Üretken bilim insanı Murad Tiryakioğlu bu eserinde yerli, yeşil ve yenilikçi üretim gibi ülkemiz için çok önemli bir konuyu, değerli uzmanların özlü yazıları eşliğinde ele alıyor. Kitap, son kırk yılda gündemden düşen sanayileşme, tasarruf, teknolojik gelişme ve devletin rolü gibi kavramları vurguluyor; yerli üretim kapasite ve yeteneklerinin geliştirilmesi çağrısı da yaparak çok önemli bir katkıda bulunuyor.

Fikret Şenses, ODTÜ

 

Elimizdeki, Türkiye ekonomisinin en önemli sorunlarından biri olan sanayileşme (sanayileşmeme-sanayileşememe) konusunu tüm boyutlarıyla öğrenmek ve tartışmak isteyenler için Türkiye’nin en yetkin akademisyenlerinin katkılarıyla hazırlanmış bir temel eser. Murad Tiryakioğlu sanayileşme ve ‘yerli üretim’ üzerine sözü olan herkesi bir araya getirme başarısı göstererek Türkiye’de sanayileşme sürecinin nasıl geliştiğini, nelerin başarıldığını, hangi fırsatların kaçırıldığını, başarıların ve başarısızlıkların nedenlerini, hangi politikaların neden ve nasıl uygulandığını veya uygulanamadığını ve nelerin yapılabileceğini, yapılması gerektiğini anlatan bir eser derlemiş. Bu eser sadece iktisatçıların veya akademisyenlerin değil, memleketin hayati sorunları ile ilgilenen herkesin okuması gereken ve zevkle okuyacağı bir eser.

Erol Taymaz, ODTÜ

 

Yurtiçinde üretilen mal ve hizmetlerin pek çoğunun üretiminde on yıllardır ithal girdi bağımlılığı yüksek bir ülke olarak bilinen Türkiye’de, girdi/ürün tedarik zinciri ağlarının uluslararasılaştığı ve karmaşıklaştığı ekonomik küreselleşme ortamında acaba mal ve hizmetlerin üretiminin yerli ve milli hale getirilmesi gerekli midir, mümkün müdür, hangi politikalar ile mümkün hale getirilebilir ve bunun Türkiye ekonomisi açısından ne gibi veya ne ölçüde olumlu etkileri olabilir? Elinizdeki bu kitapta, Türkiye’nin seçkin iktisatçılarından 65’i, iste bu zorlu sorulara farklı açılardan çok yönlü analitik yaklaşımlarıyla cevaplar arıyorlar. Onların değerli kısa analizlerini okuyarak, genelde küreselleşme ile özellikle dış ticaret, sanayileşme, kalkınma ve teknoloji politikaları ilişkisi hakkında daha fazlasını merak etmeye, araştırmaya, okumaya ve düşünmeye istek duyacaksınız.

Aykut Kibritçioglu, Türk Alman Üniversitesi

 

Türkiye ekonomisinin en temel sorununun kendini yüksek cari açıklarla gösteren dış kaynak bağımlılığı olduğu makro ekonomistler tarafından sıkça gündeme getirilir. Bunun bir uzantısı olan yetersiz, verimsiz yerli üretim konusu, yüksek katma değerli sanayi üretiminin cılız kalması çerçevesinde biriken konuları ele alan eserler ise nispeten az sayıda kalmıştır. ‘Türkiye’nin Yerli Üretimi ve Politik Ekonomisi’ bu eksiği tamamlayan bir eser. Birbirinden değerli yazarların katkılarını içeren referans niteliğinde bir eser olmuş.

Ege Yazgan, İstanbul Bilgi Üniversitesi

 

COVID-19 sonrası büyüme ve istihdam gündeminin temel meselesi altyapı ve üretim hatlarında bir yeşil yenilenme olacak. Bir nevi, Türkiye’nin sanayileşme meselesini bir bütün olarak masaya yatırmamız gereken, bugün elimizde olan kapasite ile nereye nasıl sıçrayabileceğimizi tartışacağımız bir dönem. Halen bir taraftan virüsle birlikte yasamayı öğrenirken, bir taraftan da bir ası ya da ilaç bulunduktan sonra bugünlerden çıkışın nasıl olabileceğini ciddi bir biçimde düşünmeye, şimdiden başlamak gerekiyor. Doğrusu ‘Türkiye’nin Yerli Üretimi ve Politik Ekonomisi’ kitabı bu konuda başlayacak tartışmaya ciddi bir perspektif sağlamak üzere, tam zamanında basılıyor.

Güven Sak, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi & TEPAV

xiii Derleyen ve Yazarlar
xvii Sunuş Niyetine: Sanayileşemiyorsak Sebebi Var!
Murad Tiryakioğlu

xxiii Önsöz (ya da Ön Soru):
Tasarruf Açığımız Aslında Bir Teknoloji Açığı Olabilir mi?
Serdar Sayan

xxvii Serdar Sayan ile Söyleşi

 

1 BİRİNCİ KISIM Yerlileşmenin Önündeki Sorunlar

3 1 Yerli Üretimde Teknoloji İçeriği ve Katma Değer Niçin Artmıyor?
Şevket Pamuk

11 2 Beceriler, Zanaatlar ve Yeni Nesil Üretim Ekonomisi
Sumru Altuğ

19 3 Türkiye’de Kalkınma Sorununun Politik-Ekonomisi: 2000’li Yıllar
Bilin Neyaptı

25 4 Mevcut Üretim Yapısı ve Beceri Uyumsuzluğu
Ümit Özlale

31 5 İstikrar İçinde Kalkınma ve Büyüme
Mustafa İsmihan

35 6 Dış Sermaye Girişlerine Bağımlı Büyüme
Özgür Orhangazi

45 7 Ulusal Patent Sistemi Kurmak Mümkün mü?
Ummuhan Gökovalı

55 8 Kayıt Dışı Ekonomi: Yerli Üretim için Engel mi Fırsat mı?
Ceyhun Elgin

61 9 Türkiye’de Tasarruflar, Yatırımlar ve Yüksek Gelir Grubuna
Yakınsama: Bir İmkânsız Üçleme?
Erdal Özmen

 

69 İKİNCİ KISIM Küreselleşme, Sanayisizleşme ve Politikasızlık

71 10 Türkiye İmalat Sanayi ve Erken Sanayisizleşme
Fatma Doğruel

83 11 Türkiye İçin Emek-Yoğun Sanayi Seçeneği Açmazı
A. Suut Doğruel

91 12 Sanayisizleşme Çağında Teknoloji ve Uluslararası Rekabet: Türk İmalat Sanayiinin Kısa Değerlendirmesi
Selcen Öztürk

97 13 Hizmetleşen Yerli Üretim ve Dış Ticaret
Ayça Tekin-Koru

107 14 Hizmetler Sektörünün Yerli Üretimdeki Rolü
N. Nergiz Dinçer

115 15 Yerli Üretim için Akıllı Sanayi Politikaları
Nurullah Gür

121 16 Yerli Üretimin Desteklenmesinde Sanayi ve Rekabet Politikalarının Rolü
Uğur Emek

131 17 Türkiye Ekonomisinde İthal İkamesinin Yükselemeyişinin Nedenleri ve
Teknolojik Değişme Süreçlerine Etkisi Üzerine Düşünceler
M. Teoman Pamukçu

151 18 Ara Malları Üretiminin Yerlileştirilmesinin Önemi
Sıdıka Başçı

157 19 Yabancı Sermaye, Ticaret ve Yerli Üretim
Bülent Eşiyok

165 20 Türkiye’de Dış Ticaret Politikaları ve Politika Alanı
Emine Tahsin

 

177 ÜÇÜNCÜ KISIM Yerlileşme Sürecinin Dinamikleri

179 21 Nasıl Büyüdük?
Öner Günçavdı

191 22 Yerli ve Milli: Yaratıcı bir “Ekonomi Politik” Hayali Mümkün mü?
Erkan Erdil

195 23 Yerli ve Milli Üretimin Ekonomi Politiği
Ümit İzmen

205 24 Türkiye Özelinde Sosyal Adaletin Ekonomi Politiğine İlişkin Gözlemler
Fikret Adaman

211 25 Yerli Üretimin Ekonomi Politiği Üzerine İki Sınav Sorusu ve Değiniler
Koray R. Yılmaz

217 26 Sanayide “Yerli ve Milli Üretim”in Ekonomi Politiği Üzerine Kısa Notlar
Uğur Eser

223 27 Yerli Üretim ve İnovasyon: ‘Sihirli Değnek’ ve ‘Yolda Düzülen Kervan’
H. Emrah Karaoğuz

229 28 Optimal Yerli Üretim
Hakan Yetkiner

233 29 Türkiye’de Teknolojik İlerleme, Beşerî Sermaye ve Yerli Üretim: Yenilikçiliğimiz, Taklitçiliğimiz, Geleceğimiz
M. Aykut Attar

241 30 İsviçre Peyniri ve Türkiye’de Yerli Üretim
Mustafa Eray Yücel

 

245 DÖRDÜNCÜ KISIM Yerlileşmeyi Anlamak ve Başarmak

247 31 Yerli Üretimi Nasıl Anlamalı?
Özge Erdölek Kozal

263 32 Ey Yüksek Teknoloji! Geldiysen, Masaya İki Kere Vur!
Aykut Lenger

271 33 Söylemden Eyleme: Bilim ve Teknolojiden Değer Yaratmak
Selin Arslanhan

281 34 Orta-Teknoloji Tuzağında Devletin Rolü
İbrahim Semih Akçomak

289 35 İktisadi Kalkınma ve Yerli Üretim Teşvikinde Kamu Kurumlarının Önemi
Mustafa Yağcı

297 36 Teknogirişim Bahçevanlığı: Türkiye Örneği için Öneriler
Elif Kalaycı

301 37 Yapısal Sorunların Çözümünde Yerli Üretimin Rolü
Erhan Aslanoğlu

307 38 Gelecek Gelmeden Türkiye’nin Yapması Gerekenler
M. Mustafa Erdoğdu

319 39 Yerli Üretim Hangi Şartlarda Geliştirilebilir?
H. Mahir Fisunoğlu

327 40 Yerli Üretim için Gerekli Olan Araştırma-Geliştirme ve İnovasyon Politikaları: Geç mi Kaldık?
Serdal Temel

333 41 Yaratıcı Yıkımın Yaratıcı Özgürlükleriyle Yerli Üretim
Sabâ Yağcı

 

347 BEŞİNCİ KISIM Yerlileşme Sürecinde Örnekler

349 42 Japonya’da Yerli Üretimin Politik Ekonomisi
K. Ali Akkemik

357 43 Yeni Kurumsal Ekonomi Kavramları Işığında Çin İktisadi Gelişmesinden Alınacak Dersler
Selahattin Dibooğlu

 

365 ALTINCI KISIM Tarihsel Süreçte Sektörel Dönüşüm

367 44 Cumhuriyet Döneminde İnşa Edilen İlk “Milli” ve “Yerli” Gemi: Gölcük Tankeri
Murat Koraltürk

377 45 “Milli Otomobil” Projesine Başka Bir Açıdan Bakmak
Murat Çokgezen

385 46 Bilgi Ekonomisi ve Yüksek Teknolojili Endüstriler: Türkiye için Bir Yol Haritası
Burcu Türkcan

393 47 Sivil ve Savunma Sanayi Etkileşimleri
E. Serdar Gökpınar

403 48 Türkiye İmalat Sanayi ve Yüksek Katma Değerli Üretime Geçiş Süreci: Zorluklar ve Politika Önerileri
Fatma Muazzez Utku-İsmihan

407 49 Türkiye’de Kimya Sektörü’nün Geleceği: Kaybedilmiş Bir Savaş mı Yoksa Hâlâ Bir Şansımız var mı?
Muhsin Doğan

415 50 Türkiye’nin Yerli İletişim Hamlesi: Teletaş Örneği
Ulaş Emiroğlu

421 51 Blumenthal Biraderler Kimin İçin Üretti? Taş Plaklarda Yerli Üretimin Kokusu
Ü. Barış Urhan

 

425 YEDİNCİ KISIM Endüstriyel Dönüşüm Sürecinde Yerli Üretim

427 52 Türkiye’nin Küresel Rekabet Gücünün Arttırılmasında Eğitim 4.0 Önemi
R. Funda Barbaros

437 53 Beşerî Sermayemiz Rekabetçi ve Sürdürülebilir Yerli Üretime Hazır mı?
Ayten Ayşen Kaya

447 54 Bileşenleriyle Sanayi 4.0
Sinan Alçın

457 55 Türkiye’nin Küresel Rekabet Perspektifinde Yerli Üretimi
Tuğçe Uygurtürk Gazel

 

465 SEKİZİNCİ KISIM Yeşil Üretimin Yerli Ekonomisi

467 56 Türkiye’de Tarımsal Üretimin Sorunları ve Gelişme Dinamikleri
H. Alper Güzel

475 57 Sürdürülebilir Tarım Türkiye’de Bir Alternatif Olabilir mi?
Feride Doğaner Gönel

481 58 İnsana ve Doğaya Saygılı Yerli Üretim / Yerel Üretim
Nil Demet Güngör

493 59 Türkiye’de Üretim Kaynaklı Sera Gazı Salımları: Sektörel Bir Değerlendirme
Onur Yeni

 

501 DOKUZUNCU KISIM Yerli Üretim Sürecinde Üzerine Konuşulmayanlar

503 60 Yerli Üretimde Kadın Girişimciliği
Meltem İnce Yenilmez

507 61 Sosyal Güvenliğin Tasarruf Sütununun Özelleştirilmesi Mikro ve
Makro Beklentileri Karşılar mı?
Çağaçan Değer

513 62 Küresel Üretim Zincirleri Kimin Zincirleri?
Sedat Acar

523 63 Küresel Değer Zincirinde Türkiye
Elif Tunalı Çalışkan

531 64 Bana Marka Değerini Söyle, Sana Ekonomik Büyümeni Söyleyeyim
Nebile Korucu Gümüşoğlu

541 65 Sporda Yerli Üretimin Yol Haritası
Onur Burak Çelik

549 İndeks

_