
Sermaye Yapısı Yaklaşımları
Net Gelir Yaklaşımı
Net Faaliyet Geliri Yaklaşımı
Geleneksel Yaklaşım
Modigliani – Miller Yaklaşımı
Dengeleme Teorisi
En Uygun Sermaye Yapısının Belirlenmesinde Hisse Başına Kâr Analizi
ALTINCI BÖLÜM Başabaş ve Kaldıraç Analizi
Başabaş Analizi
Başabaş Analizine İlişkin Değerlendirmeler
Kaldıraç
Faaliyet Kaldıracı
Finansal Kaldıraç
Birleşik Kaldıraç
YEDİNCİ BÖLÜM Kâr Payı Politikası
Kâr Payı Politikasıyla İlgili Teorik Yaklaşımlar
Kâr Payı İlgisizlik Teorisi
Eldeki Kuş Teorisi
Vergi Farklılığı Teorisi
Sinyal Verme Hipotezi
Müşteri Etkisi Hipotezi
Kâr Payı Politikasını Etkileyen Faktörler
Nakit Kâr Payı Ödemesi
Hisse Senedi Şeklinde Kâr Payı Ödemesi
Hisse Senedi Bölünmesi Şeklinde Kâr Payı Ödemesi
Hisse Senetlerinin Geri Satın Alınması Şeklinde Kâr Payı Ödemesi
SEKİZİNCİ BÖLÜM Tahvil, Hisse Senedi ve Firma Değerlemesi
Tahvil Değerlemesi
Tahvil Değerlemesinin Faiz Ödeme Dönemi Başında Yapılması
Tahvil Değerlemesinin Faiz Ödeme Dönemleri Arasında Yapılması
Vadeye Kadar Getiri Yaklaşımı
Tahakkuk Eden Faiz Yaklaşımı
Kuponsuz Tahvillerde Değerleme
Hazine Bonosunun Değeri
Hisse Senedi Değerlemesi
Hisse Senedinde Değer Kavramları
Defter Değeri
Tasfiye Değeri
Nominal Değer
İşleyen Teşebbüs Değeri
Piyasa Değeri
Gerçek Değer
Temettü Modeline Göre Hisse Senedi Değerleme
Temettülerin Sabit Bir Oranda Büyümesi
Temettü Miktarının Yıllar İtibariyle Değişmemesi, Sıfır Büyüme
Temettü Miktarının Farklı Büyüme Oranlarında Artması
Firma Değeri
Defter Değeri (Bilanço) Yaklaşımı
Defter Değeri / Piyasa Değeri Yaklaşımı
Yeniden Tesis Etme Yaklaşımı
Fiyat / Kazanç Oranı Yaklaşımı
Temettü Yaklaşımı
İskonto Edilmiş Net Nakit Akımları Yaklaşımı
DOKUZUNCU BÖLÜM Hisse Senedi ve Tahvil Getirileri
Hisse Senedi Yatırımlarında Getiri
Hisse Senedi Yatırımlarında Getiriyi Etkileyen Faktörler
Kâr Payı Ödemeleri
Sermaye Artırımları
Bedelli Sermaye Artırımları
Bedelsiz Sermaye Artırımları
Enflasyon Oranı
Hisse Senedi Pazar Fiyatı ve Oluşum Şekli
Hisse Senedi Yatırımlarında Getiri Oranının Hesaplanması
Hisse Senedi Yatırımlarında Getiri Oranının Düzeltilmesi
Kısa Dönemli İşlemler İçin Getiri Oranının Düzeltilmesi
Reel Getiri Oranı
Tahvil Yatırımlarında Getiri
Tahvillerde Cari Getiri
Tahvillerde Vadeye Kadar Getiri
Yaklaşık Vadeye Kadar Getiri
Yıllık Birleşik Değer Esasına Göre Vadeye Kadar Getiri
ONUNCU BÖLÜM Portföy Yönetimi
Menkul Kıymetlerde Risk ve Getiri
Menkul Kıymet Getiri Oranları
Tarihi Verilere Göre Menkul Kıymet Getiri Oranları
Olasılık Dağılımına Göre Menkul Kıymet Getiri Oranları
Portföyün Getirisi
Portföy Riski
Değişim Katsayısı
İki Menkul Kıymetten Oluşan Portföyün Riski
Uygun Portföy Bileşiminin Hesaplanması
Üç Menkul Kıymetten Oluşan Portföyün Beklenen Getirisi ve Riski
Beta Katsayısı
Sermaye Varlıkları Fiyatlandırma Modeli (SVFM)
EKLER Portföy Yönetimi
EK 1: GDF = (1 + i )n Dönem Sonunda Elde Edilecek 1 TL’nin N. Yıldaki Değeri
EK 2: BDF = 1/(1 + i )n Dönem Sonunda Elde Edilecek 1 TL’nin Bugünkü Değeri
EK 3: BDAF = [(1 + i )n – 1] /i (1 + i )n Dönem Sonlarında Elde Edilecek 1 TL’lerin Bugünkü Değeri
EK 4: GDAF = [(1 + i )n – 1] /i Dönem Sonlarında Elde Edilecek 1 TL’lerin N. Yıldaki Değeri
EK 5: X San. ve Tic. A.Ş. 1989-1993 Yılsonu Bilançoları (Bin TL)
EK 6: X San. ve Tic. A.Ş. 20X1–20X5 Gelir Tabloları (Bin TL)
EK 7: X. San. ve Tic. A.Ş. 31.12. 20X5 Tarihli Ayrıntılı Bilançosu (Bin TL)
EK 8: X San. ve Tic. A.Ş. 1.1.20X1 – 31.12.20X5 Tarihleri Arası Ayrıntılı Gelir Tablosu (Bin TL)
EK 9: Hisse Senetlerinin Enflasyona Göre Düzeltilmiş Defter Değerlerinin Hesaplanması (Bin TL)
EK 10: X Sanayi ve Ticaret A.Ş. 20X1 – 20X6 Proforma Gelir Tabloları (Bin TL)
EK 11: X Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 20X1–20X6 Yılları Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyetinin Belirlenmesi
EK 12: X Sanayi ve Ticaret İşletmesinin 20X1–20X6 Yılları Kıdem Tazminatı Karşılıkları, Amortisman Giderleri ve Ödenecek Vergilerin Hesaplanması
EK 13: X Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 20X1-20X6 Yılları İşletme Sermayesi ve Sabit Sermaye İhtiyacının Belirlenmesi
EK 14: Standart Normal Eğri Alanları (Z Tablosu)
Kaynakça
İsmet Aksöyek
İşletme lisans eğitimine sahip İsmet Aksöyek, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde finansman alanında yüksek lisans ve doktora yaptı. Gazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü’nde araştırma görevlisi ve öğretim üyesi olarak çalıştı. Gazi Üniversitesi ve Kara Harp Okulu’nda Fİnansal Yönetim I ve II, İşletme Finansmanı, Finans Matematiği, Menkul Kıymetler Analizi ve Portföy Yönetimi, Türev Ürünler, İleri Finansal Yönetim, İşletme Sermayesi, Mühendislik Ekonomisi, Risk Yönetimi dersleri verdi ve çok sayıda yüksek lisans tezine danışmanlık yaptı. 2002 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi bütçe ve finansman koordinatörü oldu. Daha sonra rektör danışmanı olarak görev yaptı. 2006-2009 yılları arasında çeşitli şirket ve vakıflarda yöneticilik, icra kurulu üyeliği, yönetim kurulu üye ve başkanlığı görevlerinde bulundu. İstanbul Bilgi Üniversitesi insan kaynakları direktörü olarak çalıştı. Halen Alkev Okulları genel müdürü olarak görevine devam eden yazarın finans alanında yayımlanmış kitabı ve makaleleri bulunmaktadır.
Kürşat Yalçıner
1988 yılında Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden mezun oldu. 1944 yılında yüksek lisansını, 2001 yılında da doktorasını Gazi Üniversitesi’nde yaptı, 2003 yılında yardımcı doçent ve 2007 yılında doçent oldu. Doktora çalışmaları sırasında Brunel University, Department of Economics and Finance’de öğretim görevlisi ve doktora çalışmaları sonrasında da Michigan State University, Business College’da misafir öğretim görevlisi olarak çalışmalar yürüttü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü öğretim üyesi olan Yalçıner’in ilgi alanları uluslararası finansman, türev finansal araçlar ve konut finansman sistemleridir.