Nasreddin Hoca, yüzyıllar boyunca Anadolu’dan Ortaasya’ya, Ortadoğu’ya ve Balkanlar’ a uzanan geniş coğrafya içinde basta Türkler olmak üzere çeşitli halkların günlük yaşamlarında önemli bir fıkra kahramanı olarak yer almış, ince zekâsıyla değişik ülkelerin mizah kültürünü biçimlendirmiş, bir tarihsel kişilik olarak bilinir. 13. yüzyılda yaşadığına dair birçok belgenin ortaya çıktığı Nasreddin Hoca’nın fıkraları ise kuşaktan kuşağa yazılı ve sözlü gelenek aracılığıyla günümüze kadar gelmiştir. Dr. Mustafa Duman, Resimli Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitapları adlı bu kitabında; taşbaskısı tekniğiyle basılan Nasreddin Hoca kitaplarından kendi koleksiyonunda olanları, başka kaynaklardan temin ettiği kopyaları ve güvenilir kaynakçalarda kayıtlı olan nüshaların listesiyle, bunlar hakkındaki bilgileri bir araya getirerek önemli bir çalışmaya imza atıyor. Kitapta, taşbaskısı tekniği ve bu teknikle basılmış olan resimli halk kitapları hakkında bilgiler verildikten sonra 1850-1924 yılları arasında yayınlanmış olan taşbaskısı 55 Nasreddin Hoca kitabı, aralarındaki benzerlikler ve farklar incelenerek tanıtılıyor. Ayrıca, taşbaskısı kitapların en eskilerinden olup, 128 fıkra içeren Meşhur Hoca Nasreddin Letâifi’nin çevriyazısının tam metin olarak verildiği bölümden sonra, aralarında resimli taşbaskısı Nasreddin Hoca kitaplarından bazısının kapaklarının, ilk ve son sayfalarının tıpkıbasımları ile fıkraların daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmak üzere çoğu isimsiz halk sanatçıları tarafından çizilmiş, belki bazıları da hattat ve hakkâklar elinden çıkmış olay resimleri yer alıyor.

Önsöz
BİRİNCİ BÖLÜM
Taşbaskısı Nedir?
Alois Senefelder ve Taşbaskısı
Türkiye’de Taşbaskısı
İran Etkisi
Taşbaskısı Halk Kitapları
Yazmadan Basmaya Nasreddin Hoca Kitapları
Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitapları
Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitaplarının Özellikleri
Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitaplarının Adları ve Kapakları
Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitaplarındaki Resimler
Resimlerde İnsan Tasviri, Büyü ve Nazar Değmesi Konusunda
Hamam Külhanında Yakılan Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitapları
Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitapları Konusunda Yapılan Çalışmalar
İKİNCİ BÖLÜM
Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitapları Hakkında Bilgiler
Sonuçlar
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çevriyazı Hakkında
Metin-Çevriyazı
Resimler
Kaynakça
Summary
Dizin

_

Mustafa Duman

15 Şubat 1946 yılında Trabzon-Maçka’nın Çeşmeler Köyü’nde doğdu. 1964 yılında Trabzon Lisesi’ni bitirdi. 1971 yılında da İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirerek “Tıp doktoru” unvanını aldı. 1974-1982 yılları arasında, Almanya’da, iç hastalıkları ihtisası yaptı. 1982 yılında Türkiye’ye döndü. İç Hastalıkları Uzmanı olarak serbest çalıştı. 2008 yılında emekliye ayrıldı. Dr. Mustafa Duman, 1984 yılından sonra halk kültürü alanında, özellikle Trabzon yöresi halk edebiyatı ve Nasreddin Hoca konularında derlemeler, araştırmalar yaptı. Gazete ve dergilerde, bazı kongre bildiri ve armağan kitaplarında, toplam 350’den fazla makale yayımladı. Bu makalelerin 75’i Nasreddin Hoca’yla ilgilidir.
Ayrıca çeşitli uluslararası ve ulusal halk kültürü ve halk edebiyatı kongrelerine katılarak bildiriler sundu. Halk kültürü konularında, TRT radyo ve televizyonlarında, çeşitli özel radyo ve televizyonlarda çok sayıda programda konuşmalar yaptı.
Yazarın aldığı ödüller: 1. Trabzon, TV-61 “İnceleme-Araştırma Ödülü” (1996);2. Folklor Araştırmaları Kurumu “Türk Halk Kültürüne Hizmet Ödülü” (2002); 3. Akşehir Nasreddin Hoca ve Turizm Derneği “50. Yıl Bilim ve Araştırma Onur Ödülü” (2009); 4. Troya Folklor Araştırmaları Derneği “Pertev Naili Boratav Halkbilim Ödülü” (2013). Yayımlanan kitapları: Trabzon Kültür-Sanat Yıllığı 87 (İ. G. Kayaoğlu ve A. Bahçekapılı ile, 1987); Trabzon Kültür- Sanat Yıllığı 88-89, (İ. G. Kayaoğlu ve S. Şatıroğlu ile, 1989); Hamamizâde İhsan’ın Derlediği Trabzon Manileri (1989); Trabzon Halk Şairleri (1995); Kemençemin Telleri, Karadeniz Kemençesi, Kemençeciler ve Türküleri (2004); Nasreddin Hoca Çizgi Romanları ve Çizgi-Bant Hikâyeleri, Açıklamalı Seçme Bibliyografya (2005); Çay Kitabı, Türk Kültüründe Çay (2005, 2. baskı: 2008); Nasreddin Hoca Kitapları Açıklamalı Bibliyografyası (1480-2004) / Nasreddin Hodja Books: An Explained Bibliography (1480-2004) (2005); Nasreddin Hoca / Nasreddin Hodja (Türkçe/İngilizce 10 Kitap, 2007); Geleneksel Türk Yorgancılık Sanatı ve Türk Kültüründe Yorgan (2007); Nasreddin Hoca ve 1555 Fıkrası (2008); Fındık Kitabı, Türk Kültüründe Fındık (2008); Fındık Serdim Harmana, Türk Fındığının Öyküsü (2009); İstanbul Efsaneleri, (2010, 2. baskı: 2010, 3. baskı: 2016, 4. baskı: 2017); Trabzon Halk Kültürü (2011); Bahçeden İncebel Bardağa Türk Çayı (2011); Trabzon’a Armağan (2012); Maçka Yolları Taşlı (2014); İstanbul’da Geleneksel Yorgancılık Sanatı (2016); Resimli Taşbaskısı Nasreddin Hoca Kitapları (2017).