Arafdalıklar: İnsanın Hâlleri ve Eylemleri, Psikomitolojik Çözümleme
İnsan aradalık(lar)da yaşar. Zira uzay-ve-zaman koordinatında, –duruşu ve devinimiyle– ân’lar ve hâller arasında hep bir geçiş hâlindedir. Her varlık için, özellikle canlı varlıklar için kurgulanabilir olan ‘aradalık’ hâli, insan için kendinin ve zamanın derin farkındalığında yakıcı önemdedir; zira ‘insan-aradalığı’ doğa tarafından doldurulmaz. Tek ‘gerçek zaman’ olarak geleceği, boşlukta –tüm uzay ve zaman bileşenleriyle– yeniden kurgulayan insan, o alana -geleceğe– asla geçemeyecek, aradalığını sürecektir. Ama yaşayacağı aradalık, geleceğe atıfta bulunan bir aradalıktır; yani ‘önce-si’dir; araftır. İnsan ara(f)dalığın sâkinidir; onu ‘insan’ yapan, bu hâlin farkındalığı ve ara(f)dalığının öyküsünü arıyor olmasıdır. Zira biliyoruz ki anlam, öykü-selliği gereksinir. Ara(f)dalık-lar bu farkındalığın ve öykülerinin izini sürmektedir. Aradalıklara, aradalıklarda(n) bakarak. Bu aradalık hâli, elinizdeki kitabı taşıyan bilimsel çerçeveyi teşkil eden psikodinamik kuramlarda da çok net olarak temsilini bulur. ‘Psikomitoloji’ konusunda genel bir girişi, insan-lık serencâmının birebir uygulama alanını teşkil eden ‘psikoterapi’ hakkında önermeler takip ediyor.
“Saydam, kitabında bu öykü-nme girişimini psikanalitik, psikiyatrik, mitolojik, tarihsel, edebi, sosyolojik ve antropolojik bilgi kaynaklarına başvurarak çözümlemeye çalışmaktadır. Bu çözümleme projesinde hem derinlik hem genişlik anlamında oldukça zengin bir kapsam yaratılmıştır. Okuyucu bu yoğunluğun içine girdikçe sadece yazarın aktarmaya çalıştıklarıyla sınırlı kalmayacak ve eserin ruhsallığı ve zihinselliğinde yarattığı pek çok çağrışımla karşılaşacaktır. Eser bu özelliğiyle okuyucunun varoluşla öznel etkileşiminde bir reaksiyona, bir deneyime sebep olacaktır. O bir bakıma böyle bir görüngünün katalizörü olmaya adaydır. Bu kitap neden muhakkak okunmalı ve içeriğiyle ilgili hak ettiğince düşünülmelidir? Bu eser, öncelikle insan ruhsallığı üzerine uzmanlaşıp, yaşamının büyük bir bölümünü bu uzmanlaşmayı daha derinlere taşımaya uğraşmış, diğer yandan başka disiplinlerde de araştırmayı, irdelemeyi, düşünmeyi hiç ihmal etmemiş bir bilim insanının bu çok yoğun ve çoğul katmanlı çalışmasının imbiklerden geçerek ortaya çıkmış ürünüdür. Okuyucu düşünecek, merak edecek, başka kaynaklara yönelme gereksinimi duyacak, öğrenecek, rahatsız olacak, yoğun çağrışımlara kapılacak, dikkati dağılacak, tekrar metine dönecek, yolunu kaybedecek, velhasıl tüm bu buluşmayı kendine has bir deneyim olarak yaşayacaktır. Zahmetli bir deneyim… Ama sonucunda rahmetin olduğu bir zahmettir bu.” – Yavuz Erten
Arada-lık ve Öykü-nme
Yavuz Erten
Öndeyiş
BİRİNCİ KISIM
1 - f -
2 Dünyadalığın Serencâmı: Öyküle(n)me
3 İnsan Aradalığı İnşa ile Sorumludur
4 İnsan Bilmez / Bilmediğini Bilir
5 ‘<Öteki’ ile ‘~öteki’: Tanım ve İşlev
6 Varoluş’un ve Bilgi(si)’nin Eksikliği
7 Bilinç Bağlar / Öykü Bağlar
8 Öyküsellik
9 Öykü Öte’de Serpilir
10 Mecaz
11 Sükûnet ve Tereddüt ve Kuşku
12 Mitler: İnsanın Kurucu Öyküleri
13 Asl’olan İnsandır
14 İşaretlemek: Kaybolmamak İçin
15 Zaman-sallık
16 Mitsel Zaman versus Tarihsel Zaman
17 İtiraz ve İsyan
18 Mit / Rit Çekirdeğinde Kültür
19 Mitlerin İşlevi / Mitoloji - Mitojeni
20 Mitos’un Tarihi
21 ‘Psiko’-Mitoloji: Hepsi İnsan / Her Şey Hikâye
22 Bilincin Gelişim Serüveni
23 Birey-Oluş’u Açmak: Var’lamanın Büyüsü
24 Beri’den Öte’ye Büyüme: İçkin’den à Aşkın’a
25 Psiko-Sosyokültürel Erişme
26 İlişki Üçgenleri
27 ‘Hep-Ana’ Dişil / ‘Hep-Çocuk’ Eril
28 Öte(ki)’ye Uzanmak
İKİNCİ KISIM
29 Psikoterapi: Bir Mitoplasti Uygulaması
30 Terapinin ‘Evren’ Olarak Tasavvuru
31 ‘Aradalık’-Odaklı Psikoterapi: Psikomitolojik Uyarlama
32 Yorum: Bilgi’nin Hüküm ve İkna’ya Götüren Kral Yolu
33 Postmodern Bakış
34 Sûret ve Öz
35 İnsanı Psikomitolojik Okumak
36 Aşılama / ‘t-MEB’
37 Kuramda ve Uygulamada ‘Mecazlama’
38 Terapötik Eklektisizm ve Seyyar Benlik
39 ‘Yama-İşi’ Terapi
40 ‘Mecazbüken’: Bir Uydurma Sanatçısı ve Zenaatçısı Olarak Psikoterapist
41 Psikanaliz: İnsan ve ‘Auteur’ Freud’un Sistemik Mecazları
42 Psikoterapinin Evren-‘Mecaz’ Olarak Psikoterapide Üretimi
43 Analitik / Terapötik Çerçeve
44 Psiko-Mitolojik Psiko-Terapi
45 Daha İyi ve Daha Güzel Bir Dünya
46 -f-
Ekler
Ek-Dosya 1: ‘Su’ Örneğinde Öyküsellik
Ek-Dosya 2: Mitlerde Üç Boyutlu Eylem Tasarımı
Ek-Dosya 3: Yaratıcılık / Bilincin Varoluş Nedeni - Varoluş Şekli
Ek-Dosya 4: ‘Aradalığın (Anti-) Kahramanı’ Oidipus: Maktul ve Makbul-Oğul, Topal-Tiran, Kör-Aziz
Ek-Dosya 5: Terapinin Bileşenleri Olarak Şiddet ve Şefkat
Ek-Dosya 6: Şamanî Dizge
Kaynakça
Dizin
_Bu eser, öncelikle insan ruhsallığı üzerine uzmanlaşıp, yaşamının büyük bir bölümünü bu uzmanlaşmayı daha derinlere taşımaya uğraşmış, diğer yandan başka disiplinlerde de araştırmayı, irdelemeyi, düşünmeyi hiç ihmal etmemiş bir bilim insanının bu çok yoğun ve çoğul katmanlı çalışmasının imbiklerden geçerek ortaya çıkmış ürünüdür. Okuyucu düşünecek, merak edecek, başka kaynaklara yönelme gereksinimi duyacak, öğrenecek, rahatsız olacak, yoğun çağrışımlara kapılacak, dikkati dağılacak, tekrar metine dönecek, yolunu kaybedecek, velhasıl tüm bu buluşmayı kendine has bir deneyim olarak yaşayacaktır. Zahmetli bir deneyim... Ama sonucunda rahmetin olduğu bir zahmettir bu.
Yavuz Erten
M. Bilgin Saydam
Psikiyatr ve psikoterapist M. Bilgin Saydam, İstanbul Tıp Fakültesi 1980 mezunudur. Zürih Üniversitesi’nde nörofizyoloji alanında doktora yaptı. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları uzmanlık eğitimini İsviçre’de tamamladı. 1989’dan bu yana İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı öğretim üyesidir. İlgi ve çalışma alanını “psikomitoloji” şemsiyesi altında psikodinamik psikoterapiler ile kişilik örgütlenme ve bozuklukları oluşturmaktadır. İstanbul Psikomitoloji Çalışma Grubu’nun kurucusu olan Saydam’ın daha önce Deli Dumrul’un Bilinci (Metis Yayınları, 2017, 4. baskı) adlı eseri yayınlanmıştır.