Tasavvufun Oluşumu
Ahmet T. Karamustafa, bu önemli çalışmasında, İslâmiyet’in ana mistik geleneği olan tasavvufun, 9.yüzyıldan 12.yüzyıla uzanan süreç içindeki oluşumunu ve kök salma dönemlerini kapsamlı bir biçimde değerlendiriyor. Yazar, tasavvuf tarihinin ilk safhasını bilimsel olarak çalışma konusu yapan bu eserle, bir anlamda ‘klasik dönem’ sayılan bu dönemi doğru bir yöntemle incelerken, tasavvufun sonraki tarihini ele alacak araştırmacılara da bir altyapı sunuyor. Altı bölümden oluşan kitapta, Bağdat sûfîliğinin doğuşu ve üç önemli temsilcisi Harrâz, Nûrî ve Cüneyd; Bağdat dışındaki başlıca mistik kişi ve akımlar; Bağdat sûfîliğinin İber yarımadası dahil diğer bölgelere yayılışı; sûfî yazın geleneğinin ortaya çıkışı; sûfîlik içinde başgösteren anlaşmazlıklar; sûfî cemaatlerin tekkelerde şeyhler etrafında örgütlenişi vetasavvuf içindeki şeriat karşıtı ve gelenekçi unsurların bakış açıları ayrıntılı bir biçimde irdeleniyor. Gerçek anlamda bir “ilk” sayılabilecek bu çalışma, bu konudaki birincil kaymakların yeniden değerlendirilmesinin yanısıra en son yapılan bilimsel çalışmaları da kapsıyor. Karamustafa bunu yaparken, yaratıcı analitik bir çerçeve içinde tasavvufun tarihsel gelişiminin de derli toplu bir anlatısını veriyor.
Türkçe Çeviriye Önsöz
Önsöz
BİRİNCİ BÖLÜM Bağdat Sûfîleri
Zâhitler, İç Âleme Dönüş ve Sûfî Kavramı
Meşhur Bağdat Sûfîleri
Harrâz (ö. 286/899 veya Birkaç Yıl Öncesi)
Ebû’l-Hüseyin (ya da el-Hasan) en-Nûrî (ö. 295/907-8)
Cüneyd (ö. 298/910)
Allah’ın Birliğinin Anlamı Üzerine Derin Tefekkür
Fenâ’: Benliğin Yok Olması
Mîsâk: “İlk Ahid”
Sahv: “Şuurlu Olma Hali”
Allah Tarafından Seçilenler
Bağdat Sûfîlerinin Başlıca Nitelikleri
İKİNCİ BÖLÜM Bağdat Dışındaki Mistikler
Aşağı Irak: Sehl et-Tüsterî
İran ve Orta Asya
Tirmizî (ö. Muhtemelen 295/905 ile 309/910 Arası) ve Kuzeydoğu Hakîmleri
Nişabur’daki Melâmet Ekolü
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Bağdat Sûfîliğinin Yayılması
Batı İran ve Arabistan
Horasan ve Mâverâünnehir
Endülüs’teki Mistikler?
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tasavvuf Yazınının Doğuşu
Hadisçiler Arasında Tasavvuf
Fıkıh ve Kelâmın Kucağındaki Tasavvuf
BEŞİNCİ BÖLÜM Sûfî Cemaatlerin Teşekkülü
Mürebbi Şeyhler ve Sûfî Silsileleri
Koruyucu ve Şefaatçi Olarak Veli ve Veliler Kültü
ALTINCI BÖLÜM Erenlerin Zaferi
Sosyal Yayılma ve Politik Etki
İbâhîler ve Gelenek Karşıtları
Sonuç
Kaynakça
Dizin
Hem analitik hem de bilgilendirici olan, sosyal, entelektüel ve tamamen dinsel nitelik taşıyan meselelere dikkatlice eğilen bir çalışma. Bu çalışma, sûfî düşüncesi ve kurumlarının oluşum dönemi üzerine daha evvel yapılmış tüm değerlendirmeleri aşıyor.
Prof. Hamid Algar, University of California, Berkeley
Tasavvufun gelişimi konusunda, tam anlamıyla birincil kaynakların üstünlüğüne dayanan ama aynı zamanda modern çalışmaların ulaştığı sonuçları özetleyen sürükleyici ve ikna edici bir takdim.
Prof. Carl Ernst, the University of North Carolina at Chapel Hill
_Ortaçağ İslâm toplumunun şekillenmesine büyük katkıda bulunan başlıca mistik hareketlerle ilgili son derece bilgilendirici ve nesnel bir tarihsel değerlendirme. İncelikle yazılan bu kitap, konuyla ilgilenen herkes için vazgeçilmez bir kaynak.
Dr. Hermann Landolt, McGill University ve Institute of Ismaili Studies
Ahmet T. Karamustafa
1956’da Fatsa’da doğan Ahmet T. Karamustafa, lisans eğitimini felsefe alanında ABD’nin New York eyaletindeki Hamilton College’de aldıktan sonra McGill Üniversitesi’nde İslâm araştırmaları alanında doktorasını tamamladı. 1987-2012 yılları arasında St. Louis şehrindeki Washington Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapan Karamustafa, 2012’den bu yana Maryland Üniversitesi’nde tarih profesörüdür. Bu üniversitenin Farsça ve İran Çalışmaları Merkezi’nde de etkinlik gösteren yazar, İslâmiyet’in sosyal ve entelektüel tarihi üzerine çalışmalar yapmakta ve özellikle tasavvuf tarihi üzerine makale ve kitaplar yayınlamaktadır. Karamustafa’nın yayınlanmış kitapları arasında Vahidi’s Menakıb-ı Hoca-ı Cihan ve Netice-i Can: Critical Edition and Historical Analysis (The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, 1993), God’s Unruly Friends (Utah University Press 1994 – Türkçesi: Tanrının Kural Tanımaz Kulları, çev: Ruşen Sezer, 7. Baskı, YKY, 2016), ve Sufism: The Formative Period (Edinburgh University Press ile California University Press 2007) sayılabilir.