Araştırmacı ve akademisyen Ercan Çağlayan bu kapsamlı çalışmasında, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yerleşik bir halk olarak yaşayan Zazaların etnik kökenini, dilini, tarihini, inançlarını ve kültürel niteliklerini, linguistiğin ve filolojinin yanısıra tarih, sosyoloji, antropoloji ve etnoloji gibi disiplinlerden yararlanarak inceliyor. Zazalarda aşiret, tarikat, mezhep, siyaset, şeyhlik ve seyitlik gibi kurumları da disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alan yazar, milliyetçilik, ulus-devlet, dil standardizasyonu, dil planlamaları ve dil politikalarından hareketle dil-lehçe dikotomisindeki Zazaca tartışmalarını da değerlendiriyor. Kitap, başvurduğu kaynakların zenginliği ve çok yönlülüğü ile bir bibliyografya çalışması olarak da öne çıkıyor.

Giriş

BİRİNCİ BÖLÜM İsim, Coğrafya, Ekonomi ve Nüfus
Emik ve Etik Yaklaşımlar
Zaza
Dımıli
Kırd
Kırmanc
Coğrafya
Ekonomi
Nüfus

İKİNCİ BÖLÜM Tarihî Kaynaklarda Zazalar
Arap-İslâm Kaynaklarında Zazalar
Osmanlı Kaynaklarında Zazalar
Şerefname’de Zazalar
Kitâb-ı Cihannüma’da Zazalar
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Zazalar
Kamus’ul Alam’da Zazalar
Tahrir Defterlerinde Zazalar
Mühimme Defterlerinde Zazalar
Temettuat Defterlerinde Zazalar
Nüfus Defterlerinde Zazalar
Vilayet Salnamelerinde Zazalar
Resmi Yazışmalarda Zazalar
Cumhuriyet Kaynaklarında Zazalar
Batı Kaynaklarında Zazalar

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Zazalarda Din, Kültür ve Toplumsal Yaşam
Din ve İnanç
Mezhepler
Tarikatlar
Şeyhler
Seyyidler
Kültür ve Toplumsal Yaşam
Aşiretler
Kan Davası
Siyasal Yapı ve Siyaset

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Dil-Lehçe Dikotomisinde Zazaca
Milliyetçilik, Ulus-devlet ve Dil
Dil-Lehçe Tartışmalarında Zazaca
Zazaca Literatür

Sonuç
Ekler
Kaynakça
Yer İsimleri Dizin
Aşiretler, Tarikatlar, Mezhepler ve Partiler Dizini
Kişi Dizini
Dergi ve Gazete Dizini

Yoğun ilgi gören ve iki hafta içinde iki baskı yapan kitap, türlü tartışmalara konu olan Zazalar hakkında temel bir başvuru kaynağına dönüşecek gibi görünüyor. Zira yazar coğrafyadan tarihe, sosyolojiden dilbilime kadarki alanda bütüncül bir araştırma yapmış ve disiplinlerarası arası bir yöntemle alanı tüm boyutlarıyla kavramaya girişmiş diyebiliriz.
Selim Temo, 9 haziran 2016, Zazaki.net

http://www.zazaki.net/haber/tarihten-dilbilime-zazalar-2026.htm

Bu kitap, daha çok Türk aydınlarını, Türk siyasetçilerini bilgilendirmek için hazırlanmış gibime geldi. Bu çok değerli çalışması için Ercan Çağlayan’a teşekkür ediyorum.
Ahmet Say, 2 Ağustos 2016, Evrensel

https://www.evrensel.net/yazi/77187/zazalar-tarih-kultur-ve-kimlik

Çağlayan bu çalışmasında Zazaların sadece etnik kökenine ve tarihine yönelmekle kalmıyor, onları var eden; dil, kültür, kimlik, inanç, coğ-rafya, nüfus, ekonomi, toplumsal yaşam gibi temel mefhumları akademik bir dikkat, titiz ve özgün bir üslup, çok yönlü bir bakışla aktarmayı başarıyor.
Yusuf Aydoğdu, Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/319042

Çağlayan’ın önemle üzerinde durduğu bir konu, Zazaların Kürtlerden ayrı bir grup olduğunu öne sürenlerin olduğunu düşündükleri dilsel farklılık.
Fexrîya Adsay, 2 Mart 2017, BasNews

http://www.basnews.com/index.php/tr/culture-arts/tarih/333804

This volume provides a comprehensive compilation on the historical sources of Zazas, an ethnic group living in Eastern Turkey."
Annika Törne, 23 December 2017, Volume 21, Issue 4, Brill

https://brill.com/view/journals/ic/21/4/article-p445_445.xml

Çağlayan points out that there has been quite a lot of misinformation on Zazas and complains about the disconnected context constructed by non-academic actors of the field and lack of historical context.
Gül Hür, Spring 2018, Vol. 5, No: 1, Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association

https://www.jstor.org/stable/10.2979/jottturstuass.5.1.18?seq=1#page_scan_tab_contents

_

Ercan Çağlayan

1980’de Bingöl’de doğan Çağlayan, ilk ve ortaöğrenimini Bingöl’de, yükseköğrenimini Erzurum Atatürk Üniversitesi Tarih Öğretmenliği Bölümü’nde tamamladı. Aynı üniversitede 2008 yılında yüksek lisans, 2012 yılında doktora derecesi aldı. Cumhuriyet’in Diyarbakır’da Kimlik İnşası [1923-1950] isimli kitabı İletişim Yayınları tarafından yayımlandı (İstanbul, 2014). Başlıca ilgi alanları şehir tarihi, milliyetçilik, ulus-devlet, azınlıklar, Cumhuriyet modernleşmesi ve Kürt çalışmaları olan yazar halen Muş Alparslan Üniversitesi’nde öğretim üyesidir.